پی اچ پی
پیاچپی
پیاچپی (به انگلیسی: PHP) یک زبان برنامهنویسی است که برای طراحی وب توسعه یافتهاست، اما میتوان از آن به عنوان یک زبان عمومی نیز استفادهکرد. تا ژانویهٔ سال ۲۰۱۳ میلادی پیاچپی بر روی ۲۴۴ میلیون وبگاه و ۲٫۱ میلیون سرور وب نصب شدهاست. این زبان در سال ۱۹۹۵ میلادی توسط راسموس لِردورف (به انگلیسی: Rasmus Lerdorf) ساختهشد و در حال حاضر توسعهٔ آن بر عهدهٔ گروه پیاچپی میباشد. در ابتدا پیاچپی از عبارت صفحهٔ خانگی شخصی (به انگلیسی: Personal Home Page) گرفته شدهبود. اما اکنون این کلمه مخففِ بازگشتی PHP: Hypertext Preprocessor به معنی پیاچپی: پیشپردازندهٔ ابرمتن میباشد.
کدهای پیاچپی توسط یک سرور وب که نرمافزار پیاچپی بر روی آن نصب باشد، تفسیر میشوند. دستورهای این زبان میتوانند به صورت مستقیم در درون کدهای اچتیامال قرار بگیرند. زبان پیاچپی از نسخهٔ ۴٫۳ به بعد قابلیت پشتیبانی از واسط خط فرمان را نیز به امکانات خود اضافه کرد. این قابلیت میتواند برای ایجاد نرمافزارهای غیر وبی و یا نرمافزارهایی با واسط گرافیکی کاربر مورد استفاده قرار بگیرد.
پیاچپی یک نرمافزار آزاد است که تحت مجوز پیاچپی انتشار یافته است. این مجوز به دلیل قرار دادن محدودیت بر روی استفاده از عنوان پیاچپی، با مجوز همگانی گنو (GPL) سازگار نیست. پیاچپی را میتوان بر روی اکثر سرورهای وب نصب کرد. همچنین قابلیت نصب آن به صورت یک شل جداگانه بر روی تقریباً تمامی سیستمهای عامل و پلتفرمها (یا سکوها) وجود دارد. تمامی این استفادهها رایگان است.
تاریخچه
توسعهٔپیاچپی از سال ۱۹۹۴ و زمانی که راسموس لردورف تعدادی اسکریپت به زبان سی نوشت تا صفحهٔ خانگی خود را مدیریت کند، آغاز شد. این اسکریپتها که به صورت رابط دروازهٔ مشترک (به انگلیسی: Common Gateway Inteface) نوشته شدهبودند، مسئول انجام عملیاتهای سادهای مانند نشان دادن رزومهٔ راسموس و بررسی آمارهای بازدید از وبگاه او بودند. با گسترش اسکریپتها و افزودن توانایی تعامل با فرمهای وب و ارتباط با پایگاههای داده، نام صفحهٔ خانگی شخصی/مفسر فرم (به انگلیسی: Personal Home Page/Form Interpreter) یا PHP/FI برای آنها انتخاب شد. PHP/FI میتوانست برای ایجاد نرمافزارهای سادهٔ وب مورد استفاده قرار بگیرد. لردورف در ابتدا برای یافتن خطاهای این اسکریپتها و بهبود آنها، در ۸ جون سال ۱۹۹۵ میلادی اسکریپتها را با نام ابزارهای صفحهٔ خانگی شخصی نسخهٔ ۱٫۰ (به انگلیسی: Personal Home Page Tools version 1.0) تحت مجوز عمومی گنو بر روی گروه خبری یوزنت منتشر کرد. این نسخهٔ اولیه بسیاری از ویژگیهای نسخهٔ کنونی این زبان را دارا بود. متغیرها به سبک زبان پرل بودند، مدیریت فرمها وجود داشت و میشد کدها را در درون کدهای اچتیامال قرار داد. قواعد پیاچپی نیز از زبان پرل پیروی میکردند، اما سادهتر، محدودتر و ناپایدارتر بودند. با شکلگیری یک گروه برنامهنویسی و بعد از انجام تستهای فراوان بر روی نسخهٔ بتا و بازنویسی موتور تجزیهکننده، سرانجام PHP/FI نسخهٔ ۲٫۰ در نوامبر سال ۱۹۹۷ میلادی منتشر گردید.
اندی گاتسمن و زیو سوراسکی با بازنویسی موتور تجزیهکننده در سال ۱۹۹۷ میلادی، پایه و اساس نسخهٔ ۳ پیاچپی را بنیان نهادند. این ۲ نفر با همراهی لردورف با تغییر نام پیاچپی به پیاچپی: پیشپردازندهٔ ابرمتن (به انگلیسی: PHP: Hypertext Preprocessor) که یک مخفف بازگشتی است، در ماه جون ۱۹۹۸ میلادی رسماً پیاچپی نسخهٔ ۳٫۰ را منتشر کردند. بعد از این اتفاق گاتسمن و سوراسکی شروع به نوشتن هستهٔ جدیدی برای زبان پیاچپی کردند که منجر به بهوجودآمدن موتور زِند در سال ۱۹۹۹ میلادی شد. آنها همچنین شرکت زِند تکنولوژی را در کشور اسرائیل تاسیس کردند.
در تاریخ ۲۲ می سال ۲۰۰۰ میلادی پیاچپی نسخهٔ ۴ که از موتور زند نسخهٔ ۱٫۰ استفاده میکرد، منتشر شد. این نسخه تا ماه اوت سال ۲۰۰۸ میلادی توسعه یافت و به زیرنسخهٔ ۴٫۴٫۹ رسید. هماکنون پشتیبانی این نسخه به پایان رسیدهاست و هیچ بهروزرسانی برای آن منتشر نمیشود.
در ۱۳ ژوئیه سال ۲۰۰۴ میلادی، نسخهٔ ۵ پیاچپی که از موتور زند نسخهٔ ۲ بهره میبرد، منتشر شد. نسخهٔ ۵ ویژگیهای زیادی را به پیاچپی اضافه کرد. پشتیبانی کامل از شیء گرایی، افزونهٔ PDO (به انگلیسی: PHP Data Object Extension) (که دسترسی به بانکهای اطلاعاتی را ممکن میساخت) و بهبود بازدهی از جملهٔ این ویژگیها محسوب میشد. از سال ۲۰۰۸ به بعد، با پایان یافتن پشتیبانی از تمامی نسخههای قدیمیتر پیاچپی، نسخهٔ ۵ تنها نسخهٔ در حال گسترش است.
در کنار نسخهٔ ۵ پیاچپی یک نسخهٔ اصلی دیگر در حال توسعه است. با توجه به تغییرات عمدهٔ موجود در این نسخه از جمله پشتیبانی کامل از یونیکد، قرار بود این نسخه به عنوان نسخهٔ ۶ پیاچپی منتشر گردد. اما پیادهسازی پشتیبانی از یونیکد بیش از آنچه انتظار میرفت به طول انجامید. این امر باعث شد تا در مارچ سال ۲۰۱۰ میلادی، این نسخه به بخش در حال توسعه (به انگلیسی: Trunk) منتقل شد و دیگر به آن نسخهٔ ۶ گفته نمیشود.
مهمترین تغییرات این بخش جدید شامل حذف register_globals، magic quotes و safe mode میباشد. دلیل حذف magic quotes تاثیرات غیرقابل پیشبینی و دلیل حذف register_globals خطرهای امنیتی بود که در نرمافزارها ایجاد میکرد. به جای استفاده از magic qoutes برنامهنویسها میتوانند از تابع addslashes() و یا توابع دقیقتری که برای هر پایگاه داده ایجاد شدهاند مانند mysql_real_escape_string() که برای پایگاه داده مایاسکیوال طراحی شدهاست، استفاده کنند. توابعی که قرار است در نسخهٔ ۶ حذف شوند، از نسخهٔ ۵٫۳ به صورت توصیهنشده (به انگلیسی: Deprecated) درآمدهاند و استفاده از آنها باعث بروز هشدار در نرمافزار خواهد شد.
تعداد بسیار زیادی از پروژههای بزرگ و متنباز که از زبان پیاچپی استفاده میکنند، از سال ۲۰۰۸ با به وجود آمدن جنبش ابتکاری GoPHP5 به معنای برو به پیاچپی ۵ دیگر از پیاچپی نسخهٔ ۴ استفاده نمیکنند. این جنبش توسط بسیاری از توسعهدهندگان پیاچپی پشتیبانی شد تا بتوانند به گسترش استفاده از نسخهٔ ۵ پیاچپی کمک کنند.
مفسرهای زبان پیاچپی برای هر دو معماری ۳۲بیتی و ۶۴بیتی موجود میباشند. تنها استثنا سیستمعامل ویندوز است که فقط نخسههای ۳۲بیتی برای آن منتشر میشود. اما مدتی است که نسخههای ۶۴بیتی ویندوزی نیز به صورت امتحانی بر روی وبگاه پیاچپی منتشر میشوند. استفاده از نسخههای امتحانی ۶۴بیتی ویندوز برای سرورهای بزرگ توصیه نمیشود.
نامهدان
نامهدان (به انگلیسی: mail box یا email box) فضایی خصوصی در شبکههای رایانهای است که همۀ رایانامههای صاحب نامهدان به طور پیشفرض به آن میرسند و در آن نمایش داده میشوند. نامهدان برابرنهادۀ فرهنگستان برای mail box است.
کارت اینترنت
کارت اینترنت وسیلهای است برای اتصال به اینترنت که به علت دسترسی آسان و هزینه مناسب و عدم نیاز به تجهیزات جانبی یکی از رایجترین و آسانترین روشهای استفاده کوتاهمدت از اینترنت میباشد.
قانون گادوین
قانون گادوین (که به نام قاعده قیاسهای نازی گادوین یا قانون قیاسهای نازی گادوین هم شناخته میشود) و تبدیل به یک طنز اینترنتی شدهاست.
بنا بر آن: «با طولانی شدن یک بحث آنلاین، احتمال یک مقایسه شامل حزب نازی یا «آدولف هیتلر» مطمئناً به ۱ میل میکند." به دیگر سخن، به نظر او در هر بحث آنلاین فارغ از موضوع و وسعت آن، هرچه بحث طولانی تر شود، احتمال اینکه یکی از طرفین مقایسهای با آدولف هیتلر یا حزب نازی انجام دهد بیشتر میشود.
اینترنت
اینترنت (به انگلیسی: Internet) (مخفف interconnected networks شبکههای به هم پیوسته) را باید بزرگترین سامانهای دانست که تاکنون به دست انسان طرّاحی، مهندسی و اجرا گردیدهاست. ریشهٔ این شبکهٔ عظیم جهانی به دههٔ ۱۹۶۰باز میگردد که سازمانهای نظامی ایالات متّحدهٔ آمریکا برای انجام پروژههای تحقیقاتی برای ساخت شبکهای مستحکم، توزیع شده و باتحمل خطا سرمایهگذاری نمودند. این پژوهش به همراه دورهای از سرمایهگذاری شخصی بنیاد ملی علوم آمریکا برای ایجاد یک ستون فقرات جدید، سبب شد تا مشارکتهای جهانی آغاز گردد و از اواسط دههٔ ۱۹۹۰، اینترنت به صورت یک شبکهٔ همگانی و جهانشمول در بیاید. وابسته شدن تمامی فعّالیتهای بشر به اینترنت در مقیاسی بسیار عظیم و در زمانی چنین کوتاه، حکایت از آغاز یک دوران تاریخیِ نوین در عرصههای گوناگون علوم، فنّآوری، و به خصوص در نحوه تفکّر انسان دارد. شواهد زیادی در دست است که از آنچه اینترنت برای بشر خواهد ساخت و خواهد کرد، تنها مقدار بسیار اندکی به واقعیت درآمدهاست.
اینترنت سامانهای جهانی از شبکههای رایانهای بهم پیوستهاست که از پروتکلِ «مجموعه پروتکل اینترنت» برای ارتباط با یکدیگر استفاده مینمایند. به عبارت دیگر اینترنت، شبکهٔ شبکه هاست که از میلیونها شبکه خصوصی، عمومی، دانشگاهی، تجاری و دولتی در اندازههای محلی و کوچک تا جهانی و بسیار بزرگ تشکیل شدهاست که با آرایه وسیعی از فناوریهای الکترونیکی و نوری به هم متصل گشتهاند. اینترنت در برگیرنده منابع اطلاعاتی و خدمات گسترده ایست که برجستهترین آنها وب جهانگستر و رایانامه میباشند. سازمانها، مراکز علمی و تحقیقاتی و موسسات متعدد، نیازمند دستیابی به شبکه اینترنت برای ایجاد یک وبگاه، دستیابی از راه دور ویپیان، انجام تحقیقات و یا استفاده از سیستم رایانامه، میباشند. بسیاری از رسانههای ارتباطی سنتی مانند تلفن و تلویزیون نیز با استفاده از اینترنت تغییر شکل دادهاند ویا مجدداً تعریف شدهاند و خدماتی جدید همچون صدا روی پروتکل اینترنت و تلویزیون پروتکل اینترنت ظهور کردند. انتشار روزنامه نیز به صورت وبگاه، خوراک وب و وبنوشت تغییر شکل دادهاست. اینترنت اشکال جدیدی از تعامل بین انسانها را از طریق پیامرسانی فوری، تالار گفتگو و شبکههای اجتماعی بوجود آوردهاست.
در اینترنت هیچ نظارت مرکزی چه بر امور فنّی و چه بر سیاستهای دسترسی و استفاده وجود ندارد. هر شبکه تشکیل دهنده اینترنت، استانداردهای خود را تدوین میکند. تنها استثنا در این مورد دو فضای نام اصلی اینترنت، نشانی پروتکل اینترنت و سامانه نام دامنه است که توسط سازمانی به نام آیکان مدیریت میشوند. وظیفه پی بندی و استاندارد سازی پروتکلهای هستهای اینترنت، IPv4 و IPv6 بر عهده گروه ویژه مهندسی اینترنت است که سازمانی بینالمللی و غیرانتفاعی است و هر فردی میتواند در وظایفشان با آن مشارکت نماید.
واژهشناسی
در زبان انگلیسی واژهٔ Intrnet هنگامی که به شبکه جهانی مبتنی بر پروتکل IP اطلاق میگردد، با حرف بزرگ در اول کلمه، نوشته میشود.
در رسانهها فرهنگ عامه، گاه با اینترنت به صورت یک مقوله عمومی و مرسوم برخورد کرده و آن را با حرف تعریف و به صورت حروف کوچک مینگارند(the internet)
در برخی منابع بزرگ نوشتن حرف اول را به دلیل اسم بودن آن جایز میدانند نه برای صفت بودن این واژه.
واژهٔ لاتین the Internet چنانچه به شبکهٔ جهانی اینترنت اشاره کند، اسم خاص است و حرف اوّلش با حروف بزرگ آغاز میشود(I). اگر حرف اوّل آن کوچک باشد میتواند به عنوان شکل کوچک شده کلمه Internetwork برداشت شود که به معنی میان شبکه است. واژه "ابر" نیز به صورت استعاری، به ویژه در ادبیات رایانش ابری و نرمافزار به عنوان سرویس، برای اشاره به اینترنت به کار میرود.
اینترنت در برابر وب
غالباً در گفتگوهای روزمره از دو واژهٔ "وب" و "اینترنت"، به اشتباه، بدون تمایز زیادی استفاده میشود، امااین دو واژه معانی متفاوتی دارند. اینترنت یک سامانه ارتباطی جهانی برای داده هاست، زیرساختهای نرمافزاری و سختافزاری است که رایانهها در سراسر جهان به یکدیگر متصل میسازد. در مقابل، وب یکی از خدماتی (سرویس) است که بر روی اینترنت ارائه میشود و برای ارتباط از شبکه اینترنت بهره میجوید. وب مجموعهای از نوشتههای به هم پیوسته(web page) است که به کمک ابرپیوندها و آدرس جهانی(URL) به یکدیگر پیوند خوردهاند.
وب شامل سرویسهای دیگر مانند رایانامه، انتقال فایل(پروتکل افتیپی)، گروه خبری و بازی آنلاین است.
خدمات(سرویس)های یاد شده بر روی شبکههای مستقل و جدا از اینترنت نیز در دسترس هستند. وب به عنوان لایهای در بالای اینترنت قرار گرفته و سطح بالاتری نسبت به آن قرار دارد.
تاریخچه
مبنای قابلیتهای شبکه، وجود رایانهها و استفاده از پردازشگرهای رمزگذار و رمزگشاست. وجود شبکههای مخابراتی که در ابتدا در قرن نوزدهم ایجاد شده بودند بنیانی مهم برای شکلگیری هر نوع شبکهٔ الکترونیکی محسوب میشدند و این پیشرفتها با ایجاد نظریه اطلاعات در دهه 1940 تکمیل شدند و پیشرفت علم الکترونیک به کندی پیش میرفت. افتتاح پروژه اسپوتنیک توسط اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی زنگ خطر را برای ایالات متحده به صدا درآورد تا با تأسیس آرپا یا موسسه پروژههای تحقیقاتی پیشرفته در سال ۱۹۵۸ (میلادی) پیشروی در زمینه فناوری را بازیابد. آرپا اداره فناوری پردازش اطلاعات (IPTO) را تاسیس نمود تا پروژه SAGE راکه برای اولین بار سامانههای رادار سراسر کشور را با هم شبکه کرده بود پیشتر برد. هدف IPTO دست یافتن به راههایی برای پاسخ به نگرانی ارتش امریکا در باره قابلیت مقاومت شیکههای ارتباطیشان را پاسخ دهد، و به عنوان اولین اقدام رایانه هایشان را در پنتاگون، کوه چاین و دفتر مرکزی فرماندهی راهبردی هوایی (SAC) را به یکدیگر متصل سازد. جی.سی.آر لیکلایدر که از ترویج کنندگان شبکه جهانی بود به مدیریت IPTO رسید. لیکلایدر در سال ۱۹۵۰ (میلادی) پس از علاقهمند شدن به فناوری اطلاعات از آزمایشگاه روانشناسی صدا در دانشگاه هاروارد به ام آی تی رفت. در ام آی تی او در کمیتهای مشغول به خدمت شد که آزمایشگاه لینکلن را تاسیس کرد و بر روی پروژه SAGE کار میکرد. در سال ۱۹۵۷ (میلادی) او نایب رئیس شرکت بی بی ان (BBN) شد. در آنجا بود که اولین محصول PDP-۱ را خرید و نخستین نمایش عمومی اشتراک زمانی را هدایت نمود.
در IPTO جانشین لیکلایدر ایوان ساترلند، در سال ۱۹۶۵ (میلادی)، لارنس رابرتس را بر آن گماشت که پروژهای را برای ایجاد یک شبکه آغاز نماید و رابرتس پایه این فناوری را کار پل باران نهاد. پل باران مطالعه جامعی را برای نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا منتشر کرده بود که در آن پیشنهاد داده بود که برای دستیابی به استحکام و مقاومت در برابر حوادث از راهگزینی بسته کوچک استفاده شود. رابرتس در آزمایشگاه لینکلن ام آی تی کار کرده بود که هدف اولیه از تاسیس آن، پروژه SAGE بود. لئونارد کلینراک استاد دانشگاه کالیفرنیا تئوریهای زیربنایی شبکههای بسته را در سال ۱۹۶۲ (میلادی) و مسیریابی سلسله مراتبی را در سال ۱۹۶۷ (میلادی) ارائه کرده بود، مفاهیمی که زمینه ساز گسترش اینترنت به شکل امروزی آن شدند.
جانشین ساترلند، رابرت تیلور، رابرتس را قانع نمود که موفقیتهای اولیهاش در زمینه راهگزینی بسته کوچک را گسترش دهد و بیاید و دانشمند ارشد IPTO شود. در آنجا رابرتس گزارشی با نام "شبکههای رایانهای منابع مشترک" به تیلور داد، که در ژوئیه ۱۹۶۸ (میلادی) مورد تایید او قرار گرفت و زمینه ساز آغاز کار آرپانت در سال بعد شد. پس از کار فراوان، سرانجام در ۲۹ اکتبر ۱۹۶۹ دو گره اول آنچه که بعدها آرپانت شد به هم متصل شدند. این اتصال بین مرکز سنجش شبکه کلینراک در دانشکده مهندسی و علوم کاربردی UCLA و سامانه NLS داگلاس انگلبرت در موسسه تحقیقاتی SRI International در پارک منلو در کالیفرنیا برقرار شد. سومین مکان در آرپانت مرکز ریاضیات تعاملی Culler-Fried در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا بود و چهارمی دپارتمان گرافیک دانشگاه یوتا بود. تا پایان سال ۱۹۷۹ (میلادی) پانزده مکان مختلف به آرپانت جوان پیوسته بودند که پیام آور رشدی سریع بود. آرپانت تنها یکی از اجداد اینترنت امروزی بود. در تلاشی جداگانه، دونالد دیویز نیز، در آزمایشگاه ملی فیزیک انگلیس مفهوم راهگزینی بسته کوچک را کشف کرده بود. اونخستین بار آن را در ۱۹۶۵ (میلادی) مطرح نمود. کلمات بسته و راهگزینی بسته در واقع توسط او ابداع شدند و بعدها توسط استانداردها پذیرفته و به کار گرفته شدند. دیویز همچنین یک شبکه راهگزینی بسته به نام Mark I در سال ۱۹۷۰ (میلادی) درانگلستان ساخته بود. به دنبال نمایش موفق راهگزینی بسته در آرپانت(ARPANET)؛ در سال ۱۹۷۸، اداره پست بریتانیا، Telenet، DATAPACوTRANSPAC با یکدیگر همکاری را برای بوجود آوردن نخستین سرویس شبکه راهگزینی بسته خود آغاز نمودند. در بریتانیا این شبکه به نام سرویس بینالمللی راهگزینی بسته (به انگلیسی: International Packet Switched Service) خوانده میشد. مجموعه شبکههای X.۲۵ از اروپا و آمریکا گسترش یافت و تا سال ۱۹۸۱ کانادا، هنگ کنگ و استرالیا ر در بر گرفته بود. استانداردهای راهگزینی بسته X.۲۵ را "کمیته مشاوره بینالمللی تلگراف و تلفن(CCITT)" - که امروزه به نام ITU-T خوانده میشود- حول و حوش سال ۱۹۷۶ تدوین نمود. X.۲۵ از پروتکلهای TCP/IP مستقل بود. این پروتکلها حاصل کار تجربی DARPA در آرپانت، شبکه رادیویی بسته و شبکه ماهوارهای بسته بودند.
آرپانت اولیه بر روی برنامه کنترل شبکه(NCP) (به انگلیسی: Network Control Program) کارمی کرد، استانداردی که در دسامبر ۱۹۷۰ توسط تیمی به نام "گروه کاری شبکه(NWG)" به مدیریت استیو کراکر (به انگلیسی: Steve Crocker) طراحی و پیادهسازی شد. برای پاسخگویی به رشد سریع شبکه که مرتباً مکانهای بیشتری بدان متصل میشد، وینتون سرف (به انگلیسی: Vinton Cerf) و باب کان (به انگلیسی: Bob Kahn) اولین توصیف پروتکلهای TCP را که امروزه به گستردگی استفاده میشوند در خلال سال ۱۹۷۳ ارائه دادند و در مه ۱۹۷۴ مقالهای در این باب منتشر نمودند. به کاربردن واژه اینترنت برای توصیف یک شبکه TCP/IP یکتای جهانی از دسامبر ۱۹۷۴ با انتشار RFC ۶۷۵ آغاز شد. این RFC اولین توصیف کامل مشخصات TCP بود که توسط وینتون سرف، یوگن دالال و کارل سانشاین در آن زمان در دانشکاه استانفورد نوشته شد. در خلال نه سال یعدی کار تا آنجا پیش رفت که پروتکلها تصحیح شدندو بر روی بسیاری از سیستمهای عامل پیادهسازی شدند. اولین شبکه برپایه بسته پروتکل اینترنت(TCP/IP) از اول ژانویه ۱۹۸۳ وقتی که همه ایستگاههای متصل به آرپا پروتکلهای قدیمی NCP را با TCP/IP جایگزین کردند، شروع به کار نمود. در سال ۱۹۸۵ بنیاد ملی علوم آمریکا(NFS) ماموریت ساخت NFSNET- یک ستون فقرات (Network Backbone) دانشگاهی با سرعت ۵۶ کیلوبیت بر ثانیه(Kbps) - با استفاده از رایانههای "مسیریاب فازبال" (به انگلیسی: Fuzzball router) را به مخترع این رایانهها، دیوید ال. میلز (به انگلیسی: David L. Mills) سپرد. یک سال بعد NFS تبدیل به شبکه پرسرعت تر ۱٫۵ مگابیت بر ثانیه (Mbps) را نیز پشتیبانی میکرد. دنیس جنینگ، مسئول برنامه ابرکامپیدتردرNFS تصمیمی کلیدی در مورد استفاده از پروتکلهای TCP/IP ارائه شده توسط DARPA گرفت. گشایش شبکه به دنیای تجاری در سال ۱۹۸۸ آغاز شد. شورای شبکه بندی فدرال ایالات متحده در آن سال با اتصال NFSNET به سامانه تجاری پست MCI موافقت نمودو این اتصال در تابستان ۱۹۸۹ برقرارشد. سایر خدمات پست الکترونیکی تجاری (مانند OnTyme,Compuserve,Telemail) نیز به زودی متصل شدند. در آن سال سه ارائه دهنده سرویس اینترنت(ISP) بوجود آمدند: UUNET, PSINet, CERFNET. شبکههای جدای مهمی که دروازههایی به سوی اینترنت (که خود بعداً جزئی از آن شدند) میگشودند عبارت بودند از: یوزنت, بیتنت بسیاری از شبکههای متنوع تجاری و آموزشی دیگر همچون Telenet, Tymnet, Compuserve و JANET نیز به اینترنت در حال رشد پیوستند. Telenet - که بعدها Sprintnet نامیده شد - یک شبکه رایانهای ملی خصوصی بود که از ۱۹۷۰ کار خود را آغاز کرده بود و امکان دسترسی با شمارهگیری (به انگلیسی: Dial-up Access) را به صورت رایگان در شهرهایی در سراسر امریکا فراهم ساخته بود. این شبکه سرانجام در دهه ۱۹۸۰، با محبوبیت روزافزون TCP/IP به سایرین متصل شد. فابلیت TCP/IP برای کار با هر نوع شبکه ارتباطی از پیش موجود، سبب رشد آسانتر آن میگشت؛ اگر چه که رشد سریع اینترنت در وهله اول ناشی از در دسترس بودن مسبریابهای استاندارد تجاری از طرف بسیاری از شرکتها، در دسترس بودن تجهیزات تجاری اترنت(به انگلیسی: Ethernet) برای ساخت شبکههای محلی و پیادهسازیهای گسترده و استانداردسازی TCP/IP در یونیکس(به انگلیسی: Unix) و بسیاری سیستم عاملهای دیگر بود.
اگرچه بسیاری از کاربردها و رهنمودهایی که اینترنت را ممکن ساخت به مدت تقریباً دو دهه وجو داشتند، امااین شبکه تا دهه ۱۹۹۰ هنوز چهرهای همگانی نداشت. در ششم آگوست ۱۹۹۱، سرن - سازمان اروپایی پژوهش در باره ذرات - پروژه وب جهان گستر(World Wide Web) را به اطلاع عموم رساند. وب توسط دانشمندی انگلیسی به نام تیم برنرز لی(به انگلیسی: Sir Tim Berners-Lee) در سال ۱۹۸۹ اختراع شد. یکی از مرورگرهای وب محبوب اولیه ViolaWWW بود که از روی هایپرکارت الگوبرداری شده بود و از سامانه پنجره ایکس(به انگلیسی: X Window System) استفاده میکرد. سرانجام این مرورگر جای خود را در محبوبیت به مرورگرموزاییک (به انگلیسی: Mosaic) داد. در سال ۱۹۹۳ مرکزملی کاربردهای ابررایانش امریکا (به انگلیسی: National Center for Supercomputing Applications) دردانشگاه ایلینوی اولین نسخه از موزاییک را منتشر کرد و تا اواخر سال ۱۹۹۴ علاقه عمومی به اینترنتی که پیش از این آموزشی و تخصصی بود، گسترش فراوانی یافته بود. در سال ۱۹۹۶ استفاده از واژه اینترنت معمول شد و مجازا برای اشاره به وب هم استفاده شد. در همین هنگام، در گذر این دهه، اینترنت بسیاری از شبکههای رایانهای عمومی از پیش موجود را در خود جا داد (اگر چه برخی مثل FidoNet همپنان جداماندند). آنچنانکه تخمین زده شدهاست، در دهه ۹۰ در هرسال اینترنت رشدی صددرصدی نسبت به سال قبل خود داشتهاست و در سالهای ۱۹۹۶و۱۹۹۷ نیز دورههای کوتاهی از رشد انفجاری داشتهاست. این میزان رشد به خصوصیت عدم کنترل مرکزی اینترنت که امکان رشد اندامی شبکه را فراهم میسازد نسبت دادهاند و همچنین به ماهیت بازوغیراختصاصی پروتکلهای اینترنت که امکان برقراری سازگاری و همکاری میان فروشندگان مختلف و عدم توانایی یک شرکت برای اعمال کنترل بیش از حد بر روی شبکه را سبب میشود.. جمعیت تخمینی کاربران اینترنت مطابق آمار سی ام ژوئیه ۲۰۰۹، ۱٫۶۷ میلیارد نفراست.
فناوری
پروتکلها
زیرساخت ارتباطی پیچیدهٔ اینترنت، از اجزای سختافزاری به همراه سامانهای از لایههای نرمافزاری که جنبههای مختلفی از معماری آن را کنترل میکنند تشکیل شدهاست. از آنجا که سختافزار اینترنت را غالباً میتوان برای پشتیبانی از هر سامانه نرمافزاری دیگری استفاده کرد، اینترنت ویژگیهایش را مرهون طراحی معماری نرمافزار و پروسه استاندارد سازی قوی این معماری است که زیربنای مقیاسپذیری و موفقیت آن را میسازد. مسئولیت طراحی معماری سامانههای نرمافزاری اینترنت بر عهده گروه ویژه مهندسی اینترنت(IETF) گذارده شدهاست. IETF گروههای کاری استانداردگذاری را در ارتباط باجنبههای مختلف معماری اینترنت مدیریت میکند که به روی هر فردی باز هستند. بحثهای حاصل و استانداردهای نهایی در قالب اسنادی به نام درخواست توضیح(RFC) (به انگلیسی: Request for Comments) منتشر میشوند که به رایگان در وبگاه IETF فابل دسترسی هستند. روشهای اصلی شبکه بندی که اینترنت را راه میاندازند درRFCهایی میآیند که به طور ویژهای متمایز شده اندواستانداردهای اینترنت را تشکیل میدهند. سایر اسناد ضعیف تر اسناد اطلاع رسانی، آزمایشی و تاریخی هستند و یا اسنادی اند که بهترین شیوههای رایج در پیادهسازی فناوریهای اینترنت را بیان میکنند.
استانداردهای اینترنت چارچوبی را مشخص میکنند که به نام بسته پروتکل اینترنت شناخته میشود. این بسته یک مدل معماری است که روشهارا به سامانه لایه بندی شدهای از پروتکلها تقسیم میکند.(RFC 1122, RFC 1123) هرلایه با محیطی متناظر است که سرویسهایی که ارائه میدهد در آن محیط یا حوزه عمل میکنند. بالاترین لایه، لایه کاربرد (به انگلیسی: Application Layer)، فضایی است برای شیوههای شبکه بندی مخصوص برنامههای کاربردی که مورد استفاده نرمافزارهای کاربردی قرار میگیرد، به عنوان مثال یک مرورگروب. در زیر این لایه لایه انتقال (به انگلیسی: Transport Layer) قرار دارد که برنامههای کاربردی را در " میزبانهای متفاوت" از طریق شبکه با شیوههای مناسب مبادله داده به یکدیگر مرتبط میسازد (به عنوان مثال مدل کارخواه-کارساز). در زیر این لایهها فناوریهای شبکه بندی اساسی در قالب دو لایه قراردارند. لایه اینترنت از طریق نشانی پروتکل اینترنت(آدرس IP) این قابلیت را به رایانهها میدهد که یکدیگر را شناسایی کنند و مکان یکدیگر را بیایند و به آنها اجازه میدهد که از طریق شبکههای ترانزیت میانی به هم متصل شوند. درآخر زیر همه لایهها یک لایه نرمافزاری به نام لایه پیوند قرارمی گیرد که اتصال بین میزبانهایی که در یک شبکه محلی قرار دارند ویا از طریق اتصال شماره گیری(Dial-up Connection) را بوجود میآورد. این مدل که به نام مجموعه پروتکل اینترنت خوانده میشود به گونهای طراحی شدهاست که از سختافزاری که بر روی آن کار میکند مستقل باشد و به جزئیات سختافزاری نمیپردازد. مدلهای دیگری نیز علاوه بر این مدل بوجود آمدند (مثل مدل مرجع OSI) که اگرچه شباهتهای زیادی با هم دارند، اما نه از لحاظ جزئیات توصیفی و نه از نظر پیادهسازی با هم سازگار نیستند.
برجستهترین جزء مدل اینترنت پروتکل اینترنت(IP) است که یک سیستم آدرس دهی (آدرسهای IP) برای رایانههای متصل به اینترنت را فراهم میآورد. IP نسخه ۴، نسخه ابتدایی آن بود که در نسل اول اینترنت امروزی بکار گرفته شد و هنوز هم کاربرد عمده دارد. این نسخه به گونهای طراحی شده بود که ۴٫۳~ میلیارد (۱۰۹) میزبان اینترنت را آدرس دهی کند. اما رشد انفجاری ایترنت منجر به اتمام آدرسهای IP شد و گمان میرود که تقریباً در ۲۰۱۱ به مرحله پایانی اش برسد. در اواسط دهه ۹۰ نسخه جدید این پروتکل، ipv6 با قابلیت آدرس دهی بسیار بیشتر و مسیر یابی کارآمد تر ترافیک اینترنت بوجود آمد. این نسخه هم اکنون در مرحله بکارگیری تجاری در سراسر دنیا به سر میبرد و دفاتر ثبت منطقهای اینترنت (RIR) (به انگلیسی: Regional Internet Registry) به تمام مدیران منابع اصرار میکنند که برای پذیرش نسخه جدید و تغییر، برنامه ریزی کنند..
IPv۶ با IPv۴ همکنشپذیر (Interoperable) نیست و در واقع نسخهای موازی از اینترنت ایجاد میکند که در دسترس نرمافزارهای سازگار با IPv۴ نمیباشد. این بدین معنی است که ارتقای نرمافزار و یا استفاده از امکانات ترجمه برای همه دستگاههای شبکه که بخواهند بر روی اینترنت IPv۶ ارتباط برقرار کنند، امری ضروری است. اکثر سیستم عاملهای مدرن امروزی به گونهای تغییر داده شدهاند که از هر دو نسخه IP پشتیبانی کنند، اما زیرساختهای شبکه هنوز از این قافله عقب هستند.
ساختار
ساختار اینترنت و خصوصیات کاربرد آن به گستردگی مورد مطالعه قرارگرفتهاست. این مشخص شدهاست که ساختار مسیردهی پروتکل اینترنت(IP) و پیوندهای ابرمتن وب جهان گستر، هردو شبکههای مقیاس-آزاد هستند. شبیه به شیوه ارائه دهندگان تجاری اینترنت(ISP) که از طریق نقاط تبادل اینترنت(IXP) (به انگلیسی: Internet Exchange Point) به هم وصل میشوند، شبکههای پژوهشی نیز تمایل دارند که در شکل زیرشبکههای بزرگی مانند GEANT، گلوریاد، Internet۲ و JANET (شبکه آکادمی علوم و تحقیقات بریتانیا)، به هم متصل شوند. این زیر شبکهها به نوبه خود پیرامون شبکههای کوچکتری پدید آمدهاند.
بسیاری از دانشمندان علوم رایانه اینترنت را نمونه برجستهای از یک سیستم بزرگ بسیار مهندسی شده و هنوز بسیار پیچیده توصیف میکنند. اینترنت به شدت ناهمگن است. مثلاً نرخهای انتفال داده و ویژگیهای فیزیکی اتصالات بسیار تغییر میکند. اصول مسیریابی و آدرس دهی ترافیک در اینترنت به خاستگاه آن در سال ۱۹۶۰ بر میگردد که اتدازه و محبوبیت آینده اینترنت قابل پیش بینی نبود، از این رو امکان ایجاد ساختارهای دیگر در دست بررسی است.
حاکمیت
اینترنت یک شبکه جهانی توزیع شدهاست که شبکههای خودمختار به انتخاب خود به آن پیوستهاند و بدون هیچ بدنهٔ مرکزی فرماندهی کار میکند. اما برای حفظ همکنشپذیری آن جنبههای فنی و سیاستهای زیر ساخت پایهٔ آن و همچنین فضاهای نام اصلی آن توسط بنگاه اینترنتی نامها و شمارههای تخصیص داده شده(به انگلیسی: Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) (ICANN) اداره میشوند که مقر اصلی آن درمارینا دل ری، کالیفرنیا قرار دارد. ICANN مرجعی است که به هماهنگ سازی تخصیص شناسههای یکتا برای استفاده در اینترنت میپردازد. این شناسهها شامل نامهای دامنه، نشانیهای IP، شماره پورتهای برنامهها در لایه انتقال و بسیاری از پارامترهای دیگر میشود. فضاهای نام یکتای جهانی که در آن نامها و شمارهها به صورتی تخصیص داده میشوند که مقادیر یکتا باشند، برای دسترسی جهانی به اینترنت ضروری هستند. ICANN توسط یک هیات مدیره بینالمللی که از بین انجمنهای فنی، آکادمیک و سایر انجمنهای غبر تجاری دیگراینترنت انتخاب میشود. دولت امریکا همچنان نقش اولیه را در تایید تغییرات در حوزه ریشه سامانه نام دامنه (به انگلیسی: DNS root zone) که قلب سامانه نام دامنه(DNS) را تشکیل میدهد. نقش ICANN در هماهنگی تخصیص شناسههای یکتا، آن را به عنوان تنها پیکره هماهنگ سازی در شبکه جهانی اینترنت متمایز میسازد. در ۱۶ نوامبر ۲۰۰۵ نشست جهانی در باره جامعه اطلاعاتی که در تونس برگزار شد انجمن حاکمیت اینترنت(IGF) را تاسیس کردند تا به مسایل مرتبط با اینترنت بپردازد.
کاربردهای امروزی
اینترنت انعطافپذیری بیشتری را در مورد ساعتهای کاری و موقعیت جغرافیایی فراهم میسازد بویژه با گسترش اتصالهای پرسرعت و نرمافزارهای کاربردی وب. امروزه اینترنت تقریباً از همه جا و به طرق مختلفی قابل دسترسی است، بویژه از طریق دستگاههای متحرک اینترنتی (Mobile Internet Device)، تلفن همراه، جعبههای بازی دستی(Handheld Game Console) و مسیریابهای سلولی(Cellular Routers) که به کاربران اجازه میدهد که هرکجا شبکههای بی سیم وجود دارد به اینترنت متصل شوند. با وجود محدودیت اندازه صفحه کوچک دستگاههای جیبی، خدمات اینترنت مانند وب و پست الکترونیک قابل استفادهاند. اینترنت همچنین بازار بزرگی برای شرکتها شدهاست. برخی از بزرگترین شرکتهای دنیا با بهرهگیری از ماهیت کم هزینه تبلیغات و دادوستد اینترنتی (که به دادوستدالکترونیک(E-Commerce) مشهور است) بزرگ شدهاند. این سریعترین راه برای انتشار همزمان اطلاعات بین افراد متعدد است. اینترنت متعاقباً راه و رسم خریدکردن را نیز متحول ساختهاست. به عنوان مثال یک فرد میتوانند کالایی مانند یک لوح فشرده(CD) را به صورت برخط(Online) سفارش داده و ظرف چند روز آن را از طریق پست دریافت کند و یا مستقیماً آن را در رایانهاش بارگیری(Download) نماید. اینترنت همچنین امکانات بزرگی برای بازاریابی شخصی (Personalized Marketing) به ارمغان میآورد و بیشتر از هر رسانه تبلیغاتی دیگری به یک شرکت امکان تبلیغ خصوصی محصول برای یک فرد و یا گروهی از افراد را میدهد. از نمونههای بازایابی شخصی میتوان به اجتماعات برخطی چون Facebook، Orkut، ،Twitter، Friendster، Myspace و مشابه آنها اشاره کرد که هزاران کاربر به عضویت آنها در میآیند تا خود را تبلیغ کنند و به صورت برخط دوست بیابند. بسیاری از آنها نوجوانان و جوانان بین ۱۳ تا ۲۵ سال هستند. وقتی که آنها خود را تبلیغ میکنند، علایق و سرگرمیهای خود را نیز تبلیغ مینمایند و شرکتهای بازاریابی برخط(Online Marketing) نیز از آن سود میجویند تا به اطلاعاتی در مورد اینکه هریک از این کاربران معمولاً جه کالاهایی را به صورت بر خط میخرند، دست یابند و محصولات شرکت خود را برای کاربران مورد نظرشان تبلیغ کنند.
به اشتراک گذاری آنی و کم هزینه ایدهها، دانش و مهارتها، با کمک نرمافزارهای تشریک مساعی (Collaborative Software) کارهای مشارکتی را بسیار آسانتر نمودهاست. گروهها نه تنها میتوانند به ارزانی ارتباط برقرار کنند و ایدهها را به اشتراک بگذارند، بلکه در وهله اول به دلیل دسترسی بسیار گسترده اینترنت تشکیل گروهها آسانتر میشود. مثالی از این موضوع، جنبش نرمافزار آزاد است که محصولاتی چون لینوکس، فایرفاکس موزیلا و اپنآفیس بوجود آورد. "گپ" اینترنتی چه به شکل اتاقهای گپ IRC و چه به شکل پیام رسانی فوری (Instant Messaging) به همکاران اجازه میدهد که به راحتی ضمن کارکردن پشت رایانه هایشان با یکدیگر در تماس باشند. پیامها حتی راحت تر و سریعتر از سیستم پست الکترونیکی مبادله میشوند. این سیستمها میتوانند به گونهای توسعه یابند که امکان مبادله فایل و یا تماس تصویری را نیز به کاربران ارائه دهند.(مانند Yahoo Messenger)
سیستمهای کنترل نسخه (Version Control) به گروههای همکاری کننده اجازه میدهد که بر روی اسناد اشتراکی کار کنند، بدون اینکه تصادفاً کار یکدیگر را رونویسی کنند و یا منتظر رسیدن اسناد به دستشان باشند تا بتوانند کار خود را بر روی اسناد انجام دهند. تیمهای تجاری و پرژهای میتوانند تقویمها را نیز در کنار اسناد و اطلاعات به اشتراک بگدارند. چنین هماهنگیهایی در طیف وسیعی از موضوعات مانند پژوهشهای علمی، تولید نرمافزار، برنامه ریزی کنفرانس وفعالیتهای سیاسی صورت میگیرد. همکاریهای سیاسی و اجتماعی با گسترش دسترسی به اینترنت و افزایش سوادرایانهای افزایش مییابد. از رویدادهای فلش ماب در اوایل ۲۰۰۰ تا استفاده از شبکههای اجتماعی در اعتراضات به انتخابات ۲۰۰۹ در ایران. اینترنت به افراد این امکان را میدهد که به طرز بسیار موثر تری از هرروش دیگری با هم کار کنند.
اینترنت امکان دسترسی از راه دور به رایانههای دیگر و انبارههای اطلاعات در هرجای دنیا که باشندرا به کاربران رایانه میدهد. آنها میتوانند برای این کار، در صورت نیاز، از فناوریهای امنیتی، رمزنگاری و احراز هویت نیز استفاده کنند. مثلاً یک حسابدار که در منزل خود نشستهاست میتواند حسابرسی دفاتر شرکتی را که در کشور دیگری قرار دارد، بر روی سروری که در کشور سومی قرار گرفته و توسط متخصصینی در کشور چهارم نگهداری میشود، انجام دهد ویا یک کارمند اداره میتواند در هر جای دنیا که باشدمی تواند یک نشست میزکاردور (Remote Desktop) رااز طریق اینترنت و یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) ایمن به رایانهاش در اداره باز کند.
خدمات
اطلاعات
بسیاری از افراد واژههای "اینترنت" و "وب جهان گستر"(یابه صورت کوتاه "وب") را به جای هم بکار میبرند، حال آنکه این دو واژه معناهای متفاوتی دارند. وب جهان گستر مجموعهای جهانی از اسناد و تصاویر و سایر منابعی است که به وسیله ابرپیوندها با یکدیگر ارتباط منطقی دارند و با استفاده از شناسههای منبع یکنواخت (به انگلیسی: Uniform Resource Identifier) ویا به اختصار URI مورد مراجعه قرار میگیرند. URIها به ارائه دهندگان اجازه میدهد که سرویسها و مشتریان را به صورت سمبولیک مشخص نمایند. تا مکان یابی و آدرس دهی وب سرورها، سرورهای پرونده و سایر پایگاه دادههایی که اسناد را ذخیره میکنند و همچنین عرضه دسترسی به منابع از طریق پروتکل HTTP، اصلیترین پروتکل حامل وب، را ممکن سازند.HTTP تنها یک از صدها پروتکلی است که روی وب استفاده میشود. وب سرویسها نیز میتوانند از این پروتکل برای ارتباط استفاده کنند.
مرورگرهای وب جهان گستر مثل اینترنت اکسپلورر مایکروسافت، فایرفاکس، اپرا، سافاری اپل، و گوگل کروم با استفاده از ابرپیوندهای تعبیه شده درون صفحات، به کاربران امکان میدهند از یک صفحه وب به صفحه دیگرگردش کنند. این اسناد ممکن است ترکیبی از دادههای رایانهای شامل گرافیک، صدا، متن ساده، ویدیو، چندرسانهای و محتوای تعاملی شامل بازی، برنامههای اداری و نمایشهای علمی باشد. از راه پژوهشهای اینترنتی برپایه جستجوی کلیدواژهها با استفاده از موتورهای جستجوی وب مثل یاهو و گوگل کاربران میتوانند به سرعت و سادگی به حجم گسترده و متنوع اطلاعات بر خط دسترسی داشته باشند. در مقایسه با دانشنامههای چاپی و کتابخانههای سنتی، وب جهان گستر امکان عدم تمرکز اطلاعات را فراهم ساختهاست. وب همچنین به افراد و سازمانها توانایی انتشار ایدهها و افکارشان را برای شماربسیاری از مخاطبین بالقوه با هزینه وتاخیر زمانی کمینه میدهد. انتشار یک صفحه وب، وب نوشت، یا ساخت یک وبگاه هزینه اولیه بسیار پایینی دارد و سرویسهای رایگان نیز وجود دارند، هرچندکه انتشار و نگهداری وبگاههای بزرگ و حرفهای بااطلاعات جذاب، متنوع و به روز هنوزمشکل و پرهزینهاست. بسیاری از افراد، شرکتها و گروهها از وب نوشت هاکه به گستردگی برای یادداشتهای روزانه به روزشدنی به کارمی روند نیز استفاده میکنند. برخی از سازمانهای تجاری کارکنان خود کارکنان خود را تشویق میکنند که در حوزه تخصص خود توصیههایی را در وبگاه ارائه دهند، به این امید که با دانش تخصصی و اطلاعات رایگان، بازدیدکنندگان را تحت تاثیر قراردهند وبه شرکت خود جذب کنند. نمونه این روش در مایکروسافت دیده میشود که نرمافزارنویسان این شرکت، وب نوشتهای شخصی خود را منتشر میکنند تا علاقه عمومی را نسبت به کارشان بینگیزند.
تبلیغ برخط در صفحات وب پربیننده میتواند سود زیادی در برداشته باشد. دادوستدالکترونیک یا فروش محصولات مستقیماً از طریق وب نیز به رشد خود ادامه میدهد. در روزهای نخست وب، وبگاهها تنها مجموعهای از پروندههای متنی اچ تی امال(HTML) کامل شده و منزوی بود که بر روی وب سرورها ذخیره میشدند. به تازگی وبگاهها توسط نرمافزارهای مدیریت محتوا و ویکی و با محتوای اولیه اندک ساخته میشوند. مشارکت کنندگان سیستم پایگاه دادههای اصلی را توسط صفحات ویرایشگری که به همین منظور ساخته شدهاند با محتوای مورد نظر پر میکنند، حال آنکه بازدیدکنندگان تنها شکل نهایی HTML صفحات را میبینند. پروسه گرفتن محتوای جدید و دردسترس قرار دادن آن برای بازدیدکنندگان مورد نظر ممکن است شامل سیستمهای سردبیری، تاییدی و امنیتی باشد.
ارتباط
پست الکترونیک یکی از سرویسهای ارتباطی مهم در دسترس بر روی اینترنت است. مفهوم فرستادن پیامهای متنی الکترونیکی که به گونهای به نامهها و یادداشتهای پستی میماند، قدمتی بیش از اینترنت دارد. امروزه یکی از مسایلی که میتواند حائز اهمیت باشد درک تفاوت بین پست الکترونیک اینترنتی و سامانههای پست الکترونیکی داخلی است. یک نامه الکترونیکی اینترنتی ممکن است از شبکههای مختلفی عبورکند و بر روی ماشینهای مختلفی به صورت رمزنشده دخیره شود که از کنترل فرستنده و گیرنده نامه کاملاً خارج اند. دراین مدت کاملاً امکانپذیر است که این نامه توسط اشخاص ثالثی محتوای آن خوانده و یا حتی دستکاری شود. سامانههای پست الکترونیکی کاملاً داخلی که در آن نامه هاهرگزازمحدوده شبکه داخلی سازمان خارج نمیشوند بسیار ایمن تر هستند، هر چند که در هرسازمانی کارکنان فناوری اطلاعات و یا پرسنل دیگری هستند که شغلشان در ارتباط با نظارت و گاهی دسترسی به نامههای دیگران است. تصاویر و اسناد و سایر پروندهها نیز میتواند به صورت پیوست نامه الکترونیک فرستاده شود. نامههای الکترونیکی را میتوان به چندین نشانی پست الکترونیکی رونوشت نمود.
تلفن اینترنتی نیز سرویس ارتباطی دیگری است که با پیدایش اینترنت امکانپذیر شد. صدا روی پروتکل اینترنت(VoIP) نام پروتکلی است که زیر بنای همه ارتباطات تلفنی اینترنتی است. ایده آن در اوایل دهه ۱۹۹۰ همراه با برنامههای واکی-تاکی گونه برای رایانههای شخصی ظهور کرد. در سالهای اخیر سیستمهای VoIP سادگی استفاده و راحتی تلفنهای معمولی را پیدا کردهاند. فایده این کار ان است که چون ترافیک صدارااینترنت حمل میکند، VoIP هزینه بسیار کمی دارد و حتی میتواند رایگان باشد. به ویژه برای آن دسته از اتصالات اینترنت که همیشه برقرارند (مانند مودم کابلی یا ADSL) گزینه مناسبی است. VoIP در حال پخته شدن و تبدیل شدن به رقیب جایگزینی برای سیستمهای تلفن سنتی است. همکنشپذیری بین عرضه کنندگان مختلف بهبود یافته و امکان برقراری و یا در یافت تماس با تلفنهای معمولی نیز به وجود آمدهاست. کارتهای شبکه ساده و ارزان VoIP نیز در دسترس هستند که نیاز به وجود رایانه برای استفاده از VoIPرا ازبین میبرند.
کیفیت صدا از یک تماس تا تماس دیگر تغییر میکند، اما غالباً کیفیت برابر یا بهتر از تلفن معمولی است. مشکلاتی که برای VoIP باقی میمانند، گرفتن شماره تلفنهای اظطراری و قابلیت اطمینان است. در حال حاضر تعدادی از ازائه دهندگان VoIP سرویس شمارههای اظطراری را ارائه میدهند اما هنوز به صورت جهانی در دسترس نیست. تلفنهای سنتی انرژی را از خط تلفن میگیرند و در صورت قطع برق میتوانند همچنان عمل کنند. برای VoIP این امکان بدون استفاده از منبع تغذیه پشتیبان برای تغذیه تجهیزات تلفن و دسترسی به اینترنت، وجود ندارد. VoIP همچنین محبوبیت روزافزونی بین علاقهمندان بازیهای کامپیوتری به عنوان شکلی از ارتباط بین بازیکنان مییابد. محبوبترین برنامههای VoIP برای بازیها عبارتند از: Ventrilo و TeamSpeak. Wii، پلیاستیشن ۳ و ایکسباکس ۳۶۰ نیز ویژگی گفتگو با VoIP را عرضه میکنند.
انتقال داده
اشتراک فایل نمونهای از انتقال مقادیر بزرگ داده از طریق اینترنت است. یک فایل رایانهای را میتوان به صورت پیوست نامه الکترونیکی به دوستان و همکاران فرستاد. میتوان آن را دریک وبگاه ویا اف تی پی سرور(FTP Server) بارگذاری (Upload) نمودتا به آسانی توسط دیگران بارگیری(Download) شود. میتوان آن را در یک "مکان مشترک" در یک کارسازپرونده(File Server) قرار دارد تا به سرعت و آسانی در اختیار همکاران قرار گیرد. بار سنگین بارگیریهای شمار زیاد کاربران را میتوان با به کاربردن کارساز(سرور)های آینه و شبکههای تظیر-به-نظیر کاهش داد. دسترسی به فایل را میتوان از طریق تصدیق هویت کاربر کنترل کرد. انتقال فایل بر روی اینترنت را نیز میتوان با رمزگذاری در پوشش ابهام قرار داد. دستیابی به فایل ممکن است در گرو پرداخت مبلغی باشد که میتواند توسط کارت اعتباری پرداخت شود. مبدا و اعتبار فایل از طریق امضای دیجیتال و یا MD۵ و سایر روشهای هضم پیام قابل بررسی است. این ویژگیهای ساده اینترنت در مقیاس جهانی، به تدریج تولید، فروش و توزیع هر چیزی را که قابل ارائه به صورت فایل باشد را تغییر میدهد که این چیزها شامل همه انتشارات چاپی، محصولات نرمافزاری، اخبار، موسیقی، فیلم، ویدیو، عکاسی، گرافیک و آثار هنری دیگر میباشد.
رسانه جریانی(Streaming Media) همان عملی است که بسیاری از پخش کنندگان صدا و سیما، به واسطه آن، برنامههای خودرا از طریق اینترنت به صورت زنده پخش میکنند.(به عنوان مثال BBC) آنها امکان دیدن برنامههای غیر همزمان ضبط شده را نیز به کاربران میدهند. گروهی از آنها صرفاً برنامههای خود را از طریق اینترنت پخش میکنند. این بدین معنی است که یک رایانه میتواند به این رسانههای برخط، شبیه به همان صورتی که پیش از این تنها از طریق گیرندههای رادیو و تلویزیون امکانپذیر بود دست یابد. پادکستها گونه دیگری از پخش اینترنتی هستند که فایل صوتی توسط رایانه بارگیری میشود و سپس به یک پخش کننده رسانه قابل حمل منتقل میشود تا بتوان بعداً در حرکت بدان گوش داد.
وب بین (Webcam)ها را نیز میتوان گونه کم هزینه تر رسانه جریانی دانست. اگرچه برخی از وب بینها تصویر با ترخ فریم کامل میدهند اما غالباً تصویر کوچک است و به کندی به روز میشود. کاربران اینترنت میتوانند حیواناتی را دریک جنگل افریقایا گزارش تصویری از ترافیک در یک میدان را به صورت زنده و بی درنگ تماشا کنند و یا بر روی داراییهای خود از راه دور نیز نظارت بصری داشته باشند. محبوبیت اتاقهای گپ ویدیویی ویا کنفرانس تصویری نیز با افزایش تعداد کاربرانی که وب بین دارند، افزایش مییابد. یوتیوب در تاریخ ۱۵ فوریه ۲۰۰۵ ایجاد شد و اکنون وبگاه پیشرو در زمینه ویدیوهای جریانی است. یوتیوب از یک پخش کننده وب برپایه فلش برای پخش ویدیو استفاده میکند. کاربران ثبت نام کرده میتوانند مقدار نامحدودی ویدیو را در این وبگاه بارگذاری کنند و پروفایل شخصی بسازند. یوتیوب ادعا میکند که کاربرانش روزانه صدها میلیون ویدیو را بارگذاری و یا تماشا میکنند..
دسترسی
رایجترین زبان برای ارتباطات در اینترنت زبان انگلیسی است. این ممکن است ناشی از زادگاه اینترنت و همچنین نقش زبان انگلیسی به عنوان زبان بینالمللی باشد. ناتوانی رایانههای اولیه - که اغلب در امریکا ساخته میشدند - در پردازش نویسه (کاراکتر)های به جز گونه انگلیسی الفبای لاتین نیز ممکن است با این موضوع مرتبط باشد. پس از انگلیسی(۲۸٪ از بازدیدکنندگان وب)، پرخواهان ترین زبانها در وب جهان گستر عبارنتد از: چینی ۲۳٪، اسپانیایی ۸٪، ژاپنی ۵٪، پرتغالی و آلمانی (هر کدام ۴٪)، عربی و فرانسه و روسی (هرکدام ۳٪)و کرهای ۳٪. بر پایه منطقه، ۴۲٪ از کاربران اینترنت در آسیا، ۲۴٪ در اروپا،۱۴٪ در امریکای شمالی، ۱۰٪ در امریکای لاتین و کارائیب، ۵٪ در آفریقا، ۳٪ در خاورمیانه و ۱٪ در استرالیا/اقیانوسیه. فناوریهای اینترنت در سالهای اخیر بویژه در زمینه استفاده از یونیکد، به حد کافی گسترش یافتهاند و امکانات مناسبی برای ارتباط در بسیاری از زبانهای دنیا در دسترس میباشد، اما همچنان مسائلی مانند موجیباکه (نمایش نادرست برخی نویسههای یک زبان) باقی هستند.
روشهای معمول دسترسی به اینترنت در خانهها شامل دسترسی با شمارهگیری (dial-up)، خطوط زمینی پهن باند(از طریق کابل کواکسیال، فیبر نوری و یا سیم مسی)، وای-فای (Wi-Fi)، ماهواره و فناوری ۳G تلفن همراه میباشد. اماکن عمومی که میتوان در آنها از اینترنت استفاده نمود شامل کتابخانهها و کافینتها که در آنها رایانههایی با اتصال به اینترنت مهیاست. همچنین کیوسکهای اینترنت در بسیاری از اماکن عمومی مانند سالن فرودگاه و کافی شاپها موجودند که بعضی از آنها برای استفادههای کوتاه و سرپایی در نظرگرفته شدهاند. واژههای گوناگونی برای نامیدن این ترمینالها به کار میرودف از جمله: کیوسک عمومی اینترنت و یا پایانه دسترسی عمومی.
این ترمینالها به گستردگی برای کاربردهایی چون رزرو بلیط، سپرده گذاری بانکی، پرداخت برخط مورد استفاده قرار میگیرد. وای-فای(Wi-Fi) دسترسی بی سیم به شبکههای رایانهای و در نتیجه به اینترنت را فراهم میکند. نقاط داغ (Hotspots) به مکانهایی گفته میشود که دسترسی به اینترنت بی سیم در آن نقاط امکانپذیر است و کاربران میتوانند با لپ تاپ و یا دستیار دیجیتال شخصی(PDA) خود به اینترنت متصل شوند. گاهی این سرویسهای بیسیم برای عموم و یا حداقل برای مشتریان رایگان ارائه میشود. یک نقطه داغ محدوده مکانی مشخصی را شامل میشود مثل محوطه یک دانشگاه، پارک و یا حتی سراسر نقاط یک شهر. سرویسهای تجاری Wi-Fi که کل شهر را پوشش میدهند هم اکنون در شهرهای لندن، وین، تورنتو، سانفرانسیسکو، فیلادلفیا، شیکاگو و پیتسبورگ ارائه میشوند. در این شهرها مشترکین میتوانند در هر نقطهای از شهر به شبکه وای-فای متصل شوند. علاوه بر وای-فای، آزمایشهایی نیز در زمینه شبکههای بی سیم متحرک اختصاصی مانن ریکوچت و سرویسهای دادهای پرسرعت بر روی تلفنهای همراه، و شبکههای بی سیم ثابت انجام شدهاست. تلفنهای همراه پیشرفته مثل تلفنهای همراه هوشمند (Smartphone) همگی با قابلیت اتصال به اینترنت از طریق شبکه تلفن عرضه میشوند. مرورگرهای وب مثل اپرا معمولاً نسخهای برای این دستگاههای جیبی پیشرفته دارند.
آثار اجتماعی
اینترنت به دلیل خصوصیاتی چون قابلیت استفاده و دسترسی گسترده آن، اشکال کاملاً جدیدی از تعاملات، فعالیتها، و سازماندهیهای اجتماعی را پدید آوردهاست. وبگاههای شبکههای اجتماعی چون فیسبوک، توییتر و مایاسپیس روشهای جدیدی برای معاشرت و تعامل خلق کردهاند. کاربران این سایتها قادرند اطلاعات گوناگونی به صفحات خود بیفزایند، علایق مشترکی را دنبال کنند و به دیگران مرتبط شوند. وبگاههایی مثل لینکداین به پرورش ارتباطات حرفهای و تجاری میپردازد. یوتیوب و فلیکر هم در زمینه ویدیوها و تصاویر کاربران تخصص دارند.
دهه اول سده بیست و یکم، شاهد پرورش اولین نسلی است که در شرایطی رندگی میکنند که اینترنت به گستردگی در دسترس میباشد. این مسایل و نگرانیهایی را به دنبال دارد از جمله مسئله حفظ حریم خصوصی و هویت و توزیع غیر مجاز مواردی که تحت قانون کپی رایت محافظت میشوند. این بومیان دیجیتال با انبوهی از مسایلی مواجه میشوند که در مورد نسلهای قبلی وجود نداشت.
اینترنت کاربرد جدیدی به عنوان بک ابزار سیاسی یافتهاست مه این منجر به سانسوراینترنت میشود. نمونه استفاده سیاسی از اینترنت، مبارزه انتخاباتی هاوارد دین در سال ۲۰۰۴ در ایالات متحده بود که به دلیل جمعآوری کمکهای مردمی از طریق اینترنت شایان توجه بود. بسیاری از گروههای سیاسی از اینترنت برای سازماندهی در انجام ماموریت خود استفاده میکنند. برخی از دولتها مانند ایران، کره شمالی، میانمار، چین وعربستان، آنچه را که مردم میتوانند از طرق اینترنت ببینند، به ویژه در مورد مسایل سیاسی و مذهبی محدود مینمایند. این کار از طریق نرمافزارهایی که دامنه و محتوا را فیلتر میکنند صورت میپذیرد. در نروژ، دانمارک، فنلاند و سوئد، ارائه دهندگان اصلی خدمات اینترنت به صورت داوطلبانه و احتمالاً برای اجتناب از قانون شدن فیلترینگ، قبول کردهاند که دسترسی به سایتهایی که توسط مقامات مسوول لیست شدهاست را محدود نمایند. اگرچه قرار بر این است که این آدرسهای ممنوع شده تنها شامل وبگاههای هرزه نگاری کودکان باشد، اما محتوای این لیست مخفی است.در بسیاری از کشورها مانند ایالات متحده امریکا، اگرپه قوانینی در ممنوعیت پخش موارد دربردارنده هرزه نگاری کودک تصویب نمودهاند اما استفاده از نرم افرارهای فیلترینگ را اجباری نکردهاند. نرمافزارهای تجاری و یا رایگان بسیاری تحت عنوان نرمافزار کنترل محتوا در دسترس هستند که کاربران از طریق آنها میتوانند وبگاههای مستهجن را در رایانه شخصی و یا شبکه محلی مسدود نمود تا از دسترسی کودکان به مواد هرزه نگاری و یا خشونت نگاری جلو گیری نمود.
اینترنت از آغاز پیدایش همواره وسیله مناسبی برای فعالیتهای تفریحی بودهاست. بسیاری از انجمنهای اینترنتی بخشهایی برای بازی و ویدیوهای خنده دار و کارتونهای کوتاه در قالب انیمیشنهای فلش(Flash) دارند. بیش از ۶ میلیون نفر در اینترنت از وب نوشتها و تختههای پیام برای برقراری ارتباط استفاده میکنند. صنایع هرزه نگاری و قمار از اینترنت سود میجویند تا وبگاههایی بسازند که منبع کلان تبلیغات برای سایر وبگاهها میباشند. اگرچه بسیاری از دولتها برای محدود سازی استفاده این دو صنعت ازاینترنت تلاش کردهاند اما در جلوگیری از گسترش محبوبیت آنها چندان موفق نبودهاند.
یکی از فعالیتهای تفریحی اصلی در اینترنت، بازیهای چند نفره است. این شکل تفریح اجتماعاتی را بوجود میآورد که در آن افراد از هر سن و نژادی از دنیای بازیهای چندنفره کامپیوتری لذت میبرند. اگرچه بازیهای برخط از سال ۱۹۷۰ وجود داشتهاند، اما گونه مدرن این بازیها با خدمات اشتراکی مانند گیماسپای و MPlayer آغاز شد. غیر مشترکین محدود به بازیهای خاص و یا زمان بازی خاص بودند. بسیاری از مردم از اینترنت برای دسترسی و بارگیری(download) موسیقی و فیلم و سایر آثار استفاده میکنند. این خدمات به هر دو صورت رایگان و پولی، با استفاده ازسرورهای مرکزی و یا فناوریهای نظیر-به-نظیر توزیع شده ارائه میشوند. برخی از این منابع توجه بیشتری نسبت به سایرین در زمینه حقوق مولفین اصلی نشان دادهاند.
بسیاری از مردم از اینترنت برای دسترسی به اخبار، پیش بینی آب وهوا، گزارشهای ورزشی و جستجوی مطالب در مورد علاقهمندیهای خود استفاده میکنند. آنها از گپ برخط، پیام رسان فوری و پست الکترونیک برای در تماس بودن با دوستان خود در سراسر دنیا و به شیوهای شبیه به دوست مکاتبهای که در قدیم رواج داشت، استفاده میکنند. اینترنت شاهد شمار رو به افزایش میزکارهای وب که در آن کاربران به فایلها و تنظیمات خود دسترسی پیدا میکنند، بودهاست."کمکاری سایبری" (Cyberslacking) محل اتلاف جدی منابع سازمانهاست. کارمندان انگلیسی به طور میانگین ۵۷٪ از وقت خود را به وب گردی در حین کار میپردازند..
ارتباط اينترنتي ظاهراً مجال و امكان بيشتري به سوءِ تعبير، ابهام و اشتباه و سوءِ استفاده مي دهد تا شكل هاي سنتي تر ارتباطات:
اين مسئله در بطن ماهيت ارتباط انساني نهفته است. ما تصور مي كنيم كه ارتباط انساني محصول ذهن است، اما پيكر ها هستند كه اين كار را انجام مي دهند: چهره ها تكان مي خورند، صداها به ارتعاش در مي آيند، پيكرها مي جنبند، دست ها ادا و اشاره مي كنند... در اينترنت ذهن حضور دارد اما بدن غايب است. گيرندگان پيام ها هيچ سرنخي براي درك و شناخت شخصيت و خلق و خوي فرستنده ندارند، و فقط مي توانند حدس بزنند كه چرا اين پيام فرستاده شده، معناي آن چيست و چه پاسخي بايد به آن داد. اعتماد عملا از صحنه خارج مي شود. اين كار مالامال از بيم و خطر است. (Locke 2000)
تاثیرات ذهنی
بر روی آثار اینترنت بر مغز انسان مطالعات زیادی انجام شدهاست. نیکلاس کار(به انگلیسی: Nicholas Carr) ادعا میکند که اینترنت تفکر عمیق را که عامل خلاقیت واقعی است کاهش میدهد. او همچنین میگوید که پیوندهای فرامتن و تحریک بیش از حد، به این معنی است که مغز باید بیشتر توجهش را بر روی تصمیمات کوتاه متمرکز کند. او همچنین بیان میکند که اینترنت مغز را غرق در اندیشه میکند که باعث آسیب رسیدن به حافظه بلند مدت میگردد. شمار فراوان محرکها در اینترنت منجر به بار شناختی(Cognitive Load) سنگینی برای مغز میشود که یادآوری هرچیزی را مشکل میسازد.
استیون پینکر (به انگلیسی: Steven Pinker)، روانشناس، نظری مخالف دارد. او به این نکته اشاره میکند که افراد بر روی آنچه انجام میدهند کنترل دارند وبنابراین این پژوهش و استدلال هرگز طبیعت انسان را در نظر نداشتهاست. او میگوید "تجربه ظرفیتهای پردازش اطلاعات مغز را عوض نمیکند" و ادعا میکند که اینترنت باعث باهوشتر شدن انسانها شدهاست.
نکات حقوقی و اخلاقی
هم اکنون نگرانی عمومی در مورد مطالب موجود در اینترنت وجود دارد. بعضی از جدال آمیزترین آنها تخلف در حق نشر، جعل هویت و مکالمه تنفر آمیز هستند که وجود دارند و قانونی کردن آنها مشکل است.
تاریخ اینترنت
اتحاد جماهیر شوروی آن زمان موشکی با نام «اسپونیک» (Spotnik) را به فضا میفرستد و نشان میدهد دارای قدرتی است که میتواند شبکههای ارتباطی آمریکا را توسط موشکهای بالستیک و دوربرد خود از بین ببرد. آمریکاییها در پاسخگویی به این اقدام روسها، موسسه پروژههای تحقیقی پیشرفته “ARPA” را بهوجود آوردند. هدف از تاسیس چنین موسسهای پژوهش و آزمایش برای پیدا کردن روشی بود که بتوان از طریق خطوط تلفنی، کامپیوترها را به هم مرتبط نمود. به طوری که چندین کاربر بتوانند از یک خط ارتباطی مشترک استفاده کنند. در اصل شبکهای بسازند که در آن دادهها به صورت اتوماتیک بین مبدا و مقصد حتی در صورت از بین رفتن بخشی از مسیرها جابهجا و منتقل شوند. در اصل هدف “ARPA” ایجاد یک شبکه اینترنتی نبود و فقط یک اقدام احتیاطی در مقابل حمله احتمالی موشکهای اتمی دوربرد بود. هر چند اکثر دانش امروزی ما درباره شبکه بهطور مستقیم از طرح آرپانت “ARPPA NET” گرفته شدهاست. شبکهای که همچون یک تار عنکبوت باشد و هر کامپیوتر ان از مسیرهای مختلف بتواند با همتایان خود ارتباط دااشته باشد واگر اگر یک یا چند کامپیوتر روی شبکه یا پیوند بین انها از کار بیفتادبقیه باز هم بتوانستند از مسیرهای تخریب نشده با هم ارتباط بر قرار کنند.
این ماجرا با وجودی که بخشی از حقایق بهوجود آمدن اینترنت را بیان میکند اما نمیتواند تمام واقعیات مربوط به آن را تشریح کند. باید بگوییم افراد مختلفی در تشکیل اینترنت سهم داشتهاند آقای “Paul Baran” یکی از مهمترین آنهاست. آقای باران که در دوران جنگ سرد زندگی میکرد میدانست که شبکه سراسری تلفن آمریکا توانایی مقابله با حمله اتمی شوروی سابق را ندارد. مثلاً اگر رییس جمهور وقت آمریکا حمله اتمی متقابل را دستور دهد، باید از یک شبکه تلفنی استفاده میکرد که قبلاً توسط روسها منهدم شده بود. در نتیجه طرح یک سیستم مقاوم در مقابل حمله اتمی روسها ریخته شد.آقای باران (Baran) تشکیل و تکامل اینترنت را به ساخت یک کلیسا تشبیه کرد و معتقد بود، طی سالهای اخیر هر کس سنگی به پایهها و سنگهای قبلی بنا اضافه میکند و انجام هر کاری وابسته به کارهای انجام شده قبلی است. بنابراین نمیتوان گفت، کدام بخش از کار مهمترین بخش کار بودهاست و در کل پیدایش اینترنت نتیجه کار و تلاش گروه کثیری از دانشمندان است. داستان پیدایش اینترنت با افسانه و واقعیت در هم آمیخته شدهاست.
در اوایل دهه ۶۰ میلادی آقای باران طی مقالاتی پایه کار اینترنت امروزی را ریخت. اطلاعات و دادهها به صورت قطعات و بستههای کوچکتری تقسیم و هر بسته با آدرسی که به آن اختصاص داده میشود به مقصد خاص خود فرستاده میشود. به این ترتیب بستهها مانند نامههای پستی میتوانند از هر مسیری به مقصد برسند. زیرا آنها شامل آدرس فرستنده و گیرنده هستند و در مقصد بستهها مجدداً یکپارچه میشوند و به صورت یک اطلاعات کامل درمیآیند.
آقای باران (Baran) طی مقالاتی اینچنینی ساختمان و ساختار اینترنت را پیشگویی کرد. او از کار سلولهای مغزی انسان به عنوان الگو استفاده کرد، او معتقد بود: وقتی سلولهای مغزی از بین بروند، شبکه عصبی از آنها دیگر استفاده نمیکند و مسیر دیگری را در مغز انتخاب میکند. از دیدگاه وی این امکان وجود دارد که شبکهای با تعداد زیادی اتصالات برای تکرار ایجاد شوند تا در صورت نابودی بخشی از آن، همچنان به صورت مجموعهای به هم پیوسته کار کند. تا نیمه دهه ۶۰ میلادی کسی به نظرات او توجهای نکرد. تا اینکه در سال ۱۹۶۵ نیروی هوایی آمریکا و«آزمایشگاههای بل» به نظرات او علاقهمند شدند و پنتاگون با سرمایهگذاری در طراحی و ساخت شبکهای براساس نظریات او موافقت کرد.
ولی آقای باران (Baran) بنابر دلایلی حاضر با همکاری با نیروی هوایی آمریکا نشد. در این میان دانشمندی با نام تیلور (Tailon) وارد موسسه آرپا (ARPA) شد. او مستقیماً به آقای هرتسفلد رییس موسسه پیشنهاد کرد: (ARPA) آرپا هزینه ایجاد یک شبکه آزمایشی کوچک با حداقل چهار گره را تامین کند که بودجه آن بالغ بر یک میلیون دلار میشد. با این پیشنهاد تیلور تجربهای را آغاز کرد که منجر به پیدایش اینترنت امروزی شد. او موفق شد در سال ۱۹۶۶، دو کامپیوتر را در شرق و غرب آمریکا به هم متصل کند. با این اتصال انقلابی در نحوه صدور اطلاعات در دنیای ارتباطات رخ داد که نتیجه آن را امروز همگی شاهد هستیم. این شبکه به بستههایی (packet) از دادهها که به وسیله کامپیوترهای مختلف ارسال میشدند اتکا داشت. پس از انکه ازمایشها سودمندی انرا مشخص کردند سایر بخشهای دولتی و دانشگاهها پژوهشی تمایل خود را به وصل شدن به ان اعلام کردند . ارتباطات الکترونیکی به صورت روشی موثر برای دانشمندان و دیگران به منظور استفاده مشترک از دادهها در امد. در همان زمان که ARPAnet در حال رشد بود تعدادی شبکه پوشش محلی (LAN) در نقاط مختلف آمریکا به وجود امد. مدیران LANها نیز به وصل کردن کامپیوترهای شبکههای خود به شبکههای بزرگتر اقدام کردند . پروتوکل اینترنت ARPAnet IP زبان استاندارد حکمفرما برای برقراری ارتباط کامپیوترهای شبکههای مختلف به یکدیگر شد.تاریخ تولد اینترنت به طور رسمی اول سپتامبر ۱۹۶۹ اعلام شدهاست. زیرا که اولین “IMP” در دانشگاه “UCLA” واقع در سانتاباربارا در این تاریخ بارگذاری شدهاست.
از اوایل دهه ۱۹۹۰ رشد استفاده از اینترنت به صورت تصاعدی افزایش یافت . یکی از علل چنین استقبالی ابزار جستجویی مانند Gopher و archie بودهاست اما اینها در سال ۱۹۹۱ تحت تاثیر word wide web قرار گرفتند که به وسیله CERN یا ازمایشگاه فیزیک هستهای اروپا ساخته شد . با ان که اینترنت از ابتدا طوری بود که مبادله اطلاعات برای تازه واردان بسیار ساده باشد. بزرگترین جهش در وب در سال ۱۹۹۳ با عرضه نرمافزار موزاییک mosaic که نخستین برنامه مرورگر وب گرافیکی بود به وجود امد. برنامه موزاییک محصول تلاش دانشجویان و استادان بخش "مرکز ملی کاربردهای ابر کامپیوتر " در دانشگاه ایلینویز آمریکا بود. برای نخستین بار موزاییک امکانات اشاره و کلیک (به وسیله موش) را فراهم کرد. کاربران میتوانستند صفحات وب (web page) یا مجموعهای از متن و گرافیک را کنار هم بگذارند تا هر کسی که میخواست انها را بتواند روی اینترنت ببیند. وقتی با موش روی کلمهها یا تصاویر خاصی که hyper link نامیده میشد کلیک میکردند برنامه موزاییک به طور خود کار یک صفحه دیگر باز میکرد که به کلمه یا تصویر خاص و کلیک شده اختصاص داشت. بهترین بخش این سیستم انجا بود که hyper linkها میتوانستند به صفحاتی روی همان کامپیوتر یا هر کامپیوتر دیگر اینترنت با خدمات وب اشاره کنند. صفحات وب هر روز متولد میشدند و مفهوم موج سواری یا surfing روی وب متولد شد. اواسط سال ۱۹۹۴ سه میلیون کامپیوتر به اینترنت وصل شده بود و در ان هنگام اجرای عملیات اهسته نشده بود. صفحات جدید وب که شامل همه چیز از اسناد دولتی تا مدارک شرکتها و مدلهای جدید لباس بود در سراسر دنیا چندین برابر شد . موزاییک و جانشینان ان مانند navigator محصول شرکت " نت اسکیپ " اینترنت را از قلمرو علمی به میان مردم اوردند. طبق اخرین امار ۵۱ درصد کاربران بعد از سال ۱۹۹۵ وارد این محیط شدهاند. میلیونها انسانی که از اینترنت استفاده میکنند نیازی ندارند که نکات فنی مانند TCP/IP را بدانند . امروزه شرکتهای خدمات دهنده اینترنت یا ISP این کار را به عهده دارند.رشد روز افزون ان و ساده تر شدن استفاده ان همچنان ادامه دارد . هر چه تعداد مردم بیشتری به اینترنت رجوع کنند تعداد شرکتهای سازنده برنامههای اینترنت بیشتر میشود.با انکه بعضی از عاشقان اینترنت ان را نوعی شیوه زندگی میدانند. در نظر بیشتر کاربران منبع سرگرمی اطلاعات است ولی بیشترین مصرف ان پست الکترونیکی یا همان email است که یکی از ابزارهای ارتباطی کار امد به شمار میرود. پیامها از کامپیوتری به کامپیوتر دیگر با سرعت پرواز میکنند و منتظر میمانند تا شخص فرصت خواندن انها را پیدا کند . وب امکانات خوبی برای کپی از نرمافزارهای مجاز از لحاظ کپی فراهم میسازد. وقتی که میبینیم که در مدت کوتاهی اینترنت به چنین رشدی نایل آمده است، مطمئناً دشوار خواهد بود که آینده او را پیش بینی کنیم. طبق نظر کارشناسان ماهانه ۱۰ درصد به تعداد کاربران اینترنت افزوده میشود ولی تعداد دقیق کاربران که روزانه از آن استفاده میکنند مشخص نیست. هرچند که پارهای از کارشناسان تعداد آنها را تا ۹۰۰ میلیون نفر حدس میزنند. تعداد رسمی کاربران اینترنتی را در سال ۲۰۰۰ کارشناسان ۵۰۰ میلیون نفر اعلام کرده بودند.
قطعاً در سالهای آینده تحولات شگرفی را در زمینه شبکههای اینترنتی شاهد خواهیم بود. بهوسیله اینترنت انسان به راههای جدیدی دست پیدا کرد. در کنار این شانس جدید توسط اینترنت، باید بگوییم خطراتی نیز در رابطه با سیاست و اقتصاد و علم به دنبال خواهد داشت. فرم امروزی اینترنت مدیون همکاری تمام کاربران اینترنت در سرتاسر گیتی است که با این تصور که اطلاعات موجود در سطح جهان را به راحتی با یکدیگر مبادله کنند. این تصوری بود که آقای باران(Baran) از اینترنت داشت و امیدواریم در آینده نیز تکامل اینترنت در این مسیر باشد.
اینترانت ملی ایران
شبکه ملی اطلاعات،" معروف به اینترانت ملی ایران نام پروژهای است که گفته میشود قرار است تا پایان برنامهٔ پنجم توسعه کامل گردد. طبق تبصره ۲ ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم "شبکه ملی اطلاعات کشور، شبکهای مبتنی بر قرارداد اینترنت (IP) به همراه سوئیچها و مسیریابها و مراکز دادهای است به صورتی که درخواستهای دسترسی داخلی و أخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری میشوند به هیچوجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکههای اینترانت و خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود." به دنبال برگزاری جلسه پانزدهم شورای عالی فضای مجازی در تاریخ ۳/۱۰/۹۲ این تعریف از شبکه ملی اطلاعات از سوی این شورا از غالب برنامه توسعهای حالت دائمی پیدا کرد و در ادامه مصوبه شورای عالی الزامات حاکم بر تحقق شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیر ساخت ارتباط فضای مجازی کشور به شرح زیر اعلام شد:
شبکهای متشکل از زیرساختهای ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی؛
شبکهای کاملاً مستقل و حفاظت شده نسبت به دیگر شبکهها (از جمله اینترنت) با امکان تعامل مدیریت شده با آنها؛
شبکهای با امکان عرضه انواع محتوا وخدمات ارتباطی سراسری برای آحاد مردم با تضمین کیفیت از جمله قابلیت تحرک؛
شبکهای با قابلیت عرضه انواع خدمات امن اعم از رمزنگاری و امضای دیجیتالی به کلیه کاربران؛
شبکهای با قابلیت برقراری ارتباطات امن و پایدار میان دستگاهها و مراکز حیاتی کشور؛
شبکهای پرظرفیت، پهن باند و با تعرفه رقابتی شامل مراکز داده و میزبانی داخلی..
همانطوربرای تحقق مفهوم شبکه ملی اطلاعات، ایران باید خادم نام دامنه، خادم نام دامنه ملی و مراکز تبادل ترافیک اینترنتی در خاک خود داشته باشد. این شبکه کمک میکند ایران بتواند استقلال و اتصال داخلی خود را در مواقع آسیب دیدگی کابلهای بینالمللی حفظ کند رضا تقیپور (وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات) در این باره افزوده است که اینترنت در کنار شبکهٔ ملی به همان شکلی که وجود داشته همچنان باقی خواهد ماند و با اجرای این طرح امکان پیادهسازی تلویزیون اینترنتی، ویدئو درخواستی، آموزش از راه دور، دورکاری، سلامت الکترونیکی و تجارت الکترونیکی به وجود خواهد آمد. از مهمترین ویژگیهای این شبکه، پهنای باند آن (تا دو مگابیت بر ثانیه) بیان شده است. دولت ایران یکی از اهداف مهم این پروژه را ایجاد امنیت و مصون ماندن از حملات اینترنتی و مقابله با آمریکا در جنگ نرم بیان کرده است. سرعت بالاتر و هزینه انتقال ترافیک پایینتر شبکه ملی اطلاعات نسبت به اینترنت جهانی موجب میشود شرکتهای خارجی مایل به حضور در بازار فناوری اطلاعات کشور پیاده کننده شبکه ملی اطلاعات برای بهبود خدمات خود به سرمایهگذاری در حوزه فناوری اطلاعات آن کشور تشویق شوند..
شبکه ملی اطلاعات در کشورهای دیگر
مشابه این پروژه در بسیاری کشورهااجرا شده است. به طور نمونه کره جنوبی که رتبه اول سرعت اینترنت جهان را در اختیار دارد در دهه ۱۹۹۰ پروژه شبکه ملی پرسرعت را اجرا کرد. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران در زمینه توسعه رایانش ابری در قوانین توسعهای کشورهای چین، کره جنوبی و انگلستان نشان داد هر سه کشور مدل مشابه شبکه ملی اطلاعات را در خاک خود پیادهسازی کردهاند و بنابراین برای ایجاد دولت الکترونیکی بر بستر رایانش ابری تحقق شبکه ملی اطلاعات یک جزء اساسی است. گرچه این سه کشور پیش از افشاگریهای اسنودن به برنامه ریزی برای ایجاد شبکههای ملی اطلاعات در خاک خود اقدام کرده بودهاند اما بسیاری کشورها پس از افشاگریهای اسنودن به دنبال تحقق مفهوم شبکه ملی اطلاعات در خاک خود هستند. به طور نمونه گاردین در تاریخ اول نوامبر ۲۰۱۳ اعلام کرد، بدنبال افشاگریهای ادوارد اسنودن در زمینه جاسوسی سازمانهای اطلاعاتی آمریکا و انگلیس از اطلاعات صنعتی و نقض حریم خصوصی شهروندان کشورهای دیگر، تفکیک ترافیک داخلی از ترافیک خارجی در دستور کار بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفته است. به عبارت دیگر کشورهایی همچون آلمان و برزیل به دنبال آن هستند که تدابیری اتخاذ کنند که دادههایی که مبداء و مقصدشان خود این کشورهاست از داخل خود این کشورها عبور کند تا از مبادی و محلهایی که سازمان اطلاعات آمریکا در آنها به جاسوسی میپردازند. از این نظر شبکه ملی اطلاعات تنها یکی از پروژههای حفاظت از منافع ملی کشورها در فضای اینترنت است. بدین ترتیب قدرتهای بزرگ جهان به دنبال جدا کردن مسیر ترافیک دادههای خود از خاک آمریکا هستند. به طور نمونه صدر اعظم آلمان گفته است که در دیدار خود با رییس جمهور فرانسه پیشنهاد ساخت شبکه ارتباطی اختصاصی اروپایی را برای جلوگیری از جاسوسی آمریکا مورد بحث قرار میدهد. به گفته آنگلا مرکل با ایجاد این شبکه ایمیلها و سایر اطلاعات اروپا از مسیر آمریکا عبور نخواهد کرد."
پرسش های متداول در زمینه شبکه ملی اطلاعات
1- آيا با راهاندازي شبكه ملي اطلاعات ارتباط اينترنتي من قطع ميشود؟ خير، در اين ساختار دسترسي کاربران به کليه سايتهاي داخل کشور با سرعت بالاتر و قيمت ارزانتر برقرار شده و دسترسي به اينترنت بصورت فعلي باقي ميماند.
2- راه اندازي شبكه ملي اطلاعات چه محدوديتهايي براي كاربران ايجاد ميكند؟ اين شبکه محدوديتي براي دسترسي کاربران به اينترنت و خدمات مبتني بر وب ايجاد نميكند.
3- براي استفاده از شبكه ملي اطلاعات آيا بايد به شركتهاي اينترنتي مراجعه كنم؟ در صورتي كه در حال حاضر از خدمات شركت هاي اينترنتي استفاده مي نماييد نيازي به مراجعه به اين شركت ها را نداريد و اتصال شما بصورت خودكار به شبكه ملي اطلاعات برقرار خواهد شد و بطور همزمان از اينترنت نيز بهره مند خواهيد شد.
4- براي استفاده از شبكه ملي اطلاعات آيا بايد هزينه اشتراك جداگانهاي همچون استفاده از اينترنت پرداخت شود؟ خير هزينه جداگانهاي براي اشتراك اتصال به شبكه ملي اطلاعات پرداخت نخواهد شد ليكن بابت دريافت و دسترسي به خدمات از سوي ارايهدهنده سرويس هزينه پيشبيني خواهد شد.
5- براي استفاده از شبكه ملي اطلاعات آيا به تجهيزات خاص همچون مودم، تلفن، سيم و ... نياز است؟ از تمام امكانات موجود اتصال به اينترنت مانند ADSL ، WiMax ، GPRS ، 3G و غيره مي توان براي اتصال به شبكه ملي اطلاعات استفاده كرد. همچنين براي بهرهمندي از برخي خدمات چندرسانهايي مانند IPTV و IPMedia نياز به استفاده از تجهيزات اضافي است كه ارايه دهندگان اين خدمات براي مشتركان خود تامين خواهند كرد.
6- آيا ميتوانم از شبكه ملي اطلاعات استفاده نكنم؟ شبكه ملي اطلاعات زيرساخت ملي دسترسي به كليه خدمات و اطلاعات تحت شبكه است بنابراين براي دسترسي به اينترنت جهاني نيز كاربران از اين زيرساخت استفاده خواهند كرد. به عبارت ديگر بستر دسترسي به شبكه ملي اطلاعات در داخل كشور با اينترنت يكسان است.
7- شبكه ملي اطلاعات تا چه ميزان سرعت دسترسي به سايتهاي خارجي و داخلي را افزايش ميدهد؟ وابسته به فناوري دسترسي مورد استفاده كاربر نامحدود خواهد بود.
8- با توجه به راهاندازي شبكه ملي اطلاعات و كاهش مسير دسترسي آيا قيمت اينترنت ارزان ميشود؟ بله، پيش بيني مي شود با توجه به فراهم شدن زمينه رقابتي بين ارايه دهندگان خدمات دسترسي قيمت به مراتب كاهش يابد.
9- سازمانها و شركتهاي خصوصي براي اتصال به شبكه ملي اطلاعات چه اقداماتي بايد انجام دهند؟ همانند كاربران عادي و خانوارها، سازمان ها و كليه كسب و كارها نيز مي توانند از امكانات موجود فراهم كنندگان خدمات دسترسي كه در حال حاضر مشترك آنها هستند در اتصال به شبكه ملي اطلاعات استفاده كنند.
10- با استفاده از شبكه ملي اطلاعات آيا ديگر شبكه سازمانها، شركتها و كامپيوترهاي خانگي ويروسي نشده و نيازي به پرداخت هزينههاي نصب آنتي ويروسها نيست؟ با توجه به اينکه منبع اکثر ويروسها خارج از کشور است پيش بيني مي شود بخش قابل ملاحظه اي از اين آلودگي ها و حملات کاهش مي يابد. ليكن كاربران همواره از نصب آنتيويروسها و ساير اقدامات حفاظتي بينياز نخواهند بود.
11- آيا مديران سايتهاي داخلي كه سايت آنها به پسوندهاي غير از .ir ختم ميشود بايد اقدام به ثبت سايت خود در شبكه ملي اطلاعات كنند؟ در حال حاضر فعاليت در حوزه دامنههاي .ir و پساوند آنها است .
12- با توجه به راهاندازي شبكه ملي اطلاعات آيا والدين ميتوانند در صورت نياز صرفاً استفاده از اين شبكه را در اختيار فرزندان خود قرار داده و دسترسي به اينترنت را مسدود كنند؟ بله در صورت درخواست چنين امكاني فراهم است.
13- در صورت قطع شبكه ملي اطلاعات آيا دسترسي به سايتهاي داخلي هم قطع ميشود؟ شبكه ملي اطلاعات به عنوان زيرساخت ملي ارتباطي و اطلاعاتي و براي دسترسي با سرعت بالا به سايتهاي داخل کشور است از اينرو در صورت بروز مشکل در دروازههاي بين الملل و اينترنت، دسترسي به سايتهايي كه در كشور ميزباني ميشوند، دچار مشکل نخواهد شد.
14- ايرانيهايي كه در خارج از كشور ساكن بوده و يا به سفر خارجي ميروند آيا امكان دسترسي به سايتهاي داخلي اعم از بانكي، اداري و غيره را خواهند داشت؟ بله، كماكان اتصال كاربران خارج از كشور به سايت هاي داخلي نيز برقرار است.
15- در صورت قطع اينترنت به دليل قطع فيبر نوري و ... آيا شبكه ملي اطلاعات هم قطع شده و به سايتهاي داخلي دسترسي نخواهيم داشت؟ خير، در چنين مواقعي دسترسي به سايتهاي داخلي دچار اختلال يا قطعي نخواهد شد.
16- چند درصد از نياز كاربران ايراني از طريق شبكه ملي اطلاعات و چند درصد از طريق اينترنت برطرف ميشود؟ بستگي به سرعت رشد و توسعه خدمات دولت الكترونيكي، محتواهاي تحت وب، خدمات چندرسانهاي و همچنين رونق خدمات عمومي وب داخلي مانند جويشگرهاي ايراني، خدمات رايانامه ايراني و غيره خواهد داشت.
17- آيا امكان قطع شبكه ملي اطلاعات به علت ترافيك بالا در دسترسي به سايتها در مقاطع خاص همچون اعلام نتايج كنكور، يارانهها و ... وجود دارد؟ با توجه به امكان ارايه سريعتر و ارزانتر اين نوع از خدمات و همچنين دسترسي كاربران به شبكه ملي اطلاعات، بهرهمندي از چنين خدماتي با كيفيت بسيار مطلوب ارايه خواهد شد .
18- شبكه ملي اطلاعات در شهرهاي كوچك و روستاها نيز قابل دسترسي و استفاده است؟ بله دسترسي در تمام اقصي نقاط كشور خواهد شد.
19- آيا شبكه ملي اطلاعات همان اينترنت پاك يا اينترنت حلال است يا اين شبكهها متفاوت هستند؟ شبكه ملي اطلاعات زيرساخت ملي ارتباطي واطلاعاتي است واز طريق آن خدمات مختلف قابل ارايه و دسترسي است، بنابراين ارايه خدمات به اشكال اختصاصي به متقاضيان اين خدمات ازجمله خانوادهها و مدارس امكانپذير است.
20- حداكثر سرعت دسترسي به اطلاعات در شبكه ملي اطلاعات به چه ميزان است؟ بسته به نوع فناوري دسترسي محدوديتي نخواهد داشت.
21- آيا در شبكه ملي اطلاعات هم فيلترينگ خواهد بود؟ فيلترينگ يا پايش صرفاً در دسترسي به اينترنت جهاني مصداق دارد.
22- آيا در شبكه ملي اطلاعات امكان انتشار محتواي غيراخلاقي به صفر ميرسد؟ در شبكه ملي اطلاعات، امكان شناسايي صاحبان سايتهاي مختلف و ميزبانها فراهم است بنابراين قطعا آنها نيز با مسووليت و تعهد نسبت به انتشار اخبار، خدمات، اطلاعات و محتواي خود كرده و درصورت بروز تخلف برخورد با متخلفان از سوي مراجع ذيربط و طبق قانون به عمل ميآيد.
23-اينترنت ملي چه زماني كامل ميشود؟ قرار است همزمان با توسعه خدمات و محتواها و تامين زيرساختهاي مورد نياز در اين شبكه تا پايان سال 94 يعني پايان برنامه پنجم توسعه، 60 درصد خانوارها با اتصال پرسرعت به شبكه ملي اطلاعات متصل شوند.
24- شيوه كار شبكه ملي اطلاعات چگونه است؟ شبكه ملي اطلاعات، مطابق پروتكل IP كه همان استاندارد اينترنت است كار ميكند. "
اظهارنظرها
دبيركل اتحاديه جهاني مخابرات (ITU) در سفر به ايران اعلام كرد تحت تاثير طرح شبكه ملي اطلاعات قرار گرفته است و براي اجراي آن به ايران كمك خواهد كرد. سازمان فناوری اطلاعات ایران در دولت روحانی با مدیریت نصرالله جهانگرد اعلام کرد «وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از شبکه ملی اطلاعات به عنوان مهمترین برنامه کاری خود یاد کرده و دولت یازدهم تلاش دارد تا با تجمیع فعالیتها و برنامهها، امکان ارائه سرویس در این شبکه را در زمان پیشبینی شده فراهم کند.» محمد سلیمانی رییس کمیته ارتباطات و مخابرات کمیسیون صنایع و معادن در ۱ مهر ۱۳۹۱ گفت: با برقراری اینترنت ملی، اینترنت جهانی قطع نخواهد شد. سلیمانی ادامه داد: اینترنت ملی یک شبکه داخلی است که نمیتواند دسترسی به اینترنت جهانی را مختل کند. سلیمانی اظهار کرد: زیرساختها در کشور به گونهای است که برای استفاده از سرعت بسیار بالا میتواند پاسخگو باشد. اینترنت ملی این مزیت را دارد که تبادلات اطلاعات در داخل کشور صورت میگیرد در نتیجه سرعت بالا میرود و هزینه کاهش پیدا میکند.
رییس کمیته ارتباطات و مخابرات مجلس، در پاسخ به این سوال که سرنوشت اینترنت جهانی بعد از راهاندازی اینترنت ملی چه خواهد شد؟ گفت: قطع اینترنت جهانی به هیچ عنوان امکانپذیر نیست این یک نوع خود تحریمی است که با هیچ منطقی سازگار نیست البته فیلترینگ به جای خودش باقی خواهند ماند چرا که این جزو قوانین کشور است اما آزادی عمل برای استفاده از اینترنت جهانی وجود خواهد داشت.
در تیر ۱۳۹۲، علی حکیم جوادی، دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات و معاون وزیر ارتباطات ایران اعلام کرد که این شبکه مرحلهٔ آزمایشی خود را پشت سر گذاشته و پس از صادرشدن مجوز از شورای عالی فضای مجازی، آمادگی واگذاری اینترنت ملی به کاربران خانگی به صورت پایلوت از طریق شرکتهای ارائهدهندهٔ خدمات اینترنت وجود دارد.
دکتر محمدرضا عارف کادندیدای اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ در این باره گفته است: شبکه ملی ارتباطات یک ضرورت است، ولی نمیتواند جایگزین اینترنت جهانی شود؛ از نظر امنیتی و از نظر هزینهای بسیار باصرفه خواهد بود، سرعت بالاتر و امنیت بهتری دارد، اما ارتباطی به شبکه اینترنت جهانی ندارد.
از پیام کرباسی (سخنگوی انجمن نظام صنفی رایانهای) نقل شده که پس از راهاندازی شبکه ملی، ارتباطات اینترنتی ایران با اینترنت جهانی قطع خواهد شد و دسترسی به برخی از وبگاههای جهانی ممکن نخواهد بود. البته کرباسی این نقل قول را تکذیب کرد و تصریح کرد "که به صورت منطقی ارتباطی میان راهاندازی اینترانت ملی و اختلالات اخیر در ارتباط با اینترنت نیست". وی همچنین اضافه کرده است: هر نوع برداشت یا تفسیر دیگر از مصاحبه اینجانب مبنی بر قطع شدن اینترنت کشور در آینده، کذب محض است.
رضا تقیپور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در ۱۸ دی ماه ۱۳۹۰، اعلام کرد که شبکه ملی اطلاعات تا ۶ ماه آینده راهاندازی میشود و گفت:«براساس تکلیفی که تا پایان برنامه پنجم توسعه داریم، با تکمیل این طرح، باید همه مراکز دادهها و میزبانی سایتها به داخل کشور منتقل شود. این شبکه پاسخگر نیازهای کاربران خواهد بود.» تقیپور پیش از این درباره اینترنت گفته بود:«اینترنت کنونی بر مبنا و اساس تئوریهای اومانیستی و لیبرالیستی است. اینترنت برای جوامع خطرناک است و نیاز به باز تعریف دارد در این راستا طرح اینترنت پاک ارائه شدهاست.»
تقیپور هم چنین از زیربار آمدن اولین مرحله از اینترنت ملی در خرداد ماه سال ۱۳۹۱، به عنوان یکی از تصمیمات اصلی در این بخش خبر داد. او در بهمن ماه ۱۳۹۰، درباره خطرات اینترنت گفت: «امروزه شاهد آن هستیم که اینترنت به عنوان ابزاری بسیار قوی در انقلابهای رنگی مورد استفاده و بهرهبرداری قرار میگیرد. گوگل تمامی اطلاعاتش را در اختیار سازمان سیا قرار میدهد.»
اسماعیل احمدی مقدم نیز در ۲۰ دی ماه ۱۳۹۰، در جمع خبرنگاران و در پاسخ به ایلنا در مورد ملی شدن اینترنت، گفت:«نباید مرکز اطلاعات رایانهای ما در خارج از کشور باشد؛ خودمان میتوانیم این مراکز را در داخل کشور داشته باشیم؛ گوگل موتور جستجو نیست بلکه ابزار جاسوسی است.»
احمدی مقدم در مراسم اختتامیه نخستین همایش دفاع سایبری در بهمن ماه ۱۳۹۰، با اشاره به تلاش ایران برای راهاندازی «شبکه ملی اطلاعات» گفت: «معتقدیم اتصال به دنیا باید در حد ضرورت باشد، چرا باید در کشور از سرویسهایی مثل ایمیل استفاده کنیم که ایمیل باکس آن در کشورهایی مانند آمریکا باشد.»
روحالله مومن نسب، مدیر واحد اینترنت مرکز توسعهٔ فناوری اطلاعات و رسانههای دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز درباره داخلی شدن اینترنت ایران گفت: «گوگل پلاس جدیدترین فناوری جاسوسی در شبکهاست.» وی در مصاحبه با رادیو جوان ایران نیز گفت: «تاکنون هزار و ۳۷۴ ایرانی درخواست کردهاند گوگل فیلتر شود» وی در جمع دانشجویان دانشگاه مازندران گفت: «اینترنت ایران از سه Gateway عبور میکند» و «قطع ارتباط با جهان با آمدن شبکه ملی اطلاعات» را یک دروغ بزرگ دانست. مؤمن نسب معتقد است برای رسیدن به اینترنت پاک باید «انقلاب اسلامی در فضای مجازی» با شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» محقق شود.
علی مطهری، رئیس کمیته مخابرات مجلس شورای اسلامی، در مصاحبهای از لزوم مدیریت فضای مجازی با استفاده از «فیلترینگ» و «محدود کردن سرعت» گفت و راهکار غلبه بر این دو مشکل را «شبکه ملی اطلاعات» دانست.
محمدرضا آقامیری، عضو کارگروه تعیین محتوای مجرمانه اینترنتی، در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: «جیمیل ممکن است به کمک اخلالگران بیاید، ما هیچ وقت گوگل را در خدمت رسانی به کاربران ایرانی مناسب نمیبینیم چرا که گوگل در خدمت سازمان سیا است. اینترنت مهمان ناخوانده است و به زودی «فیلترینگ یکپارچه و بومی» راهاندازی خواهد شد و گوگل «علم دشمنی» با نظام برداشته است.»
در بهمن ماه ۱۳۹۰، چندین روز پورتهای وی پی ان و همچنین پروتکل HTTPS بسته شد و خدمات ای میل در ایران با قطع شدن مواجه شد که باعث اعتراض برخی خبرگزاریهای داخل ایران شد. سعید مهدیون، مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات، درباره ایمیل ملی و علت بسته شدن سرویس ای میلهایی نظیر جی میل و یاهو در بهمن ماه ۱۳۹۰ گفت: «در مورد بسته شدن این سرویس اگر هر کسی اعتراضی داشته باشد، باید به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منتقل کند؛ ولی از نظر بنده این یک فرصت حساب میشود و باید مردم کشور به سمت ایمیل ملی هدایت شوند.»
آهنگران معاون وزارت اطلاعات نیز در بهمن ماه ۱۳۹۰ اعلام کرد؛ شبکه اینترنت ابزار جاسوسی نیست، بلکه خود تهدید و جاسوس است.
غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل ایران در ۲۸ بهمنماه ۱۳۹۰، در بازدید از مجتمع بعثت گفت: «یاهو و جیمیل هیچ امنیتی ندارند و هر چه سریعتر باید اینترنت ملی راهاندازی شود و منتظر تشکیل موتور جستجوگر ملی هستیم.»
شبکه ملی اطلاعات در کشورهای دیگر
گرچه بسیاری کشورها پیش از افشاگریهای ادوارد اسنودن نسبت به ایجاد شبکه ملی اطلاعات اقدام کرده بودند. اما افشاگریهای ادوارد اسنودن جنبشهای جدیدی برای مبارزه با نقض حریم خصوصی شهروندان کشورهای غیر آمریکایی ایجاد کرده است. بدین ترتیب قدرتهای بزرگ جهان به دنبال جدا کردن مسیر ترافیک دادههای خود از خاک آمریکا هستند. به طور نمونه صدر اعظم آلمان گفته است که در دیدار خود با رییس جمهور فرانسه پیشنهاد ساخت شبکه ارتباطی اختصاصی اروپایی را برای جلوگیری از جاسوسی آمریکا مورد بحث قرار میدهد. به گفته آنگلا مرکل با ایجاد این شبکه ایمیلها و سایر اطلاعات اروپا از مسیر آمریکا عبور نخواهد کرد."
شبکه هوشمند مخابرات
شبکه هوشمند (IN) ساختاری است که به وسیلهٔ آن مشترکین مخابرات استان تهران میتوانند از چند گونه از خدمات مرتبط فناوری اطلاعات با سهولت بیشتری استفاده کنند.
این شبکه از گرههای سختافزاری و نرمافزاری تشکیل شده تا با استفاده از پروتکلهای خاص امکان ارائه سرویسهای ویژه، برای مشترکین تلفن ثابت و تلفن همراه فراهم شود .
به کار گیری پایگاههای اطلاعاتی در شبکه و فراهم نمودن امکان دسترسی برای مشترکین و اپراتورهای خصوصی، افزایش درآمد برای اپراتورها، بالا بردن تعداد مکالمات موفق، استفاده موثر از منابع شبکه، مدیریت قابل انتقال بر روی سرویسها و امکان کنترل پارامترهای ارائه سرویس توسط مشترک از جمله مزایای پیاده سازی شبکه هوشمند است.
مهمترین سرویسهایی که شبکه هوشمند ارائه میکند عبارتنداز:
سرویس صندوق پست صوتی
صندوق پست صوتی (به انگلیسی: Voicemail) قادر به ثبت پیامهای تلفنی نمابر و ایمیل برای مشترکین است. از این سرویس به عنوان تلفن مجازی نیز میتوان بهره گرفت.
سرویس مکالمات انبوه
(به انگلیسی: Mass Calling Service)
با استفاده از این سرویس اپراتور شبکه میتواند به طور موقت یک شماره تلفن را جهت استفاده کننده از سرویس اختصاص دهد و هر زمانی که یک مکالمه بااین شماره بر قرار شود، استفاده کننده یک پیام را دریافت نموده تا نسبت به وارد کردن اعداد بیشتری جهت نشان دادن یک اولویت یا تقدم اقدام نماید.
سرویس نظر سنجی
(به انگلیسی: Tlevoting)
این سرویس یکی از سرویسهای زیر گروه سرویس مکالمه انبوه میباشد که شامل سرویس VOTیا نظرسنجی تلفنی است. در این نظرسنجی جواب سوال اهمیت ندارد و فقط دادن رای و جمع آوری نظر مورد توجهاست
سرویس کارت اعتباری
(به انگلیسی: Prepaid Card Service)
برای استفاده از این سرویس، باید کارتهای اعتباری با اعتبار داخلی ۲۰ هزار ریال را به قیمت ۱۶ هزارریال را از دفاتر امور مشترکین و خدمات ارتباطی و یا با اعتبار ۲۰ تا ۲۰۰ هزار ریال را با قیمت ۱۵ تا ۱۵۰ هزار ریال از بخش خصوصی به صورت آنلاین تهیه کرد و سپس با یک تلفن معمولی (همگانی –ثابت )می توان با هر نقطه از کشور یا حتی داخل شهر تماس بر قرار نمود و هزینه تماس از کارت اعتباری مربوطه کسر میشود .پس از خرید کارت دو شماره شامل یک شماره ۸ رقمی که شماره کارت است ویک شماره چهاررقمی که رمز عبور است روی کارت نوشته شده که برای برقراری ارتباط مورد استفاده قرلر میگیرد.
برای برقراری ارتباط ابتدا بایستی شماره یا عدد ۹۰۰۲۱۱ را روی هر نوع تلفن (همگانی یا ثابت )که کد ورودی به شبکه هوشمند میباشد را شماره گیری کرد سپس با توجه به تذکرات راهنما ،شماره کارت مندرج در کارت اعتباری را وارد کرده و کلید پوند(#)و بعد از آن رمز عبور را وارد کرده و سپس کلید پوند (#)را فشار دهید و در نهایت شماره مخاطب را وارد کرده و کلید پوند (#) را فشار دهید.
این کارت ها امکان اتصال به خط را نیز دارا می باشند و در صورت اتصال به خط ، دیگر نیازی به وارد کردن شماره کارت و رمز نمیباشد.
اعتبار این کارت ها تا تاریخ درج شده بر روی کارت و یا سه ماه پس از بر قراری اولین تماس می باشد.
سرویس شبکه خصوصی مجازی
با وجود شبکه هوشمند و با استفاده از امکانات شبکه عمومی میتوان یک شبکه اختصاصی مجازی برقرار نمود. سرویس شبکه خصوصی مجازی برای یک شبکه اختصاصی برای شرکتها یا سازمانهای دارای واحدهای گسترده در سطح شهر و شهرستان یا خارج از کشور میشود.
سرویس تفکیک هزینه یا خدمات مشاورهای
(به انگلیسی: Premium Rate Service)
این سرویس برای اپراتورها این امکان را فراهم میسازد که اطلاعات فروش و عرضه محصولات یا خدمات مشاورهای خود را با یک روش اقتصادی ارائه نماید. عمده خدماتی که در حال حاضر از طریق این سرویس ارائه میشوند خدمات مشاوره است. استفاده از خدمات مشاوره ای یکی از استفادههای بهینه از این شبکه است.
استفاده از خدمات مشاورهای متخصصین در زمینههای مختلف (حقوقی، پزشکی، فنی و ...) با پرداخت هزینه مشاوره از طریق این سرویس انجام میشود. امکان ارتباط با اینترنت در هر زمان بدون نیاز به تهیه كارتهای مختلف و رمز عبور، دسترسی به اطلاعات و اخبار مربوط به سازمانها نظیر هواشناسی، هواپیمایی، اخبار ورزشی و ... از دیگر قابلیتهای این سرویس است. دارنده این سرویس 80 درصد درآمدهای حاصل از مكالمات مشاورهای را دریافت میكند و حقالزحمه شرکتهای اینترنتی، 70 درصد درآمدهای حاصل از ارایه این سرویس است. سرویس کشوری 65 درصد درآمد حاصل را به مشاور پرداخت می کنند. -بر اساس مفاد قرارداد واگذاری این سرويس، برقراري سرويس مشاوره براي متقاضيان مستلزم پروانه كار از مراجع ذيصلاح ويا مجوز مجامع صنفي موضوع فعاليت است و اعلام قيمت مشاوره از طريق همان مراجع مي باشد. یکی از شماره های موفق این شبکه که در زمینه مشاوره روانشناسی سرویس می دهد شماره 9092301434 استان تهران و شماره 9099070319 کشوری است.
اینترنت هوشمند
اینترنت هوشمند همان Premium Rate Service که به جای مشاوره امکان دسترسی به اینترنت را مهیا میکند، نرخ مکالمه برای این سرویس دقیقهای ۵ تومان میباشد که برخی از شرکتهای سرویس دهنده هزینه پالس تلفن را نیز تقبل کردهاند و برخی دیگر تقبل نکردهاند.
تلفن هوشمند
تلفن هوشمند اینترنتی همان سرویس صدا روی پروتکل اینترنت است که از طریق Premium Rate Service ارائه میشود، این روش هم مشابه اینترنت هوشمند است با این تفاوت که نرخ آن بسته به شرکت و مقصد مکالمه متفاوت است و شرکتهای سرویس دهنده مکالمه با برخی نقاط به خصوص را امکان پذیر کردهاند، نرخ مکالمه این سرویس بر اساس گرانترین مقصد قابل مکالمه در نظر گرفته شدهاست که عملاً هزینه مکالمه را نسبت به مکالمه عادی VoIP بسیار گران تر میکند.
شركتها، موسسات، سازمانها و واحدهای صنفی كه دارای دفاتر و شعبات متعدد میباشند، از عمدهترین كاربران این سرویس هستند. موسسه دارنده این سرویس، تنها یك شماره از شبكه هوشمند را به آگاهی مشتریان خود میرساند، ولی شبكه IN، ارتباط مشتری را با شعبهای از شركت كه نزدیكترین فاصله را با او دارد، برقرار میكند. صرفهجویی در هزینههای گزاف تبلیغات و سهولت بهخاطرسپاری یك شماره، به جای شمارههای متعدد و امكان ارتباط در محدودههای خاص زمانی از دیگر مزایای این سرویس است. (شماره فراگیر 10 رقمی است و با پیششماره 909221) شروع میشود. امکان ارتباط با این شماره از طریق تلفن همراه و شهرستان فراهم است. دارنده این سرویس میتواند از نظر محدوده جغرافیایی یا محدوده زمانی سرویس را تعریف کند).
اینترنت ماهوارهای
اینترنت ماهواره ای یکی از انواع دسترسی به اینترنت از طریق ماهواره می باشد.این سرویس در مدار نزدیک به زمین قابل ارائه می باشد. ماهواره های مدار زمین ایست ور نیز توانایی ارائه این سرویس را با سرعت بالاتری دارند اما بعضی مناطق قطبی توانایی دریافت سیگنال را به دلیل تنگ شدن زاویه دید ندارند. گونه های مختلف سیستم های ماهواره ای دارای طیف وسیعی از محدودیت ها ی تکنیکی و خصیصه هایی متفاوت هستند که می توانند بر پرکاربردی و عملکردشان در کاربردهایی خاص به طور زیادی موثر باشند.
مکانیزم و محدودیت ارتباط ماهواره ای
لیتنسی (تاخیر در بازیابی سیگنال)
تاخیر بازیابی سیگنال یا لتنسی عبارت است از تاخیر زمان بین درخواست داده و دریافت جواب یا در مورد ارتباط یک طرفه تاخیر بین لحظه واقعی انتشار سیگنال و زمانی که در مقصدش دریافت می شود. در مقایسه با ارتباطات مستقر زمین تمام ارتباطات ماهواره ای ژیواستیشنری یا زمین ایست آور تاخیر زیادی را به موجب سیگنال ها متحمل هستند که دلیل آن پیمایش ۳۳،۷۸۶ کیلومتر به ماهواره واقع در این مدار می باشد. حتی با وجود سرعت نور این تاخیر می تواند چشمگیر باشد. اگر تمام دیگر تاخیرات برطرف شوند هنوز هم این سیگنال رادیویی تقریباً ۲۵۰ میلیونم ثانیه یا ۱/۴ ثانیه با سفر به ماهواره و بازگشت آن به زمین زمان می برد.
برای یک بسته اینترنتی این تاخیر قبل از اینکه جوابش دریافت شود دوبرابر می شود که این یک تئوری کمینه است. با عامل یابی دیگر تاخیرات معمولی از منبع شبکه در یک ارتباط یک طرفه تاخیر به ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیونوم ثانیه می رسد که با احتساب حضور ISP در شبکه این میزان تا از ۱۰۰۰ تا ۱۴۰۰ میلیونوم ثانیه برای بازگشت نهایی به کاربر زمان میبرد که کل این زمان RTT (مخفف round-trip time ) نامیده میشود. این میزان از ۱۵۰ میلیونوم ثانیه خطوط Dial up بسیار بیشتر است.
با توجه به لتنسی کابرد این سرویس برای سرویس های لحظه ای همچو بازی های آنلاین، ویدیو کنفرانس ها و دیگر فعالیت های مبتنی بر زمان انی نامناسب می باشد.
همچنین با توجه با کانکشن های اس اس ال که برای رمزنگاری بین کاربر و سرور نیاز به دریافت و ارسال دسته زیادی از اطلاعات دارند این سرویس معیوبیت خود را به طور آشکاری نشان می دهد. با این وجود حتی دسترسی به یک ایمیل ساده و وبگردی می تواند زحمت آور باشد. از آنجایی که سرویس VPN نیز از جمله سرویس های با قابلیت رمزنگاری می باشد دو سرویس دهنده بزرگ آمریکای شمالی یعنی واید بلو و هاس نت از ارائه سرویس خود بر مبنای VPN خودداری کرده اند. با اینکه لتنسی قابل محو شدن نیست تنها راه ممکن برای سرعت بخشیدن به آن استفاده از شتاب دهنده های TCP است که با تقسیم دور های بازخوردی بین فرستنده و گیرنده می تواند کارا باشد که البته نیازمند تکنولوژی های مدرن است.
ماهواره های واقع در دو مدار پایین تر LEO و MEO دارای لتنسی کمتری هستند اما با وجود تاخیر ۴۰ میلیونوم ثانیه از ظرفیت کمی نزدیک ۶۴ کیلوبیت بر ثانیه برخوردارند.
نوع بسیار ویژه برای به حداقل رساندن لتنسی استفاده از هوانوردهای خورشیدی که دور یک نقطه خاص در حال حرکتند می باشد این هوانوردها در ارتفاع تقریباً ۲۰،۰۰۰ متری در حال پروازند که لتنسی آن ها به ۰.۲۵ میلیونوم ثانیه میرسد.
خط دید
مدار ژیواستیشنری در عرض جغرافیایی ۰ قرار دارد که ماهواره ها در این مدار به نظر بی حرکت می مانند اما در واقع با سرعت برابر زمین در حال چرخشند و نیازی به ردیابی آن ها توسط گیرنده زمینی نیست بلکه ثابت ماندن در نقطه ای برای دریافت سیگنال کافی میباشد. به طور معمولی پاک ماندن خط دید میان گیرنده و ماهواره باعث کارکردن آن ها می گردد.
سیگنال رادیویی بین دو آنتن به طور کامل همچون باریکه نور مستقیم و یک راست نیست با وجود این سیگنال ها را که در حالت انتشار پخش شده اند باید دوباره به نقطه ای بازتاباند تا قدرت و کیفیت خود را حفظ کنند که در این حالت استفاده از آنتن ها با قطرهایی بزرگ پیشنهاد می شود.
راین فید (Rain Fade)
ارتباطات ماهواره ای تحت تاثیر عوامل جوی همچون باران و برف و رطوبت قرار دارند که این عوامل می توانند بین کاربر و ماهواره و ماهواره با ایستگاه زمینی موجب اختلال گردند. مداخله با سیگنال راین فید (Rain Fade) نامیده می شود. تاثیرات در فرکانس های پایین باند های L و C کمتر معلوم می شود اما در باندهای بالا همچو Ku و Ka می توانند بسیار جدی باشند. در مناطق استوایی با باران های شدید استفاده از سرویس بر روی باند C (۴/۶GHz) C از محبوبیت خاصی نسبت به دیگر باند ها برخوردار است. استفاده از آنتن های سهمی وار یا دیش با قطر های درازتر در موقعیت های نامناسب جوی می تواند سیگنال های قوی تری را دریافت کند که به بهبودی کار می انجامد.
ارتباط دو طرفه
سرویس اینترنت ماهواره ای دو طرفه شامل ارسال و دریافت اطلاعات از طریق کنترل کننده وی ست (VSAT) که با استفاده از ماهواره به ایستگاه های زمینی متصل می گردد،است که خود این ایستگاه ها به اینترنت زمینی متصل می باشند. هر دوی دیش های ماهواره ای چه در نزد کاربر و چه در ایستگاه زمینی باید به طور دقیقی به ماهواره واسطه تنظیم باشند تا با سیگنال دیگر ماهواره ها اختلال پیدا نکنند. از جمله استفاده این سیستم کابرد آن در شبکه های بانکی است که در سطح شهرها پایانه های ATM متحرکی سوار بر کامیون ها وجود دارند. این در حالی است که کل شبکه بانکی ایران از سرویس ماهواره ای استفاده می کند. گرانی و راه اندازی سیستم وی ست می تواند چندین برابر سیستم های ای دی اس ال باشد که از جمله گزینه هایی است که از محبوبیت آن کاسته است. اصلی ترین تجهیزات سخت افزاری این سیستم شامل یک مودم ماهواره ای و پایانه وی ست می باشد.
پهنا باند
مشتریان اینترنت ماهواره ای محدوده ای از کاربران خانگی با یک سیستم تا مجموعه های بزرگ تجاری با چندین صد سیستم را تشکیل می دهند. بالا بودن هزینه های راه اندازی این سرویس ها توسط شرکت های سرویس دهنده باعث شده است کاربران از پهناباندی اشتراکی حتی با شریطی خاص استفاده کنند که از جمله آن می توان به محدودیت چه در سرعت و چه در ترافیک اشاره کرد.
سرویس تو وی (Tooway) در اروپا محبوبترین سرویس اینترنت ماهواره ای می باشد که در سال ۲۰۱۱ با پرتاب ماهواره کا ست (KA-SAT) در قزاقستان پهنا باند این سرویس به ۷۰ گیگابیت بر ثانیه رسید و تحولی عظیم در سرعت و ترافیک اینترنت ماهواره ای اروپا ایجاد کرد. قرار گیری امارات متحده عربی در محدوده فرکانس دهی آن از نکات جالب توجه می باشد.
یک طرفه دریافتی با ارسال زمینی
یک طرفه زمینی با بازگشت ماهواره ای که معمولاً از خطوط Dial up برای ارسال اطلاعات آن استفاده می شود سیستمی است که به دلیل بالا بودن سرعت دریافت اطلاعات آن جدا از بحث لتنسی ماهواره ای یک طرفه نام گرفته است. برای ارسال نیز می توان از سرویس های دیگر استفاده کرد که به کارگیری سرویس GPRS کلاً آن را بی سیم میکند GPRS می تواند از طریق موبایل باشد که این نوع از اینترنت ماهواره ای بر پایین بودن هزینه های آن کمک بسزایی می کند.
در ایران سرویس یک طرفه ماهواره ای بیشتر از طریق اپن اسکای فرانسه که توسط ماهواره Eutelsat W۳A عرضه می گردد دارای محبوبیت فراوانی است.
استفاده از کارت دی وی بی اس (DVB-S) و اتصال آن به ال ان بی برای دریافت امواج مختص سرویس شرط لازم برای اتصال ماهواره ای یک طرفه می باشد. برای ترکیب دو اتصال مجزا معمولاً از وی پی ان استفاده می شود که سرور وی پی ان داده های ارسالی را از طریق ماهواره برای کاربر ارسال می کند. سارفینگ یا وب گردی در چنین شرایطی بنابه لتنسی سیگنال و منابع شبکه بسیار مطلوب نمیباشد اما دانلود فایل ها بر خلاف دیگر کاربردهایش که مبتنی بر زمان آنی نیستند می تواند از اهمیت خاصی برخوردار باشد که سرعت بالای خود را به خوبی نشان می دهد.
انتشار یک طرفه، فقط دریافت
سیستم انتشار یک طرفه همچون بخش رسانه ای رادیو و تلویزیون ماهواره ای می باشد. در این حالت کاربر کنترلی بر داده دریافتی ندارد و این خود باعث می شود که پروتکل هایی که نیاز به تایدیه دریافت صحیح اطلاعات دارند بلااستفاده باشند. حالتی و جود دارد که سرویس دهندگان به کاربر اجازه می دهند کاربر درخواست خود را در وبگاهشان به طور آنلاین ثبت کند سپس داده او به طور آفلاین برای او ارسال می شود که البته نیازی به آنلاین بودن در هنگام دریافت فایل نیست. و یکی دیگر از حالتهای رایج دریافت فایل هایی است که بر روی امواج خاصی قرار دارند و کاربران آن ها را به صورت آفلاین دانلود می کنند.
اینمارست
اینمارست (به انگلیسی: Inmarsat) یک شرکت بریتانیایی فعال در حوزهٔ ارتباطات است. سهام این شرکت در بورس لندن ارائه میشود.
یکی از مبادی ورودی اینترنت در ایران، ماهوارهای متعلق به شرکت اینمارست است.
اعلام سرنوشت هواپیمای مفقود شده مالزیایی در سال ۲۰۱۴ بر اساس تحلیل اطلاعات این شرکت بوده است.
اعتیاد به اینترنت
اعتیاد به اینترنت یا در سطحی وسیعتر استفاده بیش از حد از اینترنت و رایانه در زندگی و وابستگی به آن به صورتی که در انجام کارهای روزانه مشکلاتی پیش آید. این اختلال گونهای از مشکلات روانی محسوب میشود که البته این طبقهبندی همچنان مورد تحقیق و بررسی است. فعالیت آنلاین افراد مبتلا به این اختلال میتواند انجام بازیهای رایانهای، وبلاگنویسی، پورنوگرافی، شبکههای اجتماعی یا خرید اینترنتی باشد. مخالفان این نظریه اعتقاد دارند که این نوعی عادت و رفتاری تکراری است و گونهای از اعتیاد محسوب نمیشود.
اشتراک پرونده
اشتراک پرونده به عمل توزیع یا فراهم آوردن دسترسی برای اطلاعات دیجیتالی از قبلی برنامه های کامپیوتری، چند رسانهای، مستندات و کتاب های الکترونیکی گفته میشود.
انواع اشتراک پرونده
همتا به همتا (P2P)
خدمات میزبانی پرونده
دامنه اینترنتی
دامنه اینترنتی (به انگلیسی: Internet domain) پسوندی است که در بخشهای پایانی نشانی اینترنتی وبگاهها میآید.
پسوندهای ملی
هریک از کشورهای جهان دارای یک یا چند پسوند ملی یا «دامنه سطحبالای کد کشوری» هستند که برای سایتهای منصوب به آن کشور استفاده میشوند. دامنه سطحبالای کد کشور ایران .ir است و کد بینالمللی . ایران نیز مراحل آزمایشی را میگذراند.
تاریخچه پیدایش و گسترش
در ۱۵ مارس ۱۹۸۵، اولین نام دامنه تجاری (.COM) به نام سیمبولیکس بوسیله یک شرکت سیستمهای رایانهای به نام Symbolics در کمبریج ماساچوست ثبت شد.
در ۱۹۹۲ کمتر از ۱۵۰۰۰ دامنه.COM ثبت شده بود.
در دسامبر ۲۰۰۹ حدود ۱۹۲ میلیون نام دامنه وجود داشت که بخش بزرگی از آنها دامنه پرطرفدار.COM بود. تعداد آنها در ۱۵ مارس ۲۰۱۰ به حدود ۸۴ میلیون رسید که شامل ۱۱٫۹ میلیون وب سایت کسب و کار آنلاین و تجارت الکترونیک , ۴٫۳ میلیون وب سایت تفریحی , ۳٫۱ میلیون وب سایت مرتبط با امور مالی، و ۱٫۸ میلیون وب سایت ورزشی میشد.
ماهانه حدود ۶۶۸ هزار دامنه.COM جدید ثبت میشود.
دسترسی به اینترنت
دسترسی به اینترنت (به انگلیسی Internet access) با شیوهها و روشهای مختلفی صورت می پذیرد.
معمولترین روش خانگی برای اتصال به اینترنت، دسترسی با شمارهگیری و پهن باند و ADSL است. کامپیوترهای خانگی ممکن است از طریق خط تلفن با مودم، DSL یا مودم کابلی به شرکت خدمات اینترنتی (ISP) متصل شود. در یک شرکت یا دانشگاه کامپیوترها به یک شبکه محلی (LAN) در داخل سازمان وصل هستند. این شبکه را میتوان از طریق یک خط تلفن سریع مثل T۱ یا E۱ به یک فراهمکننده خدمات اینترنت (ISP) وصل کرد. ISPها به ISPهای بزرگتر وصل میشوند و ISPهای بزرگتر یک ستون فقراتِ (Backbones) فیبر نوری را برای یک کشور یا ناحیه برقرار میکنند. ستونهای فقرات در سراسر دنیا از طریق کابل نوری، کابل زیر دریا یا ماهواره به هم متصل هستند.
مکانهای عمومی که از اینترنت در آنها استفاده میشود شامل کتابخانهها و کافی نتها هستند. جایی که کامپیوتر متصل به اینترنت قابل دسترس است. همچنین دسترسی به اینترنت از مکانهایی مثل سالنهای فرودگاهها امکانپذیر است. مکانهایی که باید ایستاده و سریع کار با اینترنت را انجام داد به نامهای گوناگونی معروف هستند مثل کیوسک عمومی اینترنت، پایانه دسترسی عمومی یا تلفن پولی وب .
هم اکنون سامانه وای-فای میتواند امکان دسترسی به اینترنت را بصورت بیسیم فراهم کند. این سیستم یا Hot spot میتواند بصورت رایگان برای همه یا برای ثبت نام کنندگان و یا بصورت اشتراکی باشد. در این سیستم که در پی آن به عنوان مثال کافینت Wi-Fi بوجود میآید افراد میبایست رایانهای که قابلیت اتصال به شبکه محلی بیسیم را دارد را با خود همراه داشته باشند. Hot spot به محدوده مکانی خاصی وابسته نیست و میتواند در یک فضای باز و در یک پارک یا منطقه مرکزی شهر قابل دسترس باشد.تلاش برای تشکیل این شبکهها در نهایت به تشکیل مجمع شبکههای بیسیم منجر شدهاست.
استفاده از رایانه شخصی برتریهای زیادی نسبت به استفاده از رایانههای عمومی دارد.با استفاده از مرورگر شخصی و تنظیمات شخصی آن بهوسیله یک رایانه شخصی، امکان دریافت و ارسال فایلهای بیشتری وجود دارد که این امکان در رایانه عمومی وجود ندارد. همچنین امکان استفاده از نرمافزارهای خاص و فضای بیشتر جهت نگهداری اطلاعات و نامههای الکترونیک و فایلها. در رایانههای عمومی فضای صندوق پستی الکترونیک و امکان اجرای نرمافزارها بسیار محدود است. با توجه به این موارد میبینیم که اگر امکان استفاده از رایانه شخصی با سامانه بیسیم وجود داشته باشد برتریهای زیادی به کاربران خواهد داد.
با گذشت زمان و با رواج روز افزون کاربردهای حیاتی اینترنت در جوامع گوناگون تعداد کشورهایی که دسترسی به اینترنت را بصورت مطلوب و با سرعت مناسب در اختیار کاربران قرار میدهند هم رو به فزونی و افزایش است.
دسترسی به اینترنت به عنوان یکی از مصادیق حقوق بشر
از طرف سازمان ملل متحد پیشنهاد شده که حق دسترسی به اینترنت به عنوان حق دسترسی به ارتباطات حداقلی و سرویسهای اطلاع رسانی به عنوان یکی از حقوق اساسی بشر شناخته شود. همچنین در سال ۲۰۰۳ در اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی این پیشنهاد دوباره مطرح شد.
رکورد بالاترین سرعت اینترنت
در تاریخ ۲۱ ژانویه ۲۰۱۴ محققان شرکت آلکاتل در آزمایشی با اتصال فیبر نوری توانستند دسترسی به اینترنت با سرعت ۱٫۴ ترابایت تجربه کنند.
پیاچپی (به انگلیسی: PHP) یک زبان برنامهنویسی است که برای طراحی وب توسعه یافتهاست، اما میتوان از آن به عنوان یک زبان عمومی نیز استفادهکرد. تا ژانویهٔ سال ۲۰۱۳ میلادی پیاچپی بر روی ۲۴۴ میلیون وبگاه و ۲٫۱ میلیون سرور وب نصب شدهاست. این زبان در سال ۱۹۹۵ میلادی توسط راسموس لِردورف (به انگلیسی: Rasmus Lerdorf) ساختهشد و در حال حاضر توسعهٔ آن بر عهدهٔ گروه پیاچپی میباشد. در ابتدا پیاچپی از عبارت صفحهٔ خانگی شخصی (به انگلیسی: Personal Home Page) گرفته شدهبود. اما اکنون این کلمه مخففِ بازگشتی PHP: Hypertext Preprocessor به معنی پیاچپی: پیشپردازندهٔ ابرمتن میباشد.
کدهای پیاچپی توسط یک سرور وب که نرمافزار پیاچپی بر روی آن نصب باشد، تفسیر میشوند. دستورهای این زبان میتوانند به صورت مستقیم در درون کدهای اچتیامال قرار بگیرند. زبان پیاچپی از نسخهٔ ۴٫۳ به بعد قابلیت پشتیبانی از واسط خط فرمان را نیز به امکانات خود اضافه کرد. این قابلیت میتواند برای ایجاد نرمافزارهای غیر وبی و یا نرمافزارهایی با واسط گرافیکی کاربر مورد استفاده قرار بگیرد.
پیاچپی یک نرمافزار آزاد است که تحت مجوز پیاچپی انتشار یافته است. این مجوز به دلیل قرار دادن محدودیت بر روی استفاده از عنوان پیاچپی، با مجوز همگانی گنو (GPL) سازگار نیست. پیاچپی را میتوان بر روی اکثر سرورهای وب نصب کرد. همچنین قابلیت نصب آن به صورت یک شل جداگانه بر روی تقریباً تمامی سیستمهای عامل و پلتفرمها (یا سکوها) وجود دارد. تمامی این استفادهها رایگان است.
تاریخچه
توسعهٔپیاچپی از سال ۱۹۹۴ و زمانی که راسموس لردورف تعدادی اسکریپت به زبان سی نوشت تا صفحهٔ خانگی خود را مدیریت کند، آغاز شد. این اسکریپتها که به صورت رابط دروازهٔ مشترک (به انگلیسی: Common Gateway Inteface) نوشته شدهبودند، مسئول انجام عملیاتهای سادهای مانند نشان دادن رزومهٔ راسموس و بررسی آمارهای بازدید از وبگاه او بودند. با گسترش اسکریپتها و افزودن توانایی تعامل با فرمهای وب و ارتباط با پایگاههای داده، نام صفحهٔ خانگی شخصی/مفسر فرم (به انگلیسی: Personal Home Page/Form Interpreter) یا PHP/FI برای آنها انتخاب شد. PHP/FI میتوانست برای ایجاد نرمافزارهای سادهٔ وب مورد استفاده قرار بگیرد. لردورف در ابتدا برای یافتن خطاهای این اسکریپتها و بهبود آنها، در ۸ جون سال ۱۹۹۵ میلادی اسکریپتها را با نام ابزارهای صفحهٔ خانگی شخصی نسخهٔ ۱٫۰ (به انگلیسی: Personal Home Page Tools version 1.0) تحت مجوز عمومی گنو بر روی گروه خبری یوزنت منتشر کرد. این نسخهٔ اولیه بسیاری از ویژگیهای نسخهٔ کنونی این زبان را دارا بود. متغیرها به سبک زبان پرل بودند، مدیریت فرمها وجود داشت و میشد کدها را در درون کدهای اچتیامال قرار داد. قواعد پیاچپی نیز از زبان پرل پیروی میکردند، اما سادهتر، محدودتر و ناپایدارتر بودند. با شکلگیری یک گروه برنامهنویسی و بعد از انجام تستهای فراوان بر روی نسخهٔ بتا و بازنویسی موتور تجزیهکننده، سرانجام PHP/FI نسخهٔ ۲٫۰ در نوامبر سال ۱۹۹۷ میلادی منتشر گردید.
اندی گاتسمن و زیو سوراسکی با بازنویسی موتور تجزیهکننده در سال ۱۹۹۷ میلادی، پایه و اساس نسخهٔ ۳ پیاچپی را بنیان نهادند. این ۲ نفر با همراهی لردورف با تغییر نام پیاچپی به پیاچپی: پیشپردازندهٔ ابرمتن (به انگلیسی: PHP: Hypertext Preprocessor) که یک مخفف بازگشتی است، در ماه جون ۱۹۹۸ میلادی رسماً پیاچپی نسخهٔ ۳٫۰ را منتشر کردند. بعد از این اتفاق گاتسمن و سوراسکی شروع به نوشتن هستهٔ جدیدی برای زبان پیاچپی کردند که منجر به بهوجودآمدن موتور زِند در سال ۱۹۹۹ میلادی شد. آنها همچنین شرکت زِند تکنولوژی را در کشور اسرائیل تاسیس کردند.
در تاریخ ۲۲ می سال ۲۰۰۰ میلادی پیاچپی نسخهٔ ۴ که از موتور زند نسخهٔ ۱٫۰ استفاده میکرد، منتشر شد. این نسخه تا ماه اوت سال ۲۰۰۸ میلادی توسعه یافت و به زیرنسخهٔ ۴٫۴٫۹ رسید. هماکنون پشتیبانی این نسخه به پایان رسیدهاست و هیچ بهروزرسانی برای آن منتشر نمیشود.
در ۱۳ ژوئیه سال ۲۰۰۴ میلادی، نسخهٔ ۵ پیاچپی که از موتور زند نسخهٔ ۲ بهره میبرد، منتشر شد. نسخهٔ ۵ ویژگیهای زیادی را به پیاچپی اضافه کرد. پشتیبانی کامل از شیء گرایی، افزونهٔ PDO (به انگلیسی: PHP Data Object Extension) (که دسترسی به بانکهای اطلاعاتی را ممکن میساخت) و بهبود بازدهی از جملهٔ این ویژگیها محسوب میشد. از سال ۲۰۰۸ به بعد، با پایان یافتن پشتیبانی از تمامی نسخههای قدیمیتر پیاچپی، نسخهٔ ۵ تنها نسخهٔ در حال گسترش است.
در کنار نسخهٔ ۵ پیاچپی یک نسخهٔ اصلی دیگر در حال توسعه است. با توجه به تغییرات عمدهٔ موجود در این نسخه از جمله پشتیبانی کامل از یونیکد، قرار بود این نسخه به عنوان نسخهٔ ۶ پیاچپی منتشر گردد. اما پیادهسازی پشتیبانی از یونیکد بیش از آنچه انتظار میرفت به طول انجامید. این امر باعث شد تا در مارچ سال ۲۰۱۰ میلادی، این نسخه به بخش در حال توسعه (به انگلیسی: Trunk) منتقل شد و دیگر به آن نسخهٔ ۶ گفته نمیشود.
مهمترین تغییرات این بخش جدید شامل حذف register_globals، magic quotes و safe mode میباشد. دلیل حذف magic quotes تاثیرات غیرقابل پیشبینی و دلیل حذف register_globals خطرهای امنیتی بود که در نرمافزارها ایجاد میکرد. به جای استفاده از magic qoutes برنامهنویسها میتوانند از تابع addslashes() و یا توابع دقیقتری که برای هر پایگاه داده ایجاد شدهاند مانند mysql_real_escape_string() که برای پایگاه داده مایاسکیوال طراحی شدهاست، استفاده کنند. توابعی که قرار است در نسخهٔ ۶ حذف شوند، از نسخهٔ ۵٫۳ به صورت توصیهنشده (به انگلیسی: Deprecated) درآمدهاند و استفاده از آنها باعث بروز هشدار در نرمافزار خواهد شد.
تعداد بسیار زیادی از پروژههای بزرگ و متنباز که از زبان پیاچپی استفاده میکنند، از سال ۲۰۰۸ با به وجود آمدن جنبش ابتکاری GoPHP5 به معنای برو به پیاچپی ۵ دیگر از پیاچپی نسخهٔ ۴ استفاده نمیکنند. این جنبش توسط بسیاری از توسعهدهندگان پیاچپی پشتیبانی شد تا بتوانند به گسترش استفاده از نسخهٔ ۵ پیاچپی کمک کنند.
مفسرهای زبان پیاچپی برای هر دو معماری ۳۲بیتی و ۶۴بیتی موجود میباشند. تنها استثنا سیستمعامل ویندوز است که فقط نخسههای ۳۲بیتی برای آن منتشر میشود. اما مدتی است که نسخههای ۶۴بیتی ویندوزی نیز به صورت امتحانی بر روی وبگاه پیاچپی منتشر میشوند. استفاده از نسخههای امتحانی ۶۴بیتی ویندوز برای سرورهای بزرگ توصیه نمیشود.
نامهدان
نامهدان (به انگلیسی: mail box یا email box) فضایی خصوصی در شبکههای رایانهای است که همۀ رایانامههای صاحب نامهدان به طور پیشفرض به آن میرسند و در آن نمایش داده میشوند. نامهدان برابرنهادۀ فرهنگستان برای mail box است.
کارت اینترنت
کارت اینترنت وسیلهای است برای اتصال به اینترنت که به علت دسترسی آسان و هزینه مناسب و عدم نیاز به تجهیزات جانبی یکی از رایجترین و آسانترین روشهای استفاده کوتاهمدت از اینترنت میباشد.
قانون گادوین
قانون گادوین (که به نام قاعده قیاسهای نازی گادوین یا قانون قیاسهای نازی گادوین هم شناخته میشود) و تبدیل به یک طنز اینترنتی شدهاست.
بنا بر آن: «با طولانی شدن یک بحث آنلاین، احتمال یک مقایسه شامل حزب نازی یا «آدولف هیتلر» مطمئناً به ۱ میل میکند." به دیگر سخن، به نظر او در هر بحث آنلاین فارغ از موضوع و وسعت آن، هرچه بحث طولانی تر شود، احتمال اینکه یکی از طرفین مقایسهای با آدولف هیتلر یا حزب نازی انجام دهد بیشتر میشود.
اینترنت
اینترنت (به انگلیسی: Internet) (مخفف interconnected networks شبکههای به هم پیوسته) را باید بزرگترین سامانهای دانست که تاکنون به دست انسان طرّاحی، مهندسی و اجرا گردیدهاست. ریشهٔ این شبکهٔ عظیم جهانی به دههٔ ۱۹۶۰باز میگردد که سازمانهای نظامی ایالات متّحدهٔ آمریکا برای انجام پروژههای تحقیقاتی برای ساخت شبکهای مستحکم، توزیع شده و باتحمل خطا سرمایهگذاری نمودند. این پژوهش به همراه دورهای از سرمایهگذاری شخصی بنیاد ملی علوم آمریکا برای ایجاد یک ستون فقرات جدید، سبب شد تا مشارکتهای جهانی آغاز گردد و از اواسط دههٔ ۱۹۹۰، اینترنت به صورت یک شبکهٔ همگانی و جهانشمول در بیاید. وابسته شدن تمامی فعّالیتهای بشر به اینترنت در مقیاسی بسیار عظیم و در زمانی چنین کوتاه، حکایت از آغاز یک دوران تاریخیِ نوین در عرصههای گوناگون علوم، فنّآوری، و به خصوص در نحوه تفکّر انسان دارد. شواهد زیادی در دست است که از آنچه اینترنت برای بشر خواهد ساخت و خواهد کرد، تنها مقدار بسیار اندکی به واقعیت درآمدهاست.
اینترنت سامانهای جهانی از شبکههای رایانهای بهم پیوستهاست که از پروتکلِ «مجموعه پروتکل اینترنت» برای ارتباط با یکدیگر استفاده مینمایند. به عبارت دیگر اینترنت، شبکهٔ شبکه هاست که از میلیونها شبکه خصوصی، عمومی، دانشگاهی، تجاری و دولتی در اندازههای محلی و کوچک تا جهانی و بسیار بزرگ تشکیل شدهاست که با آرایه وسیعی از فناوریهای الکترونیکی و نوری به هم متصل گشتهاند. اینترنت در برگیرنده منابع اطلاعاتی و خدمات گسترده ایست که برجستهترین آنها وب جهانگستر و رایانامه میباشند. سازمانها، مراکز علمی و تحقیقاتی و موسسات متعدد، نیازمند دستیابی به شبکه اینترنت برای ایجاد یک وبگاه، دستیابی از راه دور ویپیان، انجام تحقیقات و یا استفاده از سیستم رایانامه، میباشند. بسیاری از رسانههای ارتباطی سنتی مانند تلفن و تلویزیون نیز با استفاده از اینترنت تغییر شکل دادهاند ویا مجدداً تعریف شدهاند و خدماتی جدید همچون صدا روی پروتکل اینترنت و تلویزیون پروتکل اینترنت ظهور کردند. انتشار روزنامه نیز به صورت وبگاه، خوراک وب و وبنوشت تغییر شکل دادهاست. اینترنت اشکال جدیدی از تعامل بین انسانها را از طریق پیامرسانی فوری، تالار گفتگو و شبکههای اجتماعی بوجود آوردهاست.
در اینترنت هیچ نظارت مرکزی چه بر امور فنّی و چه بر سیاستهای دسترسی و استفاده وجود ندارد. هر شبکه تشکیل دهنده اینترنت، استانداردهای خود را تدوین میکند. تنها استثنا در این مورد دو فضای نام اصلی اینترنت، نشانی پروتکل اینترنت و سامانه نام دامنه است که توسط سازمانی به نام آیکان مدیریت میشوند. وظیفه پی بندی و استاندارد سازی پروتکلهای هستهای اینترنت، IPv4 و IPv6 بر عهده گروه ویژه مهندسی اینترنت است که سازمانی بینالمللی و غیرانتفاعی است و هر فردی میتواند در وظایفشان با آن مشارکت نماید.
واژهشناسی
در زبان انگلیسی واژهٔ Intrnet هنگامی که به شبکه جهانی مبتنی بر پروتکل IP اطلاق میگردد، با حرف بزرگ در اول کلمه، نوشته میشود.
در رسانهها فرهنگ عامه، گاه با اینترنت به صورت یک مقوله عمومی و مرسوم برخورد کرده و آن را با حرف تعریف و به صورت حروف کوچک مینگارند(the internet)
در برخی منابع بزرگ نوشتن حرف اول را به دلیل اسم بودن آن جایز میدانند نه برای صفت بودن این واژه.
واژهٔ لاتین the Internet چنانچه به شبکهٔ جهانی اینترنت اشاره کند، اسم خاص است و حرف اوّلش با حروف بزرگ آغاز میشود(I). اگر حرف اوّل آن کوچک باشد میتواند به عنوان شکل کوچک شده کلمه Internetwork برداشت شود که به معنی میان شبکه است. واژه "ابر" نیز به صورت استعاری، به ویژه در ادبیات رایانش ابری و نرمافزار به عنوان سرویس، برای اشاره به اینترنت به کار میرود.
اینترنت در برابر وب
غالباً در گفتگوهای روزمره از دو واژهٔ "وب" و "اینترنت"، به اشتباه، بدون تمایز زیادی استفاده میشود، امااین دو واژه معانی متفاوتی دارند. اینترنت یک سامانه ارتباطی جهانی برای داده هاست، زیرساختهای نرمافزاری و سختافزاری است که رایانهها در سراسر جهان به یکدیگر متصل میسازد. در مقابل، وب یکی از خدماتی (سرویس) است که بر روی اینترنت ارائه میشود و برای ارتباط از شبکه اینترنت بهره میجوید. وب مجموعهای از نوشتههای به هم پیوسته(web page) است که به کمک ابرپیوندها و آدرس جهانی(URL) به یکدیگر پیوند خوردهاند.
وب شامل سرویسهای دیگر مانند رایانامه، انتقال فایل(پروتکل افتیپی)، گروه خبری و بازی آنلاین است.
خدمات(سرویس)های یاد شده بر روی شبکههای مستقل و جدا از اینترنت نیز در دسترس هستند. وب به عنوان لایهای در بالای اینترنت قرار گرفته و سطح بالاتری نسبت به آن قرار دارد.
تاریخچه
مبنای قابلیتهای شبکه، وجود رایانهها و استفاده از پردازشگرهای رمزگذار و رمزگشاست. وجود شبکههای مخابراتی که در ابتدا در قرن نوزدهم ایجاد شده بودند بنیانی مهم برای شکلگیری هر نوع شبکهٔ الکترونیکی محسوب میشدند و این پیشرفتها با ایجاد نظریه اطلاعات در دهه 1940 تکمیل شدند و پیشرفت علم الکترونیک به کندی پیش میرفت. افتتاح پروژه اسپوتنیک توسط اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی زنگ خطر را برای ایالات متحده به صدا درآورد تا با تأسیس آرپا یا موسسه پروژههای تحقیقاتی پیشرفته در سال ۱۹۵۸ (میلادی) پیشروی در زمینه فناوری را بازیابد. آرپا اداره فناوری پردازش اطلاعات (IPTO) را تاسیس نمود تا پروژه SAGE راکه برای اولین بار سامانههای رادار سراسر کشور را با هم شبکه کرده بود پیشتر برد. هدف IPTO دست یافتن به راههایی برای پاسخ به نگرانی ارتش امریکا در باره قابلیت مقاومت شیکههای ارتباطیشان را پاسخ دهد، و به عنوان اولین اقدام رایانه هایشان را در پنتاگون، کوه چاین و دفتر مرکزی فرماندهی راهبردی هوایی (SAC) را به یکدیگر متصل سازد. جی.سی.آر لیکلایدر که از ترویج کنندگان شبکه جهانی بود به مدیریت IPTO رسید. لیکلایدر در سال ۱۹۵۰ (میلادی) پس از علاقهمند شدن به فناوری اطلاعات از آزمایشگاه روانشناسی صدا در دانشگاه هاروارد به ام آی تی رفت. در ام آی تی او در کمیتهای مشغول به خدمت شد که آزمایشگاه لینکلن را تاسیس کرد و بر روی پروژه SAGE کار میکرد. در سال ۱۹۵۷ (میلادی) او نایب رئیس شرکت بی بی ان (BBN) شد. در آنجا بود که اولین محصول PDP-۱ را خرید و نخستین نمایش عمومی اشتراک زمانی را هدایت نمود.
در IPTO جانشین لیکلایدر ایوان ساترلند، در سال ۱۹۶۵ (میلادی)، لارنس رابرتس را بر آن گماشت که پروژهای را برای ایجاد یک شبکه آغاز نماید و رابرتس پایه این فناوری را کار پل باران نهاد. پل باران مطالعه جامعی را برای نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا منتشر کرده بود که در آن پیشنهاد داده بود که برای دستیابی به استحکام و مقاومت در برابر حوادث از راهگزینی بسته کوچک استفاده شود. رابرتس در آزمایشگاه لینکلن ام آی تی کار کرده بود که هدف اولیه از تاسیس آن، پروژه SAGE بود. لئونارد کلینراک استاد دانشگاه کالیفرنیا تئوریهای زیربنایی شبکههای بسته را در سال ۱۹۶۲ (میلادی) و مسیریابی سلسله مراتبی را در سال ۱۹۶۷ (میلادی) ارائه کرده بود، مفاهیمی که زمینه ساز گسترش اینترنت به شکل امروزی آن شدند.
جانشین ساترلند، رابرت تیلور، رابرتس را قانع نمود که موفقیتهای اولیهاش در زمینه راهگزینی بسته کوچک را گسترش دهد و بیاید و دانشمند ارشد IPTO شود. در آنجا رابرتس گزارشی با نام "شبکههای رایانهای منابع مشترک" به تیلور داد، که در ژوئیه ۱۹۶۸ (میلادی) مورد تایید او قرار گرفت و زمینه ساز آغاز کار آرپانت در سال بعد شد. پس از کار فراوان، سرانجام در ۲۹ اکتبر ۱۹۶۹ دو گره اول آنچه که بعدها آرپانت شد به هم متصل شدند. این اتصال بین مرکز سنجش شبکه کلینراک در دانشکده مهندسی و علوم کاربردی UCLA و سامانه NLS داگلاس انگلبرت در موسسه تحقیقاتی SRI International در پارک منلو در کالیفرنیا برقرار شد. سومین مکان در آرپانت مرکز ریاضیات تعاملی Culler-Fried در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا بود و چهارمی دپارتمان گرافیک دانشگاه یوتا بود. تا پایان سال ۱۹۷۹ (میلادی) پانزده مکان مختلف به آرپانت جوان پیوسته بودند که پیام آور رشدی سریع بود. آرپانت تنها یکی از اجداد اینترنت امروزی بود. در تلاشی جداگانه، دونالد دیویز نیز، در آزمایشگاه ملی فیزیک انگلیس مفهوم راهگزینی بسته کوچک را کشف کرده بود. اونخستین بار آن را در ۱۹۶۵ (میلادی) مطرح نمود. کلمات بسته و راهگزینی بسته در واقع توسط او ابداع شدند و بعدها توسط استانداردها پذیرفته و به کار گرفته شدند. دیویز همچنین یک شبکه راهگزینی بسته به نام Mark I در سال ۱۹۷۰ (میلادی) درانگلستان ساخته بود. به دنبال نمایش موفق راهگزینی بسته در آرپانت(ARPANET)؛ در سال ۱۹۷۸، اداره پست بریتانیا، Telenet، DATAPACوTRANSPAC با یکدیگر همکاری را برای بوجود آوردن نخستین سرویس شبکه راهگزینی بسته خود آغاز نمودند. در بریتانیا این شبکه به نام سرویس بینالمللی راهگزینی بسته (به انگلیسی: International Packet Switched Service) خوانده میشد. مجموعه شبکههای X.۲۵ از اروپا و آمریکا گسترش یافت و تا سال ۱۹۸۱ کانادا، هنگ کنگ و استرالیا ر در بر گرفته بود. استانداردهای راهگزینی بسته X.۲۵ را "کمیته مشاوره بینالمللی تلگراف و تلفن(CCITT)" - که امروزه به نام ITU-T خوانده میشود- حول و حوش سال ۱۹۷۶ تدوین نمود. X.۲۵ از پروتکلهای TCP/IP مستقل بود. این پروتکلها حاصل کار تجربی DARPA در آرپانت، شبکه رادیویی بسته و شبکه ماهوارهای بسته بودند.
آرپانت اولیه بر روی برنامه کنترل شبکه(NCP) (به انگلیسی: Network Control Program) کارمی کرد، استانداردی که در دسامبر ۱۹۷۰ توسط تیمی به نام "گروه کاری شبکه(NWG)" به مدیریت استیو کراکر (به انگلیسی: Steve Crocker) طراحی و پیادهسازی شد. برای پاسخگویی به رشد سریع شبکه که مرتباً مکانهای بیشتری بدان متصل میشد، وینتون سرف (به انگلیسی: Vinton Cerf) و باب کان (به انگلیسی: Bob Kahn) اولین توصیف پروتکلهای TCP را که امروزه به گستردگی استفاده میشوند در خلال سال ۱۹۷۳ ارائه دادند و در مه ۱۹۷۴ مقالهای در این باب منتشر نمودند. به کاربردن واژه اینترنت برای توصیف یک شبکه TCP/IP یکتای جهانی از دسامبر ۱۹۷۴ با انتشار RFC ۶۷۵ آغاز شد. این RFC اولین توصیف کامل مشخصات TCP بود که توسط وینتون سرف، یوگن دالال و کارل سانشاین در آن زمان در دانشکاه استانفورد نوشته شد. در خلال نه سال یعدی کار تا آنجا پیش رفت که پروتکلها تصحیح شدندو بر روی بسیاری از سیستمهای عامل پیادهسازی شدند. اولین شبکه برپایه بسته پروتکل اینترنت(TCP/IP) از اول ژانویه ۱۹۸۳ وقتی که همه ایستگاههای متصل به آرپا پروتکلهای قدیمی NCP را با TCP/IP جایگزین کردند، شروع به کار نمود. در سال ۱۹۸۵ بنیاد ملی علوم آمریکا(NFS) ماموریت ساخت NFSNET- یک ستون فقرات (Network Backbone) دانشگاهی با سرعت ۵۶ کیلوبیت بر ثانیه(Kbps) - با استفاده از رایانههای "مسیریاب فازبال" (به انگلیسی: Fuzzball router) را به مخترع این رایانهها، دیوید ال. میلز (به انگلیسی: David L. Mills) سپرد. یک سال بعد NFS تبدیل به شبکه پرسرعت تر ۱٫۵ مگابیت بر ثانیه (Mbps) را نیز پشتیبانی میکرد. دنیس جنینگ، مسئول برنامه ابرکامپیدتردرNFS تصمیمی کلیدی در مورد استفاده از پروتکلهای TCP/IP ارائه شده توسط DARPA گرفت. گشایش شبکه به دنیای تجاری در سال ۱۹۸۸ آغاز شد. شورای شبکه بندی فدرال ایالات متحده در آن سال با اتصال NFSNET به سامانه تجاری پست MCI موافقت نمودو این اتصال در تابستان ۱۹۸۹ برقرارشد. سایر خدمات پست الکترونیکی تجاری (مانند OnTyme,Compuserve,Telemail) نیز به زودی متصل شدند. در آن سال سه ارائه دهنده سرویس اینترنت(ISP) بوجود آمدند: UUNET, PSINet, CERFNET. شبکههای جدای مهمی که دروازههایی به سوی اینترنت (که خود بعداً جزئی از آن شدند) میگشودند عبارت بودند از: یوزنت, بیتنت بسیاری از شبکههای متنوع تجاری و آموزشی دیگر همچون Telenet, Tymnet, Compuserve و JANET نیز به اینترنت در حال رشد پیوستند. Telenet - که بعدها Sprintnet نامیده شد - یک شبکه رایانهای ملی خصوصی بود که از ۱۹۷۰ کار خود را آغاز کرده بود و امکان دسترسی با شمارهگیری (به انگلیسی: Dial-up Access) را به صورت رایگان در شهرهایی در سراسر امریکا فراهم ساخته بود. این شبکه سرانجام در دهه ۱۹۸۰، با محبوبیت روزافزون TCP/IP به سایرین متصل شد. فابلیت TCP/IP برای کار با هر نوع شبکه ارتباطی از پیش موجود، سبب رشد آسانتر آن میگشت؛ اگر چه که رشد سریع اینترنت در وهله اول ناشی از در دسترس بودن مسبریابهای استاندارد تجاری از طرف بسیاری از شرکتها، در دسترس بودن تجهیزات تجاری اترنت(به انگلیسی: Ethernet) برای ساخت شبکههای محلی و پیادهسازیهای گسترده و استانداردسازی TCP/IP در یونیکس(به انگلیسی: Unix) و بسیاری سیستم عاملهای دیگر بود.
اگرچه بسیاری از کاربردها و رهنمودهایی که اینترنت را ممکن ساخت به مدت تقریباً دو دهه وجو داشتند، امااین شبکه تا دهه ۱۹۹۰ هنوز چهرهای همگانی نداشت. در ششم آگوست ۱۹۹۱، سرن - سازمان اروپایی پژوهش در باره ذرات - پروژه وب جهان گستر(World Wide Web) را به اطلاع عموم رساند. وب توسط دانشمندی انگلیسی به نام تیم برنرز لی(به انگلیسی: Sir Tim Berners-Lee) در سال ۱۹۸۹ اختراع شد. یکی از مرورگرهای وب محبوب اولیه ViolaWWW بود که از روی هایپرکارت الگوبرداری شده بود و از سامانه پنجره ایکس(به انگلیسی: X Window System) استفاده میکرد. سرانجام این مرورگر جای خود را در محبوبیت به مرورگرموزاییک (به انگلیسی: Mosaic) داد. در سال ۱۹۹۳ مرکزملی کاربردهای ابررایانش امریکا (به انگلیسی: National Center for Supercomputing Applications) دردانشگاه ایلینوی اولین نسخه از موزاییک را منتشر کرد و تا اواخر سال ۱۹۹۴ علاقه عمومی به اینترنتی که پیش از این آموزشی و تخصصی بود، گسترش فراوانی یافته بود. در سال ۱۹۹۶ استفاده از واژه اینترنت معمول شد و مجازا برای اشاره به وب هم استفاده شد. در همین هنگام، در گذر این دهه، اینترنت بسیاری از شبکههای رایانهای عمومی از پیش موجود را در خود جا داد (اگر چه برخی مثل FidoNet همپنان جداماندند). آنچنانکه تخمین زده شدهاست، در دهه ۹۰ در هرسال اینترنت رشدی صددرصدی نسبت به سال قبل خود داشتهاست و در سالهای ۱۹۹۶و۱۹۹۷ نیز دورههای کوتاهی از رشد انفجاری داشتهاست. این میزان رشد به خصوصیت عدم کنترل مرکزی اینترنت که امکان رشد اندامی شبکه را فراهم میسازد نسبت دادهاند و همچنین به ماهیت بازوغیراختصاصی پروتکلهای اینترنت که امکان برقراری سازگاری و همکاری میان فروشندگان مختلف و عدم توانایی یک شرکت برای اعمال کنترل بیش از حد بر روی شبکه را سبب میشود.. جمعیت تخمینی کاربران اینترنت مطابق آمار سی ام ژوئیه ۲۰۰۹، ۱٫۶۷ میلیارد نفراست.
فناوری
پروتکلها
زیرساخت ارتباطی پیچیدهٔ اینترنت، از اجزای سختافزاری به همراه سامانهای از لایههای نرمافزاری که جنبههای مختلفی از معماری آن را کنترل میکنند تشکیل شدهاست. از آنجا که سختافزار اینترنت را غالباً میتوان برای پشتیبانی از هر سامانه نرمافزاری دیگری استفاده کرد، اینترنت ویژگیهایش را مرهون طراحی معماری نرمافزار و پروسه استاندارد سازی قوی این معماری است که زیربنای مقیاسپذیری و موفقیت آن را میسازد. مسئولیت طراحی معماری سامانههای نرمافزاری اینترنت بر عهده گروه ویژه مهندسی اینترنت(IETF) گذارده شدهاست. IETF گروههای کاری استانداردگذاری را در ارتباط باجنبههای مختلف معماری اینترنت مدیریت میکند که به روی هر فردی باز هستند. بحثهای حاصل و استانداردهای نهایی در قالب اسنادی به نام درخواست توضیح(RFC) (به انگلیسی: Request for Comments) منتشر میشوند که به رایگان در وبگاه IETF فابل دسترسی هستند. روشهای اصلی شبکه بندی که اینترنت را راه میاندازند درRFCهایی میآیند که به طور ویژهای متمایز شده اندواستانداردهای اینترنت را تشکیل میدهند. سایر اسناد ضعیف تر اسناد اطلاع رسانی، آزمایشی و تاریخی هستند و یا اسنادی اند که بهترین شیوههای رایج در پیادهسازی فناوریهای اینترنت را بیان میکنند.
استانداردهای اینترنت چارچوبی را مشخص میکنند که به نام بسته پروتکل اینترنت شناخته میشود. این بسته یک مدل معماری است که روشهارا به سامانه لایه بندی شدهای از پروتکلها تقسیم میکند.(RFC 1122, RFC 1123) هرلایه با محیطی متناظر است که سرویسهایی که ارائه میدهد در آن محیط یا حوزه عمل میکنند. بالاترین لایه، لایه کاربرد (به انگلیسی: Application Layer)، فضایی است برای شیوههای شبکه بندی مخصوص برنامههای کاربردی که مورد استفاده نرمافزارهای کاربردی قرار میگیرد، به عنوان مثال یک مرورگروب. در زیر این لایه لایه انتقال (به انگلیسی: Transport Layer) قرار دارد که برنامههای کاربردی را در " میزبانهای متفاوت" از طریق شبکه با شیوههای مناسب مبادله داده به یکدیگر مرتبط میسازد (به عنوان مثال مدل کارخواه-کارساز). در زیر این لایهها فناوریهای شبکه بندی اساسی در قالب دو لایه قراردارند. لایه اینترنت از طریق نشانی پروتکل اینترنت(آدرس IP) این قابلیت را به رایانهها میدهد که یکدیگر را شناسایی کنند و مکان یکدیگر را بیایند و به آنها اجازه میدهد که از طریق شبکههای ترانزیت میانی به هم متصل شوند. درآخر زیر همه لایهها یک لایه نرمافزاری به نام لایه پیوند قرارمی گیرد که اتصال بین میزبانهایی که در یک شبکه محلی قرار دارند ویا از طریق اتصال شماره گیری(Dial-up Connection) را بوجود میآورد. این مدل که به نام مجموعه پروتکل اینترنت خوانده میشود به گونهای طراحی شدهاست که از سختافزاری که بر روی آن کار میکند مستقل باشد و به جزئیات سختافزاری نمیپردازد. مدلهای دیگری نیز علاوه بر این مدل بوجود آمدند (مثل مدل مرجع OSI) که اگرچه شباهتهای زیادی با هم دارند، اما نه از لحاظ جزئیات توصیفی و نه از نظر پیادهسازی با هم سازگار نیستند.
برجستهترین جزء مدل اینترنت پروتکل اینترنت(IP) است که یک سیستم آدرس دهی (آدرسهای IP) برای رایانههای متصل به اینترنت را فراهم میآورد. IP نسخه ۴، نسخه ابتدایی آن بود که در نسل اول اینترنت امروزی بکار گرفته شد و هنوز هم کاربرد عمده دارد. این نسخه به گونهای طراحی شده بود که ۴٫۳~ میلیارد (۱۰۹) میزبان اینترنت را آدرس دهی کند. اما رشد انفجاری ایترنت منجر به اتمام آدرسهای IP شد و گمان میرود که تقریباً در ۲۰۱۱ به مرحله پایانی اش برسد. در اواسط دهه ۹۰ نسخه جدید این پروتکل، ipv6 با قابلیت آدرس دهی بسیار بیشتر و مسیر یابی کارآمد تر ترافیک اینترنت بوجود آمد. این نسخه هم اکنون در مرحله بکارگیری تجاری در سراسر دنیا به سر میبرد و دفاتر ثبت منطقهای اینترنت (RIR) (به انگلیسی: Regional Internet Registry) به تمام مدیران منابع اصرار میکنند که برای پذیرش نسخه جدید و تغییر، برنامه ریزی کنند..
IPv۶ با IPv۴ همکنشپذیر (Interoperable) نیست و در واقع نسخهای موازی از اینترنت ایجاد میکند که در دسترس نرمافزارهای سازگار با IPv۴ نمیباشد. این بدین معنی است که ارتقای نرمافزار و یا استفاده از امکانات ترجمه برای همه دستگاههای شبکه که بخواهند بر روی اینترنت IPv۶ ارتباط برقرار کنند، امری ضروری است. اکثر سیستم عاملهای مدرن امروزی به گونهای تغییر داده شدهاند که از هر دو نسخه IP پشتیبانی کنند، اما زیرساختهای شبکه هنوز از این قافله عقب هستند.
ساختار
ساختار اینترنت و خصوصیات کاربرد آن به گستردگی مورد مطالعه قرارگرفتهاست. این مشخص شدهاست که ساختار مسیردهی پروتکل اینترنت(IP) و پیوندهای ابرمتن وب جهان گستر، هردو شبکههای مقیاس-آزاد هستند. شبیه به شیوه ارائه دهندگان تجاری اینترنت(ISP) که از طریق نقاط تبادل اینترنت(IXP) (به انگلیسی: Internet Exchange Point) به هم وصل میشوند، شبکههای پژوهشی نیز تمایل دارند که در شکل زیرشبکههای بزرگی مانند GEANT، گلوریاد، Internet۲ و JANET (شبکه آکادمی علوم و تحقیقات بریتانیا)، به هم متصل شوند. این زیر شبکهها به نوبه خود پیرامون شبکههای کوچکتری پدید آمدهاند.
بسیاری از دانشمندان علوم رایانه اینترنت را نمونه برجستهای از یک سیستم بزرگ بسیار مهندسی شده و هنوز بسیار پیچیده توصیف میکنند. اینترنت به شدت ناهمگن است. مثلاً نرخهای انتفال داده و ویژگیهای فیزیکی اتصالات بسیار تغییر میکند. اصول مسیریابی و آدرس دهی ترافیک در اینترنت به خاستگاه آن در سال ۱۹۶۰ بر میگردد که اتدازه و محبوبیت آینده اینترنت قابل پیش بینی نبود، از این رو امکان ایجاد ساختارهای دیگر در دست بررسی است.
حاکمیت
اینترنت یک شبکه جهانی توزیع شدهاست که شبکههای خودمختار به انتخاب خود به آن پیوستهاند و بدون هیچ بدنهٔ مرکزی فرماندهی کار میکند. اما برای حفظ همکنشپذیری آن جنبههای فنی و سیاستهای زیر ساخت پایهٔ آن و همچنین فضاهای نام اصلی آن توسط بنگاه اینترنتی نامها و شمارههای تخصیص داده شده(به انگلیسی: Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) (ICANN) اداره میشوند که مقر اصلی آن درمارینا دل ری، کالیفرنیا قرار دارد. ICANN مرجعی است که به هماهنگ سازی تخصیص شناسههای یکتا برای استفاده در اینترنت میپردازد. این شناسهها شامل نامهای دامنه، نشانیهای IP، شماره پورتهای برنامهها در لایه انتقال و بسیاری از پارامترهای دیگر میشود. فضاهای نام یکتای جهانی که در آن نامها و شمارهها به صورتی تخصیص داده میشوند که مقادیر یکتا باشند، برای دسترسی جهانی به اینترنت ضروری هستند. ICANN توسط یک هیات مدیره بینالمللی که از بین انجمنهای فنی، آکادمیک و سایر انجمنهای غبر تجاری دیگراینترنت انتخاب میشود. دولت امریکا همچنان نقش اولیه را در تایید تغییرات در حوزه ریشه سامانه نام دامنه (به انگلیسی: DNS root zone) که قلب سامانه نام دامنه(DNS) را تشکیل میدهد. نقش ICANN در هماهنگی تخصیص شناسههای یکتا، آن را به عنوان تنها پیکره هماهنگ سازی در شبکه جهانی اینترنت متمایز میسازد. در ۱۶ نوامبر ۲۰۰۵ نشست جهانی در باره جامعه اطلاعاتی که در تونس برگزار شد انجمن حاکمیت اینترنت(IGF) را تاسیس کردند تا به مسایل مرتبط با اینترنت بپردازد.
کاربردهای امروزی
اینترنت انعطافپذیری بیشتری را در مورد ساعتهای کاری و موقعیت جغرافیایی فراهم میسازد بویژه با گسترش اتصالهای پرسرعت و نرمافزارهای کاربردی وب. امروزه اینترنت تقریباً از همه جا و به طرق مختلفی قابل دسترسی است، بویژه از طریق دستگاههای متحرک اینترنتی (Mobile Internet Device)، تلفن همراه، جعبههای بازی دستی(Handheld Game Console) و مسیریابهای سلولی(Cellular Routers) که به کاربران اجازه میدهد که هرکجا شبکههای بی سیم وجود دارد به اینترنت متصل شوند. با وجود محدودیت اندازه صفحه کوچک دستگاههای جیبی، خدمات اینترنت مانند وب و پست الکترونیک قابل استفادهاند. اینترنت همچنین بازار بزرگی برای شرکتها شدهاست. برخی از بزرگترین شرکتهای دنیا با بهرهگیری از ماهیت کم هزینه تبلیغات و دادوستد اینترنتی (که به دادوستدالکترونیک(E-Commerce) مشهور است) بزرگ شدهاند. این سریعترین راه برای انتشار همزمان اطلاعات بین افراد متعدد است. اینترنت متعاقباً راه و رسم خریدکردن را نیز متحول ساختهاست. به عنوان مثال یک فرد میتوانند کالایی مانند یک لوح فشرده(CD) را به صورت برخط(Online) سفارش داده و ظرف چند روز آن را از طریق پست دریافت کند و یا مستقیماً آن را در رایانهاش بارگیری(Download) نماید. اینترنت همچنین امکانات بزرگی برای بازاریابی شخصی (Personalized Marketing) به ارمغان میآورد و بیشتر از هر رسانه تبلیغاتی دیگری به یک شرکت امکان تبلیغ خصوصی محصول برای یک فرد و یا گروهی از افراد را میدهد. از نمونههای بازایابی شخصی میتوان به اجتماعات برخطی چون Facebook، Orkut، ،Twitter، Friendster، Myspace و مشابه آنها اشاره کرد که هزاران کاربر به عضویت آنها در میآیند تا خود را تبلیغ کنند و به صورت برخط دوست بیابند. بسیاری از آنها نوجوانان و جوانان بین ۱۳ تا ۲۵ سال هستند. وقتی که آنها خود را تبلیغ میکنند، علایق و سرگرمیهای خود را نیز تبلیغ مینمایند و شرکتهای بازاریابی برخط(Online Marketing) نیز از آن سود میجویند تا به اطلاعاتی در مورد اینکه هریک از این کاربران معمولاً جه کالاهایی را به صورت بر خط میخرند، دست یابند و محصولات شرکت خود را برای کاربران مورد نظرشان تبلیغ کنند.
به اشتراک گذاری آنی و کم هزینه ایدهها، دانش و مهارتها، با کمک نرمافزارهای تشریک مساعی (Collaborative Software) کارهای مشارکتی را بسیار آسانتر نمودهاست. گروهها نه تنها میتوانند به ارزانی ارتباط برقرار کنند و ایدهها را به اشتراک بگذارند، بلکه در وهله اول به دلیل دسترسی بسیار گسترده اینترنت تشکیل گروهها آسانتر میشود. مثالی از این موضوع، جنبش نرمافزار آزاد است که محصولاتی چون لینوکس، فایرفاکس موزیلا و اپنآفیس بوجود آورد. "گپ" اینترنتی چه به شکل اتاقهای گپ IRC و چه به شکل پیام رسانی فوری (Instant Messaging) به همکاران اجازه میدهد که به راحتی ضمن کارکردن پشت رایانه هایشان با یکدیگر در تماس باشند. پیامها حتی راحت تر و سریعتر از سیستم پست الکترونیکی مبادله میشوند. این سیستمها میتوانند به گونهای توسعه یابند که امکان مبادله فایل و یا تماس تصویری را نیز به کاربران ارائه دهند.(مانند Yahoo Messenger)
سیستمهای کنترل نسخه (Version Control) به گروههای همکاری کننده اجازه میدهد که بر روی اسناد اشتراکی کار کنند، بدون اینکه تصادفاً کار یکدیگر را رونویسی کنند و یا منتظر رسیدن اسناد به دستشان باشند تا بتوانند کار خود را بر روی اسناد انجام دهند. تیمهای تجاری و پرژهای میتوانند تقویمها را نیز در کنار اسناد و اطلاعات به اشتراک بگدارند. چنین هماهنگیهایی در طیف وسیعی از موضوعات مانند پژوهشهای علمی، تولید نرمافزار، برنامه ریزی کنفرانس وفعالیتهای سیاسی صورت میگیرد. همکاریهای سیاسی و اجتماعی با گسترش دسترسی به اینترنت و افزایش سوادرایانهای افزایش مییابد. از رویدادهای فلش ماب در اوایل ۲۰۰۰ تا استفاده از شبکههای اجتماعی در اعتراضات به انتخابات ۲۰۰۹ در ایران. اینترنت به افراد این امکان را میدهد که به طرز بسیار موثر تری از هرروش دیگری با هم کار کنند.
اینترنت امکان دسترسی از راه دور به رایانههای دیگر و انبارههای اطلاعات در هرجای دنیا که باشندرا به کاربران رایانه میدهد. آنها میتوانند برای این کار، در صورت نیاز، از فناوریهای امنیتی، رمزنگاری و احراز هویت نیز استفاده کنند. مثلاً یک حسابدار که در منزل خود نشستهاست میتواند حسابرسی دفاتر شرکتی را که در کشور دیگری قرار دارد، بر روی سروری که در کشور سومی قرار گرفته و توسط متخصصینی در کشور چهارم نگهداری میشود، انجام دهد ویا یک کارمند اداره میتواند در هر جای دنیا که باشدمی تواند یک نشست میزکاردور (Remote Desktop) رااز طریق اینترنت و یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) ایمن به رایانهاش در اداره باز کند.
خدمات
اطلاعات
بسیاری از افراد واژههای "اینترنت" و "وب جهان گستر"(یابه صورت کوتاه "وب") را به جای هم بکار میبرند، حال آنکه این دو واژه معناهای متفاوتی دارند. وب جهان گستر مجموعهای جهانی از اسناد و تصاویر و سایر منابعی است که به وسیله ابرپیوندها با یکدیگر ارتباط منطقی دارند و با استفاده از شناسههای منبع یکنواخت (به انگلیسی: Uniform Resource Identifier) ویا به اختصار URI مورد مراجعه قرار میگیرند. URIها به ارائه دهندگان اجازه میدهد که سرویسها و مشتریان را به صورت سمبولیک مشخص نمایند. تا مکان یابی و آدرس دهی وب سرورها، سرورهای پرونده و سایر پایگاه دادههایی که اسناد را ذخیره میکنند و همچنین عرضه دسترسی به منابع از طریق پروتکل HTTP، اصلیترین پروتکل حامل وب، را ممکن سازند.HTTP تنها یک از صدها پروتکلی است که روی وب استفاده میشود. وب سرویسها نیز میتوانند از این پروتکل برای ارتباط استفاده کنند.
مرورگرهای وب جهان گستر مثل اینترنت اکسپلورر مایکروسافت، فایرفاکس، اپرا، سافاری اپل، و گوگل کروم با استفاده از ابرپیوندهای تعبیه شده درون صفحات، به کاربران امکان میدهند از یک صفحه وب به صفحه دیگرگردش کنند. این اسناد ممکن است ترکیبی از دادههای رایانهای شامل گرافیک، صدا، متن ساده، ویدیو، چندرسانهای و محتوای تعاملی شامل بازی، برنامههای اداری و نمایشهای علمی باشد. از راه پژوهشهای اینترنتی برپایه جستجوی کلیدواژهها با استفاده از موتورهای جستجوی وب مثل یاهو و گوگل کاربران میتوانند به سرعت و سادگی به حجم گسترده و متنوع اطلاعات بر خط دسترسی داشته باشند. در مقایسه با دانشنامههای چاپی و کتابخانههای سنتی، وب جهان گستر امکان عدم تمرکز اطلاعات را فراهم ساختهاست. وب همچنین به افراد و سازمانها توانایی انتشار ایدهها و افکارشان را برای شماربسیاری از مخاطبین بالقوه با هزینه وتاخیر زمانی کمینه میدهد. انتشار یک صفحه وب، وب نوشت، یا ساخت یک وبگاه هزینه اولیه بسیار پایینی دارد و سرویسهای رایگان نیز وجود دارند، هرچندکه انتشار و نگهداری وبگاههای بزرگ و حرفهای بااطلاعات جذاب، متنوع و به روز هنوزمشکل و پرهزینهاست. بسیاری از افراد، شرکتها و گروهها از وب نوشت هاکه به گستردگی برای یادداشتهای روزانه به روزشدنی به کارمی روند نیز استفاده میکنند. برخی از سازمانهای تجاری کارکنان خود کارکنان خود را تشویق میکنند که در حوزه تخصص خود توصیههایی را در وبگاه ارائه دهند، به این امید که با دانش تخصصی و اطلاعات رایگان، بازدیدکنندگان را تحت تاثیر قراردهند وبه شرکت خود جذب کنند. نمونه این روش در مایکروسافت دیده میشود که نرمافزارنویسان این شرکت، وب نوشتهای شخصی خود را منتشر میکنند تا علاقه عمومی را نسبت به کارشان بینگیزند.
تبلیغ برخط در صفحات وب پربیننده میتواند سود زیادی در برداشته باشد. دادوستدالکترونیک یا فروش محصولات مستقیماً از طریق وب نیز به رشد خود ادامه میدهد. در روزهای نخست وب، وبگاهها تنها مجموعهای از پروندههای متنی اچ تی امال(HTML) کامل شده و منزوی بود که بر روی وب سرورها ذخیره میشدند. به تازگی وبگاهها توسط نرمافزارهای مدیریت محتوا و ویکی و با محتوای اولیه اندک ساخته میشوند. مشارکت کنندگان سیستم پایگاه دادههای اصلی را توسط صفحات ویرایشگری که به همین منظور ساخته شدهاند با محتوای مورد نظر پر میکنند، حال آنکه بازدیدکنندگان تنها شکل نهایی HTML صفحات را میبینند. پروسه گرفتن محتوای جدید و دردسترس قرار دادن آن برای بازدیدکنندگان مورد نظر ممکن است شامل سیستمهای سردبیری، تاییدی و امنیتی باشد.
ارتباط
پست الکترونیک یکی از سرویسهای ارتباطی مهم در دسترس بر روی اینترنت است. مفهوم فرستادن پیامهای متنی الکترونیکی که به گونهای به نامهها و یادداشتهای پستی میماند، قدمتی بیش از اینترنت دارد. امروزه یکی از مسایلی که میتواند حائز اهمیت باشد درک تفاوت بین پست الکترونیک اینترنتی و سامانههای پست الکترونیکی داخلی است. یک نامه الکترونیکی اینترنتی ممکن است از شبکههای مختلفی عبورکند و بر روی ماشینهای مختلفی به صورت رمزنشده دخیره شود که از کنترل فرستنده و گیرنده نامه کاملاً خارج اند. دراین مدت کاملاً امکانپذیر است که این نامه توسط اشخاص ثالثی محتوای آن خوانده و یا حتی دستکاری شود. سامانههای پست الکترونیکی کاملاً داخلی که در آن نامه هاهرگزازمحدوده شبکه داخلی سازمان خارج نمیشوند بسیار ایمن تر هستند، هر چند که در هرسازمانی کارکنان فناوری اطلاعات و یا پرسنل دیگری هستند که شغلشان در ارتباط با نظارت و گاهی دسترسی به نامههای دیگران است. تصاویر و اسناد و سایر پروندهها نیز میتواند به صورت پیوست نامه الکترونیک فرستاده شود. نامههای الکترونیکی را میتوان به چندین نشانی پست الکترونیکی رونوشت نمود.
تلفن اینترنتی نیز سرویس ارتباطی دیگری است که با پیدایش اینترنت امکانپذیر شد. صدا روی پروتکل اینترنت(VoIP) نام پروتکلی است که زیر بنای همه ارتباطات تلفنی اینترنتی است. ایده آن در اوایل دهه ۱۹۹۰ همراه با برنامههای واکی-تاکی گونه برای رایانههای شخصی ظهور کرد. در سالهای اخیر سیستمهای VoIP سادگی استفاده و راحتی تلفنهای معمولی را پیدا کردهاند. فایده این کار ان است که چون ترافیک صدارااینترنت حمل میکند، VoIP هزینه بسیار کمی دارد و حتی میتواند رایگان باشد. به ویژه برای آن دسته از اتصالات اینترنت که همیشه برقرارند (مانند مودم کابلی یا ADSL) گزینه مناسبی است. VoIP در حال پخته شدن و تبدیل شدن به رقیب جایگزینی برای سیستمهای تلفن سنتی است. همکنشپذیری بین عرضه کنندگان مختلف بهبود یافته و امکان برقراری و یا در یافت تماس با تلفنهای معمولی نیز به وجود آمدهاست. کارتهای شبکه ساده و ارزان VoIP نیز در دسترس هستند که نیاز به وجود رایانه برای استفاده از VoIPرا ازبین میبرند.
کیفیت صدا از یک تماس تا تماس دیگر تغییر میکند، اما غالباً کیفیت برابر یا بهتر از تلفن معمولی است. مشکلاتی که برای VoIP باقی میمانند، گرفتن شماره تلفنهای اظطراری و قابلیت اطمینان است. در حال حاضر تعدادی از ازائه دهندگان VoIP سرویس شمارههای اظطراری را ارائه میدهند اما هنوز به صورت جهانی در دسترس نیست. تلفنهای سنتی انرژی را از خط تلفن میگیرند و در صورت قطع برق میتوانند همچنان عمل کنند. برای VoIP این امکان بدون استفاده از منبع تغذیه پشتیبان برای تغذیه تجهیزات تلفن و دسترسی به اینترنت، وجود ندارد. VoIP همچنین محبوبیت روزافزونی بین علاقهمندان بازیهای کامپیوتری به عنوان شکلی از ارتباط بین بازیکنان مییابد. محبوبترین برنامههای VoIP برای بازیها عبارتند از: Ventrilo و TeamSpeak. Wii، پلیاستیشن ۳ و ایکسباکس ۳۶۰ نیز ویژگی گفتگو با VoIP را عرضه میکنند.
انتقال داده
اشتراک فایل نمونهای از انتقال مقادیر بزرگ داده از طریق اینترنت است. یک فایل رایانهای را میتوان به صورت پیوست نامه الکترونیکی به دوستان و همکاران فرستاد. میتوان آن را دریک وبگاه ویا اف تی پی سرور(FTP Server) بارگذاری (Upload) نمودتا به آسانی توسط دیگران بارگیری(Download) شود. میتوان آن را در یک "مکان مشترک" در یک کارسازپرونده(File Server) قرار دارد تا به سرعت و آسانی در اختیار همکاران قرار گیرد. بار سنگین بارگیریهای شمار زیاد کاربران را میتوان با به کاربردن کارساز(سرور)های آینه و شبکههای تظیر-به-نظیر کاهش داد. دسترسی به فایل را میتوان از طریق تصدیق هویت کاربر کنترل کرد. انتقال فایل بر روی اینترنت را نیز میتوان با رمزگذاری در پوشش ابهام قرار داد. دستیابی به فایل ممکن است در گرو پرداخت مبلغی باشد که میتواند توسط کارت اعتباری پرداخت شود. مبدا و اعتبار فایل از طریق امضای دیجیتال و یا MD۵ و سایر روشهای هضم پیام قابل بررسی است. این ویژگیهای ساده اینترنت در مقیاس جهانی، به تدریج تولید، فروش و توزیع هر چیزی را که قابل ارائه به صورت فایل باشد را تغییر میدهد که این چیزها شامل همه انتشارات چاپی، محصولات نرمافزاری، اخبار، موسیقی، فیلم، ویدیو، عکاسی، گرافیک و آثار هنری دیگر میباشد.
رسانه جریانی(Streaming Media) همان عملی است که بسیاری از پخش کنندگان صدا و سیما، به واسطه آن، برنامههای خودرا از طریق اینترنت به صورت زنده پخش میکنند.(به عنوان مثال BBC) آنها امکان دیدن برنامههای غیر همزمان ضبط شده را نیز به کاربران میدهند. گروهی از آنها صرفاً برنامههای خود را از طریق اینترنت پخش میکنند. این بدین معنی است که یک رایانه میتواند به این رسانههای برخط، شبیه به همان صورتی که پیش از این تنها از طریق گیرندههای رادیو و تلویزیون امکانپذیر بود دست یابد. پادکستها گونه دیگری از پخش اینترنتی هستند که فایل صوتی توسط رایانه بارگیری میشود و سپس به یک پخش کننده رسانه قابل حمل منتقل میشود تا بتوان بعداً در حرکت بدان گوش داد.
وب بین (Webcam)ها را نیز میتوان گونه کم هزینه تر رسانه جریانی دانست. اگرچه برخی از وب بینها تصویر با ترخ فریم کامل میدهند اما غالباً تصویر کوچک است و به کندی به روز میشود. کاربران اینترنت میتوانند حیواناتی را دریک جنگل افریقایا گزارش تصویری از ترافیک در یک میدان را به صورت زنده و بی درنگ تماشا کنند و یا بر روی داراییهای خود از راه دور نیز نظارت بصری داشته باشند. محبوبیت اتاقهای گپ ویدیویی ویا کنفرانس تصویری نیز با افزایش تعداد کاربرانی که وب بین دارند، افزایش مییابد. یوتیوب در تاریخ ۱۵ فوریه ۲۰۰۵ ایجاد شد و اکنون وبگاه پیشرو در زمینه ویدیوهای جریانی است. یوتیوب از یک پخش کننده وب برپایه فلش برای پخش ویدیو استفاده میکند. کاربران ثبت نام کرده میتوانند مقدار نامحدودی ویدیو را در این وبگاه بارگذاری کنند و پروفایل شخصی بسازند. یوتیوب ادعا میکند که کاربرانش روزانه صدها میلیون ویدیو را بارگذاری و یا تماشا میکنند..
دسترسی
رایجترین زبان برای ارتباطات در اینترنت زبان انگلیسی است. این ممکن است ناشی از زادگاه اینترنت و همچنین نقش زبان انگلیسی به عنوان زبان بینالمللی باشد. ناتوانی رایانههای اولیه - که اغلب در امریکا ساخته میشدند - در پردازش نویسه (کاراکتر)های به جز گونه انگلیسی الفبای لاتین نیز ممکن است با این موضوع مرتبط باشد. پس از انگلیسی(۲۸٪ از بازدیدکنندگان وب)، پرخواهان ترین زبانها در وب جهان گستر عبارنتد از: چینی ۲۳٪، اسپانیایی ۸٪، ژاپنی ۵٪، پرتغالی و آلمانی (هر کدام ۴٪)، عربی و فرانسه و روسی (هرکدام ۳٪)و کرهای ۳٪. بر پایه منطقه، ۴۲٪ از کاربران اینترنت در آسیا، ۲۴٪ در اروپا،۱۴٪ در امریکای شمالی، ۱۰٪ در امریکای لاتین و کارائیب، ۵٪ در آفریقا، ۳٪ در خاورمیانه و ۱٪ در استرالیا/اقیانوسیه. فناوریهای اینترنت در سالهای اخیر بویژه در زمینه استفاده از یونیکد، به حد کافی گسترش یافتهاند و امکانات مناسبی برای ارتباط در بسیاری از زبانهای دنیا در دسترس میباشد، اما همچنان مسائلی مانند موجیباکه (نمایش نادرست برخی نویسههای یک زبان) باقی هستند.
روشهای معمول دسترسی به اینترنت در خانهها شامل دسترسی با شمارهگیری (dial-up)، خطوط زمینی پهن باند(از طریق کابل کواکسیال، فیبر نوری و یا سیم مسی)، وای-فای (Wi-Fi)، ماهواره و فناوری ۳G تلفن همراه میباشد. اماکن عمومی که میتوان در آنها از اینترنت استفاده نمود شامل کتابخانهها و کافینتها که در آنها رایانههایی با اتصال به اینترنت مهیاست. همچنین کیوسکهای اینترنت در بسیاری از اماکن عمومی مانند سالن فرودگاه و کافی شاپها موجودند که بعضی از آنها برای استفادههای کوتاه و سرپایی در نظرگرفته شدهاند. واژههای گوناگونی برای نامیدن این ترمینالها به کار میرودف از جمله: کیوسک عمومی اینترنت و یا پایانه دسترسی عمومی.
این ترمینالها به گستردگی برای کاربردهایی چون رزرو بلیط، سپرده گذاری بانکی، پرداخت برخط مورد استفاده قرار میگیرد. وای-فای(Wi-Fi) دسترسی بی سیم به شبکههای رایانهای و در نتیجه به اینترنت را فراهم میکند. نقاط داغ (Hotspots) به مکانهایی گفته میشود که دسترسی به اینترنت بی سیم در آن نقاط امکانپذیر است و کاربران میتوانند با لپ تاپ و یا دستیار دیجیتال شخصی(PDA) خود به اینترنت متصل شوند. گاهی این سرویسهای بیسیم برای عموم و یا حداقل برای مشتریان رایگان ارائه میشود. یک نقطه داغ محدوده مکانی مشخصی را شامل میشود مثل محوطه یک دانشگاه، پارک و یا حتی سراسر نقاط یک شهر. سرویسهای تجاری Wi-Fi که کل شهر را پوشش میدهند هم اکنون در شهرهای لندن، وین، تورنتو، سانفرانسیسکو، فیلادلفیا، شیکاگو و پیتسبورگ ارائه میشوند. در این شهرها مشترکین میتوانند در هر نقطهای از شهر به شبکه وای-فای متصل شوند. علاوه بر وای-فای، آزمایشهایی نیز در زمینه شبکههای بی سیم متحرک اختصاصی مانن ریکوچت و سرویسهای دادهای پرسرعت بر روی تلفنهای همراه، و شبکههای بی سیم ثابت انجام شدهاست. تلفنهای همراه پیشرفته مثل تلفنهای همراه هوشمند (Smartphone) همگی با قابلیت اتصال به اینترنت از طریق شبکه تلفن عرضه میشوند. مرورگرهای وب مثل اپرا معمولاً نسخهای برای این دستگاههای جیبی پیشرفته دارند.
آثار اجتماعی
اینترنت به دلیل خصوصیاتی چون قابلیت استفاده و دسترسی گسترده آن، اشکال کاملاً جدیدی از تعاملات، فعالیتها، و سازماندهیهای اجتماعی را پدید آوردهاست. وبگاههای شبکههای اجتماعی چون فیسبوک، توییتر و مایاسپیس روشهای جدیدی برای معاشرت و تعامل خلق کردهاند. کاربران این سایتها قادرند اطلاعات گوناگونی به صفحات خود بیفزایند، علایق مشترکی را دنبال کنند و به دیگران مرتبط شوند. وبگاههایی مثل لینکداین به پرورش ارتباطات حرفهای و تجاری میپردازد. یوتیوب و فلیکر هم در زمینه ویدیوها و تصاویر کاربران تخصص دارند.
دهه اول سده بیست و یکم، شاهد پرورش اولین نسلی است که در شرایطی رندگی میکنند که اینترنت به گستردگی در دسترس میباشد. این مسایل و نگرانیهایی را به دنبال دارد از جمله مسئله حفظ حریم خصوصی و هویت و توزیع غیر مجاز مواردی که تحت قانون کپی رایت محافظت میشوند. این بومیان دیجیتال با انبوهی از مسایلی مواجه میشوند که در مورد نسلهای قبلی وجود نداشت.
اینترنت کاربرد جدیدی به عنوان بک ابزار سیاسی یافتهاست مه این منجر به سانسوراینترنت میشود. نمونه استفاده سیاسی از اینترنت، مبارزه انتخاباتی هاوارد دین در سال ۲۰۰۴ در ایالات متحده بود که به دلیل جمعآوری کمکهای مردمی از طریق اینترنت شایان توجه بود. بسیاری از گروههای سیاسی از اینترنت برای سازماندهی در انجام ماموریت خود استفاده میکنند. برخی از دولتها مانند ایران، کره شمالی، میانمار، چین وعربستان، آنچه را که مردم میتوانند از طرق اینترنت ببینند، به ویژه در مورد مسایل سیاسی و مذهبی محدود مینمایند. این کار از طریق نرمافزارهایی که دامنه و محتوا را فیلتر میکنند صورت میپذیرد. در نروژ، دانمارک، فنلاند و سوئد، ارائه دهندگان اصلی خدمات اینترنت به صورت داوطلبانه و احتمالاً برای اجتناب از قانون شدن فیلترینگ، قبول کردهاند که دسترسی به سایتهایی که توسط مقامات مسوول لیست شدهاست را محدود نمایند. اگرچه قرار بر این است که این آدرسهای ممنوع شده تنها شامل وبگاههای هرزه نگاری کودکان باشد، اما محتوای این لیست مخفی است.در بسیاری از کشورها مانند ایالات متحده امریکا، اگرپه قوانینی در ممنوعیت پخش موارد دربردارنده هرزه نگاری کودک تصویب نمودهاند اما استفاده از نرم افرارهای فیلترینگ را اجباری نکردهاند. نرمافزارهای تجاری و یا رایگان بسیاری تحت عنوان نرمافزار کنترل محتوا در دسترس هستند که کاربران از طریق آنها میتوانند وبگاههای مستهجن را در رایانه شخصی و یا شبکه محلی مسدود نمود تا از دسترسی کودکان به مواد هرزه نگاری و یا خشونت نگاری جلو گیری نمود.
اینترنت از آغاز پیدایش همواره وسیله مناسبی برای فعالیتهای تفریحی بودهاست. بسیاری از انجمنهای اینترنتی بخشهایی برای بازی و ویدیوهای خنده دار و کارتونهای کوتاه در قالب انیمیشنهای فلش(Flash) دارند. بیش از ۶ میلیون نفر در اینترنت از وب نوشتها و تختههای پیام برای برقراری ارتباط استفاده میکنند. صنایع هرزه نگاری و قمار از اینترنت سود میجویند تا وبگاههایی بسازند که منبع کلان تبلیغات برای سایر وبگاهها میباشند. اگرچه بسیاری از دولتها برای محدود سازی استفاده این دو صنعت ازاینترنت تلاش کردهاند اما در جلوگیری از گسترش محبوبیت آنها چندان موفق نبودهاند.
یکی از فعالیتهای تفریحی اصلی در اینترنت، بازیهای چند نفره است. این شکل تفریح اجتماعاتی را بوجود میآورد که در آن افراد از هر سن و نژادی از دنیای بازیهای چندنفره کامپیوتری لذت میبرند. اگرچه بازیهای برخط از سال ۱۹۷۰ وجود داشتهاند، اما گونه مدرن این بازیها با خدمات اشتراکی مانند گیماسپای و MPlayer آغاز شد. غیر مشترکین محدود به بازیهای خاص و یا زمان بازی خاص بودند. بسیاری از مردم از اینترنت برای دسترسی و بارگیری(download) موسیقی و فیلم و سایر آثار استفاده میکنند. این خدمات به هر دو صورت رایگان و پولی، با استفاده ازسرورهای مرکزی و یا فناوریهای نظیر-به-نظیر توزیع شده ارائه میشوند. برخی از این منابع توجه بیشتری نسبت به سایرین در زمینه حقوق مولفین اصلی نشان دادهاند.
بسیاری از مردم از اینترنت برای دسترسی به اخبار، پیش بینی آب وهوا، گزارشهای ورزشی و جستجوی مطالب در مورد علاقهمندیهای خود استفاده میکنند. آنها از گپ برخط، پیام رسان فوری و پست الکترونیک برای در تماس بودن با دوستان خود در سراسر دنیا و به شیوهای شبیه به دوست مکاتبهای که در قدیم رواج داشت، استفاده میکنند. اینترنت شاهد شمار رو به افزایش میزکارهای وب که در آن کاربران به فایلها و تنظیمات خود دسترسی پیدا میکنند، بودهاست."کمکاری سایبری" (Cyberslacking) محل اتلاف جدی منابع سازمانهاست. کارمندان انگلیسی به طور میانگین ۵۷٪ از وقت خود را به وب گردی در حین کار میپردازند..
ارتباط اينترنتي ظاهراً مجال و امكان بيشتري به سوءِ تعبير، ابهام و اشتباه و سوءِ استفاده مي دهد تا شكل هاي سنتي تر ارتباطات:
اين مسئله در بطن ماهيت ارتباط انساني نهفته است. ما تصور مي كنيم كه ارتباط انساني محصول ذهن است، اما پيكر ها هستند كه اين كار را انجام مي دهند: چهره ها تكان مي خورند، صداها به ارتعاش در مي آيند، پيكرها مي جنبند، دست ها ادا و اشاره مي كنند... در اينترنت ذهن حضور دارد اما بدن غايب است. گيرندگان پيام ها هيچ سرنخي براي درك و شناخت شخصيت و خلق و خوي فرستنده ندارند، و فقط مي توانند حدس بزنند كه چرا اين پيام فرستاده شده، معناي آن چيست و چه پاسخي بايد به آن داد. اعتماد عملا از صحنه خارج مي شود. اين كار مالامال از بيم و خطر است. (Locke 2000)
تاثیرات ذهنی
بر روی آثار اینترنت بر مغز انسان مطالعات زیادی انجام شدهاست. نیکلاس کار(به انگلیسی: Nicholas Carr) ادعا میکند که اینترنت تفکر عمیق را که عامل خلاقیت واقعی است کاهش میدهد. او همچنین میگوید که پیوندهای فرامتن و تحریک بیش از حد، به این معنی است که مغز باید بیشتر توجهش را بر روی تصمیمات کوتاه متمرکز کند. او همچنین بیان میکند که اینترنت مغز را غرق در اندیشه میکند که باعث آسیب رسیدن به حافظه بلند مدت میگردد. شمار فراوان محرکها در اینترنت منجر به بار شناختی(Cognitive Load) سنگینی برای مغز میشود که یادآوری هرچیزی را مشکل میسازد.
استیون پینکر (به انگلیسی: Steven Pinker)، روانشناس، نظری مخالف دارد. او به این نکته اشاره میکند که افراد بر روی آنچه انجام میدهند کنترل دارند وبنابراین این پژوهش و استدلال هرگز طبیعت انسان را در نظر نداشتهاست. او میگوید "تجربه ظرفیتهای پردازش اطلاعات مغز را عوض نمیکند" و ادعا میکند که اینترنت باعث باهوشتر شدن انسانها شدهاست.
نکات حقوقی و اخلاقی
هم اکنون نگرانی عمومی در مورد مطالب موجود در اینترنت وجود دارد. بعضی از جدال آمیزترین آنها تخلف در حق نشر، جعل هویت و مکالمه تنفر آمیز هستند که وجود دارند و قانونی کردن آنها مشکل است.
تاریخ اینترنت
اتحاد جماهیر شوروی آن زمان موشکی با نام «اسپونیک» (Spotnik) را به فضا میفرستد و نشان میدهد دارای قدرتی است که میتواند شبکههای ارتباطی آمریکا را توسط موشکهای بالستیک و دوربرد خود از بین ببرد. آمریکاییها در پاسخگویی به این اقدام روسها، موسسه پروژههای تحقیقی پیشرفته “ARPA” را بهوجود آوردند. هدف از تاسیس چنین موسسهای پژوهش و آزمایش برای پیدا کردن روشی بود که بتوان از طریق خطوط تلفنی، کامپیوترها را به هم مرتبط نمود. به طوری که چندین کاربر بتوانند از یک خط ارتباطی مشترک استفاده کنند. در اصل شبکهای بسازند که در آن دادهها به صورت اتوماتیک بین مبدا و مقصد حتی در صورت از بین رفتن بخشی از مسیرها جابهجا و منتقل شوند. در اصل هدف “ARPA” ایجاد یک شبکه اینترنتی نبود و فقط یک اقدام احتیاطی در مقابل حمله احتمالی موشکهای اتمی دوربرد بود. هر چند اکثر دانش امروزی ما درباره شبکه بهطور مستقیم از طرح آرپانت “ARPPA NET” گرفته شدهاست. شبکهای که همچون یک تار عنکبوت باشد و هر کامپیوتر ان از مسیرهای مختلف بتواند با همتایان خود ارتباط دااشته باشد واگر اگر یک یا چند کامپیوتر روی شبکه یا پیوند بین انها از کار بیفتادبقیه باز هم بتوانستند از مسیرهای تخریب نشده با هم ارتباط بر قرار کنند.
این ماجرا با وجودی که بخشی از حقایق بهوجود آمدن اینترنت را بیان میکند اما نمیتواند تمام واقعیات مربوط به آن را تشریح کند. باید بگوییم افراد مختلفی در تشکیل اینترنت سهم داشتهاند آقای “Paul Baran” یکی از مهمترین آنهاست. آقای باران که در دوران جنگ سرد زندگی میکرد میدانست که شبکه سراسری تلفن آمریکا توانایی مقابله با حمله اتمی شوروی سابق را ندارد. مثلاً اگر رییس جمهور وقت آمریکا حمله اتمی متقابل را دستور دهد، باید از یک شبکه تلفنی استفاده میکرد که قبلاً توسط روسها منهدم شده بود. در نتیجه طرح یک سیستم مقاوم در مقابل حمله اتمی روسها ریخته شد.آقای باران (Baran) تشکیل و تکامل اینترنت را به ساخت یک کلیسا تشبیه کرد و معتقد بود، طی سالهای اخیر هر کس سنگی به پایهها و سنگهای قبلی بنا اضافه میکند و انجام هر کاری وابسته به کارهای انجام شده قبلی است. بنابراین نمیتوان گفت، کدام بخش از کار مهمترین بخش کار بودهاست و در کل پیدایش اینترنت نتیجه کار و تلاش گروه کثیری از دانشمندان است. داستان پیدایش اینترنت با افسانه و واقعیت در هم آمیخته شدهاست.
در اوایل دهه ۶۰ میلادی آقای باران طی مقالاتی پایه کار اینترنت امروزی را ریخت. اطلاعات و دادهها به صورت قطعات و بستههای کوچکتری تقسیم و هر بسته با آدرسی که به آن اختصاص داده میشود به مقصد خاص خود فرستاده میشود. به این ترتیب بستهها مانند نامههای پستی میتوانند از هر مسیری به مقصد برسند. زیرا آنها شامل آدرس فرستنده و گیرنده هستند و در مقصد بستهها مجدداً یکپارچه میشوند و به صورت یک اطلاعات کامل درمیآیند.
آقای باران (Baran) طی مقالاتی اینچنینی ساختمان و ساختار اینترنت را پیشگویی کرد. او از کار سلولهای مغزی انسان به عنوان الگو استفاده کرد، او معتقد بود: وقتی سلولهای مغزی از بین بروند، شبکه عصبی از آنها دیگر استفاده نمیکند و مسیر دیگری را در مغز انتخاب میکند. از دیدگاه وی این امکان وجود دارد که شبکهای با تعداد زیادی اتصالات برای تکرار ایجاد شوند تا در صورت نابودی بخشی از آن، همچنان به صورت مجموعهای به هم پیوسته کار کند. تا نیمه دهه ۶۰ میلادی کسی به نظرات او توجهای نکرد. تا اینکه در سال ۱۹۶۵ نیروی هوایی آمریکا و«آزمایشگاههای بل» به نظرات او علاقهمند شدند و پنتاگون با سرمایهگذاری در طراحی و ساخت شبکهای براساس نظریات او موافقت کرد.
ولی آقای باران (Baran) بنابر دلایلی حاضر با همکاری با نیروی هوایی آمریکا نشد. در این میان دانشمندی با نام تیلور (Tailon) وارد موسسه آرپا (ARPA) شد. او مستقیماً به آقای هرتسفلد رییس موسسه پیشنهاد کرد: (ARPA) آرپا هزینه ایجاد یک شبکه آزمایشی کوچک با حداقل چهار گره را تامین کند که بودجه آن بالغ بر یک میلیون دلار میشد. با این پیشنهاد تیلور تجربهای را آغاز کرد که منجر به پیدایش اینترنت امروزی شد. او موفق شد در سال ۱۹۶۶، دو کامپیوتر را در شرق و غرب آمریکا به هم متصل کند. با این اتصال انقلابی در نحوه صدور اطلاعات در دنیای ارتباطات رخ داد که نتیجه آن را امروز همگی شاهد هستیم. این شبکه به بستههایی (packet) از دادهها که به وسیله کامپیوترهای مختلف ارسال میشدند اتکا داشت. پس از انکه ازمایشها سودمندی انرا مشخص کردند سایر بخشهای دولتی و دانشگاهها پژوهشی تمایل خود را به وصل شدن به ان اعلام کردند . ارتباطات الکترونیکی به صورت روشی موثر برای دانشمندان و دیگران به منظور استفاده مشترک از دادهها در امد. در همان زمان که ARPAnet در حال رشد بود تعدادی شبکه پوشش محلی (LAN) در نقاط مختلف آمریکا به وجود امد. مدیران LANها نیز به وصل کردن کامپیوترهای شبکههای خود به شبکههای بزرگتر اقدام کردند . پروتوکل اینترنت ARPAnet IP زبان استاندارد حکمفرما برای برقراری ارتباط کامپیوترهای شبکههای مختلف به یکدیگر شد.تاریخ تولد اینترنت به طور رسمی اول سپتامبر ۱۹۶۹ اعلام شدهاست. زیرا که اولین “IMP” در دانشگاه “UCLA” واقع در سانتاباربارا در این تاریخ بارگذاری شدهاست.
از اوایل دهه ۱۹۹۰ رشد استفاده از اینترنت به صورت تصاعدی افزایش یافت . یکی از علل چنین استقبالی ابزار جستجویی مانند Gopher و archie بودهاست اما اینها در سال ۱۹۹۱ تحت تاثیر word wide web قرار گرفتند که به وسیله CERN یا ازمایشگاه فیزیک هستهای اروپا ساخته شد . با ان که اینترنت از ابتدا طوری بود که مبادله اطلاعات برای تازه واردان بسیار ساده باشد. بزرگترین جهش در وب در سال ۱۹۹۳ با عرضه نرمافزار موزاییک mosaic که نخستین برنامه مرورگر وب گرافیکی بود به وجود امد. برنامه موزاییک محصول تلاش دانشجویان و استادان بخش "مرکز ملی کاربردهای ابر کامپیوتر " در دانشگاه ایلینویز آمریکا بود. برای نخستین بار موزاییک امکانات اشاره و کلیک (به وسیله موش) را فراهم کرد. کاربران میتوانستند صفحات وب (web page) یا مجموعهای از متن و گرافیک را کنار هم بگذارند تا هر کسی که میخواست انها را بتواند روی اینترنت ببیند. وقتی با موش روی کلمهها یا تصاویر خاصی که hyper link نامیده میشد کلیک میکردند برنامه موزاییک به طور خود کار یک صفحه دیگر باز میکرد که به کلمه یا تصویر خاص و کلیک شده اختصاص داشت. بهترین بخش این سیستم انجا بود که hyper linkها میتوانستند به صفحاتی روی همان کامپیوتر یا هر کامپیوتر دیگر اینترنت با خدمات وب اشاره کنند. صفحات وب هر روز متولد میشدند و مفهوم موج سواری یا surfing روی وب متولد شد. اواسط سال ۱۹۹۴ سه میلیون کامپیوتر به اینترنت وصل شده بود و در ان هنگام اجرای عملیات اهسته نشده بود. صفحات جدید وب که شامل همه چیز از اسناد دولتی تا مدارک شرکتها و مدلهای جدید لباس بود در سراسر دنیا چندین برابر شد . موزاییک و جانشینان ان مانند navigator محصول شرکت " نت اسکیپ " اینترنت را از قلمرو علمی به میان مردم اوردند. طبق اخرین امار ۵۱ درصد کاربران بعد از سال ۱۹۹۵ وارد این محیط شدهاند. میلیونها انسانی که از اینترنت استفاده میکنند نیازی ندارند که نکات فنی مانند TCP/IP را بدانند . امروزه شرکتهای خدمات دهنده اینترنت یا ISP این کار را به عهده دارند.رشد روز افزون ان و ساده تر شدن استفاده ان همچنان ادامه دارد . هر چه تعداد مردم بیشتری به اینترنت رجوع کنند تعداد شرکتهای سازنده برنامههای اینترنت بیشتر میشود.با انکه بعضی از عاشقان اینترنت ان را نوعی شیوه زندگی میدانند. در نظر بیشتر کاربران منبع سرگرمی اطلاعات است ولی بیشترین مصرف ان پست الکترونیکی یا همان email است که یکی از ابزارهای ارتباطی کار امد به شمار میرود. پیامها از کامپیوتری به کامپیوتر دیگر با سرعت پرواز میکنند و منتظر میمانند تا شخص فرصت خواندن انها را پیدا کند . وب امکانات خوبی برای کپی از نرمافزارهای مجاز از لحاظ کپی فراهم میسازد. وقتی که میبینیم که در مدت کوتاهی اینترنت به چنین رشدی نایل آمده است، مطمئناً دشوار خواهد بود که آینده او را پیش بینی کنیم. طبق نظر کارشناسان ماهانه ۱۰ درصد به تعداد کاربران اینترنت افزوده میشود ولی تعداد دقیق کاربران که روزانه از آن استفاده میکنند مشخص نیست. هرچند که پارهای از کارشناسان تعداد آنها را تا ۹۰۰ میلیون نفر حدس میزنند. تعداد رسمی کاربران اینترنتی را در سال ۲۰۰۰ کارشناسان ۵۰۰ میلیون نفر اعلام کرده بودند.
قطعاً در سالهای آینده تحولات شگرفی را در زمینه شبکههای اینترنتی شاهد خواهیم بود. بهوسیله اینترنت انسان به راههای جدیدی دست پیدا کرد. در کنار این شانس جدید توسط اینترنت، باید بگوییم خطراتی نیز در رابطه با سیاست و اقتصاد و علم به دنبال خواهد داشت. فرم امروزی اینترنت مدیون همکاری تمام کاربران اینترنت در سرتاسر گیتی است که با این تصور که اطلاعات موجود در سطح جهان را به راحتی با یکدیگر مبادله کنند. این تصوری بود که آقای باران(Baran) از اینترنت داشت و امیدواریم در آینده نیز تکامل اینترنت در این مسیر باشد.
اینترانت ملی ایران
شبکه ملی اطلاعات،" معروف به اینترانت ملی ایران نام پروژهای است که گفته میشود قرار است تا پایان برنامهٔ پنجم توسعه کامل گردد. طبق تبصره ۲ ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم "شبکه ملی اطلاعات کشور، شبکهای مبتنی بر قرارداد اینترنت (IP) به همراه سوئیچها و مسیریابها و مراکز دادهای است به صورتی که درخواستهای دسترسی داخلی و أخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری میشوند به هیچوجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکههای اینترانت و خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود." به دنبال برگزاری جلسه پانزدهم شورای عالی فضای مجازی در تاریخ ۳/۱۰/۹۲ این تعریف از شبکه ملی اطلاعات از سوی این شورا از غالب برنامه توسعهای حالت دائمی پیدا کرد و در ادامه مصوبه شورای عالی الزامات حاکم بر تحقق شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیر ساخت ارتباط فضای مجازی کشور به شرح زیر اعلام شد:
شبکهای متشکل از زیرساختهای ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی؛
شبکهای کاملاً مستقل و حفاظت شده نسبت به دیگر شبکهها (از جمله اینترنت) با امکان تعامل مدیریت شده با آنها؛
شبکهای با امکان عرضه انواع محتوا وخدمات ارتباطی سراسری برای آحاد مردم با تضمین کیفیت از جمله قابلیت تحرک؛
شبکهای با قابلیت عرضه انواع خدمات امن اعم از رمزنگاری و امضای دیجیتالی به کلیه کاربران؛
شبکهای با قابلیت برقراری ارتباطات امن و پایدار میان دستگاهها و مراکز حیاتی کشور؛
شبکهای پرظرفیت، پهن باند و با تعرفه رقابتی شامل مراکز داده و میزبانی داخلی..
همانطوربرای تحقق مفهوم شبکه ملی اطلاعات، ایران باید خادم نام دامنه، خادم نام دامنه ملی و مراکز تبادل ترافیک اینترنتی در خاک خود داشته باشد. این شبکه کمک میکند ایران بتواند استقلال و اتصال داخلی خود را در مواقع آسیب دیدگی کابلهای بینالمللی حفظ کند رضا تقیپور (وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات) در این باره افزوده است که اینترنت در کنار شبکهٔ ملی به همان شکلی که وجود داشته همچنان باقی خواهد ماند و با اجرای این طرح امکان پیادهسازی تلویزیون اینترنتی، ویدئو درخواستی، آموزش از راه دور، دورکاری، سلامت الکترونیکی و تجارت الکترونیکی به وجود خواهد آمد. از مهمترین ویژگیهای این شبکه، پهنای باند آن (تا دو مگابیت بر ثانیه) بیان شده است. دولت ایران یکی از اهداف مهم این پروژه را ایجاد امنیت و مصون ماندن از حملات اینترنتی و مقابله با آمریکا در جنگ نرم بیان کرده است. سرعت بالاتر و هزینه انتقال ترافیک پایینتر شبکه ملی اطلاعات نسبت به اینترنت جهانی موجب میشود شرکتهای خارجی مایل به حضور در بازار فناوری اطلاعات کشور پیاده کننده شبکه ملی اطلاعات برای بهبود خدمات خود به سرمایهگذاری در حوزه فناوری اطلاعات آن کشور تشویق شوند..
شبکه ملی اطلاعات در کشورهای دیگر
مشابه این پروژه در بسیاری کشورهااجرا شده است. به طور نمونه کره جنوبی که رتبه اول سرعت اینترنت جهان را در اختیار دارد در دهه ۱۹۹۰ پروژه شبکه ملی پرسرعت را اجرا کرد. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران در زمینه توسعه رایانش ابری در قوانین توسعهای کشورهای چین، کره جنوبی و انگلستان نشان داد هر سه کشور مدل مشابه شبکه ملی اطلاعات را در خاک خود پیادهسازی کردهاند و بنابراین برای ایجاد دولت الکترونیکی بر بستر رایانش ابری تحقق شبکه ملی اطلاعات یک جزء اساسی است. گرچه این سه کشور پیش از افشاگریهای اسنودن به برنامه ریزی برای ایجاد شبکههای ملی اطلاعات در خاک خود اقدام کرده بودهاند اما بسیاری کشورها پس از افشاگریهای اسنودن به دنبال تحقق مفهوم شبکه ملی اطلاعات در خاک خود هستند. به طور نمونه گاردین در تاریخ اول نوامبر ۲۰۱۳ اعلام کرد، بدنبال افشاگریهای ادوارد اسنودن در زمینه جاسوسی سازمانهای اطلاعاتی آمریکا و انگلیس از اطلاعات صنعتی و نقض حریم خصوصی شهروندان کشورهای دیگر، تفکیک ترافیک داخلی از ترافیک خارجی در دستور کار بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفته است. به عبارت دیگر کشورهایی همچون آلمان و برزیل به دنبال آن هستند که تدابیری اتخاذ کنند که دادههایی که مبداء و مقصدشان خود این کشورهاست از داخل خود این کشورها عبور کند تا از مبادی و محلهایی که سازمان اطلاعات آمریکا در آنها به جاسوسی میپردازند. از این نظر شبکه ملی اطلاعات تنها یکی از پروژههای حفاظت از منافع ملی کشورها در فضای اینترنت است. بدین ترتیب قدرتهای بزرگ جهان به دنبال جدا کردن مسیر ترافیک دادههای خود از خاک آمریکا هستند. به طور نمونه صدر اعظم آلمان گفته است که در دیدار خود با رییس جمهور فرانسه پیشنهاد ساخت شبکه ارتباطی اختصاصی اروپایی را برای جلوگیری از جاسوسی آمریکا مورد بحث قرار میدهد. به گفته آنگلا مرکل با ایجاد این شبکه ایمیلها و سایر اطلاعات اروپا از مسیر آمریکا عبور نخواهد کرد."
پرسش های متداول در زمینه شبکه ملی اطلاعات
1- آيا با راهاندازي شبكه ملي اطلاعات ارتباط اينترنتي من قطع ميشود؟ خير، در اين ساختار دسترسي کاربران به کليه سايتهاي داخل کشور با سرعت بالاتر و قيمت ارزانتر برقرار شده و دسترسي به اينترنت بصورت فعلي باقي ميماند.
2- راه اندازي شبكه ملي اطلاعات چه محدوديتهايي براي كاربران ايجاد ميكند؟ اين شبکه محدوديتي براي دسترسي کاربران به اينترنت و خدمات مبتني بر وب ايجاد نميكند.
3- براي استفاده از شبكه ملي اطلاعات آيا بايد به شركتهاي اينترنتي مراجعه كنم؟ در صورتي كه در حال حاضر از خدمات شركت هاي اينترنتي استفاده مي نماييد نيازي به مراجعه به اين شركت ها را نداريد و اتصال شما بصورت خودكار به شبكه ملي اطلاعات برقرار خواهد شد و بطور همزمان از اينترنت نيز بهره مند خواهيد شد.
4- براي استفاده از شبكه ملي اطلاعات آيا بايد هزينه اشتراك جداگانهاي همچون استفاده از اينترنت پرداخت شود؟ خير هزينه جداگانهاي براي اشتراك اتصال به شبكه ملي اطلاعات پرداخت نخواهد شد ليكن بابت دريافت و دسترسي به خدمات از سوي ارايهدهنده سرويس هزينه پيشبيني خواهد شد.
5- براي استفاده از شبكه ملي اطلاعات آيا به تجهيزات خاص همچون مودم، تلفن، سيم و ... نياز است؟ از تمام امكانات موجود اتصال به اينترنت مانند ADSL ، WiMax ، GPRS ، 3G و غيره مي توان براي اتصال به شبكه ملي اطلاعات استفاده كرد. همچنين براي بهرهمندي از برخي خدمات چندرسانهايي مانند IPTV و IPMedia نياز به استفاده از تجهيزات اضافي است كه ارايه دهندگان اين خدمات براي مشتركان خود تامين خواهند كرد.
6- آيا ميتوانم از شبكه ملي اطلاعات استفاده نكنم؟ شبكه ملي اطلاعات زيرساخت ملي دسترسي به كليه خدمات و اطلاعات تحت شبكه است بنابراين براي دسترسي به اينترنت جهاني نيز كاربران از اين زيرساخت استفاده خواهند كرد. به عبارت ديگر بستر دسترسي به شبكه ملي اطلاعات در داخل كشور با اينترنت يكسان است.
7- شبكه ملي اطلاعات تا چه ميزان سرعت دسترسي به سايتهاي خارجي و داخلي را افزايش ميدهد؟ وابسته به فناوري دسترسي مورد استفاده كاربر نامحدود خواهد بود.
8- با توجه به راهاندازي شبكه ملي اطلاعات و كاهش مسير دسترسي آيا قيمت اينترنت ارزان ميشود؟ بله، پيش بيني مي شود با توجه به فراهم شدن زمينه رقابتي بين ارايه دهندگان خدمات دسترسي قيمت به مراتب كاهش يابد.
9- سازمانها و شركتهاي خصوصي براي اتصال به شبكه ملي اطلاعات چه اقداماتي بايد انجام دهند؟ همانند كاربران عادي و خانوارها، سازمان ها و كليه كسب و كارها نيز مي توانند از امكانات موجود فراهم كنندگان خدمات دسترسي كه در حال حاضر مشترك آنها هستند در اتصال به شبكه ملي اطلاعات استفاده كنند.
10- با استفاده از شبكه ملي اطلاعات آيا ديگر شبكه سازمانها، شركتها و كامپيوترهاي خانگي ويروسي نشده و نيازي به پرداخت هزينههاي نصب آنتي ويروسها نيست؟ با توجه به اينکه منبع اکثر ويروسها خارج از کشور است پيش بيني مي شود بخش قابل ملاحظه اي از اين آلودگي ها و حملات کاهش مي يابد. ليكن كاربران همواره از نصب آنتيويروسها و ساير اقدامات حفاظتي بينياز نخواهند بود.
11- آيا مديران سايتهاي داخلي كه سايت آنها به پسوندهاي غير از .ir ختم ميشود بايد اقدام به ثبت سايت خود در شبكه ملي اطلاعات كنند؟ در حال حاضر فعاليت در حوزه دامنههاي .ir و پساوند آنها است .
12- با توجه به راهاندازي شبكه ملي اطلاعات آيا والدين ميتوانند در صورت نياز صرفاً استفاده از اين شبكه را در اختيار فرزندان خود قرار داده و دسترسي به اينترنت را مسدود كنند؟ بله در صورت درخواست چنين امكاني فراهم است.
13- در صورت قطع شبكه ملي اطلاعات آيا دسترسي به سايتهاي داخلي هم قطع ميشود؟ شبكه ملي اطلاعات به عنوان زيرساخت ملي ارتباطي و اطلاعاتي و براي دسترسي با سرعت بالا به سايتهاي داخل کشور است از اينرو در صورت بروز مشکل در دروازههاي بين الملل و اينترنت، دسترسي به سايتهايي كه در كشور ميزباني ميشوند، دچار مشکل نخواهد شد.
14- ايرانيهايي كه در خارج از كشور ساكن بوده و يا به سفر خارجي ميروند آيا امكان دسترسي به سايتهاي داخلي اعم از بانكي، اداري و غيره را خواهند داشت؟ بله، كماكان اتصال كاربران خارج از كشور به سايت هاي داخلي نيز برقرار است.
15- در صورت قطع اينترنت به دليل قطع فيبر نوري و ... آيا شبكه ملي اطلاعات هم قطع شده و به سايتهاي داخلي دسترسي نخواهيم داشت؟ خير، در چنين مواقعي دسترسي به سايتهاي داخلي دچار اختلال يا قطعي نخواهد شد.
16- چند درصد از نياز كاربران ايراني از طريق شبكه ملي اطلاعات و چند درصد از طريق اينترنت برطرف ميشود؟ بستگي به سرعت رشد و توسعه خدمات دولت الكترونيكي، محتواهاي تحت وب، خدمات چندرسانهاي و همچنين رونق خدمات عمومي وب داخلي مانند جويشگرهاي ايراني، خدمات رايانامه ايراني و غيره خواهد داشت.
17- آيا امكان قطع شبكه ملي اطلاعات به علت ترافيك بالا در دسترسي به سايتها در مقاطع خاص همچون اعلام نتايج كنكور، يارانهها و ... وجود دارد؟ با توجه به امكان ارايه سريعتر و ارزانتر اين نوع از خدمات و همچنين دسترسي كاربران به شبكه ملي اطلاعات، بهرهمندي از چنين خدماتي با كيفيت بسيار مطلوب ارايه خواهد شد .
18- شبكه ملي اطلاعات در شهرهاي كوچك و روستاها نيز قابل دسترسي و استفاده است؟ بله دسترسي در تمام اقصي نقاط كشور خواهد شد.
19- آيا شبكه ملي اطلاعات همان اينترنت پاك يا اينترنت حلال است يا اين شبكهها متفاوت هستند؟ شبكه ملي اطلاعات زيرساخت ملي ارتباطي واطلاعاتي است واز طريق آن خدمات مختلف قابل ارايه و دسترسي است، بنابراين ارايه خدمات به اشكال اختصاصي به متقاضيان اين خدمات ازجمله خانوادهها و مدارس امكانپذير است.
20- حداكثر سرعت دسترسي به اطلاعات در شبكه ملي اطلاعات به چه ميزان است؟ بسته به نوع فناوري دسترسي محدوديتي نخواهد داشت.
21- آيا در شبكه ملي اطلاعات هم فيلترينگ خواهد بود؟ فيلترينگ يا پايش صرفاً در دسترسي به اينترنت جهاني مصداق دارد.
22- آيا در شبكه ملي اطلاعات امكان انتشار محتواي غيراخلاقي به صفر ميرسد؟ در شبكه ملي اطلاعات، امكان شناسايي صاحبان سايتهاي مختلف و ميزبانها فراهم است بنابراين قطعا آنها نيز با مسووليت و تعهد نسبت به انتشار اخبار، خدمات، اطلاعات و محتواي خود كرده و درصورت بروز تخلف برخورد با متخلفان از سوي مراجع ذيربط و طبق قانون به عمل ميآيد.
23-اينترنت ملي چه زماني كامل ميشود؟ قرار است همزمان با توسعه خدمات و محتواها و تامين زيرساختهاي مورد نياز در اين شبكه تا پايان سال 94 يعني پايان برنامه پنجم توسعه، 60 درصد خانوارها با اتصال پرسرعت به شبكه ملي اطلاعات متصل شوند.
24- شيوه كار شبكه ملي اطلاعات چگونه است؟ شبكه ملي اطلاعات، مطابق پروتكل IP كه همان استاندارد اينترنت است كار ميكند. "
اظهارنظرها
دبيركل اتحاديه جهاني مخابرات (ITU) در سفر به ايران اعلام كرد تحت تاثير طرح شبكه ملي اطلاعات قرار گرفته است و براي اجراي آن به ايران كمك خواهد كرد. سازمان فناوری اطلاعات ایران در دولت روحانی با مدیریت نصرالله جهانگرد اعلام کرد «وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از شبکه ملی اطلاعات به عنوان مهمترین برنامه کاری خود یاد کرده و دولت یازدهم تلاش دارد تا با تجمیع فعالیتها و برنامهها، امکان ارائه سرویس در این شبکه را در زمان پیشبینی شده فراهم کند.» محمد سلیمانی رییس کمیته ارتباطات و مخابرات کمیسیون صنایع و معادن در ۱ مهر ۱۳۹۱ گفت: با برقراری اینترنت ملی، اینترنت جهانی قطع نخواهد شد. سلیمانی ادامه داد: اینترنت ملی یک شبکه داخلی است که نمیتواند دسترسی به اینترنت جهانی را مختل کند. سلیمانی اظهار کرد: زیرساختها در کشور به گونهای است که برای استفاده از سرعت بسیار بالا میتواند پاسخگو باشد. اینترنت ملی این مزیت را دارد که تبادلات اطلاعات در داخل کشور صورت میگیرد در نتیجه سرعت بالا میرود و هزینه کاهش پیدا میکند.
رییس کمیته ارتباطات و مخابرات مجلس، در پاسخ به این سوال که سرنوشت اینترنت جهانی بعد از راهاندازی اینترنت ملی چه خواهد شد؟ گفت: قطع اینترنت جهانی به هیچ عنوان امکانپذیر نیست این یک نوع خود تحریمی است که با هیچ منطقی سازگار نیست البته فیلترینگ به جای خودش باقی خواهند ماند چرا که این جزو قوانین کشور است اما آزادی عمل برای استفاده از اینترنت جهانی وجود خواهد داشت.
در تیر ۱۳۹۲، علی حکیم جوادی، دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات و معاون وزیر ارتباطات ایران اعلام کرد که این شبکه مرحلهٔ آزمایشی خود را پشت سر گذاشته و پس از صادرشدن مجوز از شورای عالی فضای مجازی، آمادگی واگذاری اینترنت ملی به کاربران خانگی به صورت پایلوت از طریق شرکتهای ارائهدهندهٔ خدمات اینترنت وجود دارد.
دکتر محمدرضا عارف کادندیدای اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ در این باره گفته است: شبکه ملی ارتباطات یک ضرورت است، ولی نمیتواند جایگزین اینترنت جهانی شود؛ از نظر امنیتی و از نظر هزینهای بسیار باصرفه خواهد بود، سرعت بالاتر و امنیت بهتری دارد، اما ارتباطی به شبکه اینترنت جهانی ندارد.
از پیام کرباسی (سخنگوی انجمن نظام صنفی رایانهای) نقل شده که پس از راهاندازی شبکه ملی، ارتباطات اینترنتی ایران با اینترنت جهانی قطع خواهد شد و دسترسی به برخی از وبگاههای جهانی ممکن نخواهد بود. البته کرباسی این نقل قول را تکذیب کرد و تصریح کرد "که به صورت منطقی ارتباطی میان راهاندازی اینترانت ملی و اختلالات اخیر در ارتباط با اینترنت نیست". وی همچنین اضافه کرده است: هر نوع برداشت یا تفسیر دیگر از مصاحبه اینجانب مبنی بر قطع شدن اینترنت کشور در آینده، کذب محض است.
رضا تقیپور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در ۱۸ دی ماه ۱۳۹۰، اعلام کرد که شبکه ملی اطلاعات تا ۶ ماه آینده راهاندازی میشود و گفت:«براساس تکلیفی که تا پایان برنامه پنجم توسعه داریم، با تکمیل این طرح، باید همه مراکز دادهها و میزبانی سایتها به داخل کشور منتقل شود. این شبکه پاسخگر نیازهای کاربران خواهد بود.» تقیپور پیش از این درباره اینترنت گفته بود:«اینترنت کنونی بر مبنا و اساس تئوریهای اومانیستی و لیبرالیستی است. اینترنت برای جوامع خطرناک است و نیاز به باز تعریف دارد در این راستا طرح اینترنت پاک ارائه شدهاست.»
تقیپور هم چنین از زیربار آمدن اولین مرحله از اینترنت ملی در خرداد ماه سال ۱۳۹۱، به عنوان یکی از تصمیمات اصلی در این بخش خبر داد. او در بهمن ماه ۱۳۹۰، درباره خطرات اینترنت گفت: «امروزه شاهد آن هستیم که اینترنت به عنوان ابزاری بسیار قوی در انقلابهای رنگی مورد استفاده و بهرهبرداری قرار میگیرد. گوگل تمامی اطلاعاتش را در اختیار سازمان سیا قرار میدهد.»
اسماعیل احمدی مقدم نیز در ۲۰ دی ماه ۱۳۹۰، در جمع خبرنگاران و در پاسخ به ایلنا در مورد ملی شدن اینترنت، گفت:«نباید مرکز اطلاعات رایانهای ما در خارج از کشور باشد؛ خودمان میتوانیم این مراکز را در داخل کشور داشته باشیم؛ گوگل موتور جستجو نیست بلکه ابزار جاسوسی است.»
احمدی مقدم در مراسم اختتامیه نخستین همایش دفاع سایبری در بهمن ماه ۱۳۹۰، با اشاره به تلاش ایران برای راهاندازی «شبکه ملی اطلاعات» گفت: «معتقدیم اتصال به دنیا باید در حد ضرورت باشد، چرا باید در کشور از سرویسهایی مثل ایمیل استفاده کنیم که ایمیل باکس آن در کشورهایی مانند آمریکا باشد.»
روحالله مومن نسب، مدیر واحد اینترنت مرکز توسعهٔ فناوری اطلاعات و رسانههای دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز درباره داخلی شدن اینترنت ایران گفت: «گوگل پلاس جدیدترین فناوری جاسوسی در شبکهاست.» وی در مصاحبه با رادیو جوان ایران نیز گفت: «تاکنون هزار و ۳۷۴ ایرانی درخواست کردهاند گوگل فیلتر شود» وی در جمع دانشجویان دانشگاه مازندران گفت: «اینترنت ایران از سه Gateway عبور میکند» و «قطع ارتباط با جهان با آمدن شبکه ملی اطلاعات» را یک دروغ بزرگ دانست. مؤمن نسب معتقد است برای رسیدن به اینترنت پاک باید «انقلاب اسلامی در فضای مجازی» با شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» محقق شود.
علی مطهری، رئیس کمیته مخابرات مجلس شورای اسلامی، در مصاحبهای از لزوم مدیریت فضای مجازی با استفاده از «فیلترینگ» و «محدود کردن سرعت» گفت و راهکار غلبه بر این دو مشکل را «شبکه ملی اطلاعات» دانست.
محمدرضا آقامیری، عضو کارگروه تعیین محتوای مجرمانه اینترنتی، در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: «جیمیل ممکن است به کمک اخلالگران بیاید، ما هیچ وقت گوگل را در خدمت رسانی به کاربران ایرانی مناسب نمیبینیم چرا که گوگل در خدمت سازمان سیا است. اینترنت مهمان ناخوانده است و به زودی «فیلترینگ یکپارچه و بومی» راهاندازی خواهد شد و گوگل «علم دشمنی» با نظام برداشته است.»
در بهمن ماه ۱۳۹۰، چندین روز پورتهای وی پی ان و همچنین پروتکل HTTPS بسته شد و خدمات ای میل در ایران با قطع شدن مواجه شد که باعث اعتراض برخی خبرگزاریهای داخل ایران شد. سعید مهدیون، مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات، درباره ایمیل ملی و علت بسته شدن سرویس ای میلهایی نظیر جی میل و یاهو در بهمن ماه ۱۳۹۰ گفت: «در مورد بسته شدن این سرویس اگر هر کسی اعتراضی داشته باشد، باید به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منتقل کند؛ ولی از نظر بنده این یک فرصت حساب میشود و باید مردم کشور به سمت ایمیل ملی هدایت شوند.»
آهنگران معاون وزارت اطلاعات نیز در بهمن ماه ۱۳۹۰ اعلام کرد؛ شبکه اینترنت ابزار جاسوسی نیست، بلکه خود تهدید و جاسوس است.
غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل ایران در ۲۸ بهمنماه ۱۳۹۰، در بازدید از مجتمع بعثت گفت: «یاهو و جیمیل هیچ امنیتی ندارند و هر چه سریعتر باید اینترنت ملی راهاندازی شود و منتظر تشکیل موتور جستجوگر ملی هستیم.»
شبکه ملی اطلاعات در کشورهای دیگر
گرچه بسیاری کشورها پیش از افشاگریهای ادوارد اسنودن نسبت به ایجاد شبکه ملی اطلاعات اقدام کرده بودند. اما افشاگریهای ادوارد اسنودن جنبشهای جدیدی برای مبارزه با نقض حریم خصوصی شهروندان کشورهای غیر آمریکایی ایجاد کرده است. بدین ترتیب قدرتهای بزرگ جهان به دنبال جدا کردن مسیر ترافیک دادههای خود از خاک آمریکا هستند. به طور نمونه صدر اعظم آلمان گفته است که در دیدار خود با رییس جمهور فرانسه پیشنهاد ساخت شبکه ارتباطی اختصاصی اروپایی را برای جلوگیری از جاسوسی آمریکا مورد بحث قرار میدهد. به گفته آنگلا مرکل با ایجاد این شبکه ایمیلها و سایر اطلاعات اروپا از مسیر آمریکا عبور نخواهد کرد."
شبکه هوشمند مخابرات
شبکه هوشمند (IN) ساختاری است که به وسیلهٔ آن مشترکین مخابرات استان تهران میتوانند از چند گونه از خدمات مرتبط فناوری اطلاعات با سهولت بیشتری استفاده کنند.
این شبکه از گرههای سختافزاری و نرمافزاری تشکیل شده تا با استفاده از پروتکلهای خاص امکان ارائه سرویسهای ویژه، برای مشترکین تلفن ثابت و تلفن همراه فراهم شود .
به کار گیری پایگاههای اطلاعاتی در شبکه و فراهم نمودن امکان دسترسی برای مشترکین و اپراتورهای خصوصی، افزایش درآمد برای اپراتورها، بالا بردن تعداد مکالمات موفق، استفاده موثر از منابع شبکه، مدیریت قابل انتقال بر روی سرویسها و امکان کنترل پارامترهای ارائه سرویس توسط مشترک از جمله مزایای پیاده سازی شبکه هوشمند است.
مهمترین سرویسهایی که شبکه هوشمند ارائه میکند عبارتنداز:
سرویس صندوق پست صوتی
صندوق پست صوتی (به انگلیسی: Voicemail) قادر به ثبت پیامهای تلفنی نمابر و ایمیل برای مشترکین است. از این سرویس به عنوان تلفن مجازی نیز میتوان بهره گرفت.
سرویس مکالمات انبوه
(به انگلیسی: Mass Calling Service)
با استفاده از این سرویس اپراتور شبکه میتواند به طور موقت یک شماره تلفن را جهت استفاده کننده از سرویس اختصاص دهد و هر زمانی که یک مکالمه بااین شماره بر قرار شود، استفاده کننده یک پیام را دریافت نموده تا نسبت به وارد کردن اعداد بیشتری جهت نشان دادن یک اولویت یا تقدم اقدام نماید.
سرویس نظر سنجی
(به انگلیسی: Tlevoting)
این سرویس یکی از سرویسهای زیر گروه سرویس مکالمه انبوه میباشد که شامل سرویس VOTیا نظرسنجی تلفنی است. در این نظرسنجی جواب سوال اهمیت ندارد و فقط دادن رای و جمع آوری نظر مورد توجهاست
سرویس کارت اعتباری
(به انگلیسی: Prepaid Card Service)
برای استفاده از این سرویس، باید کارتهای اعتباری با اعتبار داخلی ۲۰ هزار ریال را به قیمت ۱۶ هزارریال را از دفاتر امور مشترکین و خدمات ارتباطی و یا با اعتبار ۲۰ تا ۲۰۰ هزار ریال را با قیمت ۱۵ تا ۱۵۰ هزار ریال از بخش خصوصی به صورت آنلاین تهیه کرد و سپس با یک تلفن معمولی (همگانی –ثابت )می توان با هر نقطه از کشور یا حتی داخل شهر تماس بر قرار نمود و هزینه تماس از کارت اعتباری مربوطه کسر میشود .پس از خرید کارت دو شماره شامل یک شماره ۸ رقمی که شماره کارت است ویک شماره چهاررقمی که رمز عبور است روی کارت نوشته شده که برای برقراری ارتباط مورد استفاده قرلر میگیرد.
برای برقراری ارتباط ابتدا بایستی شماره یا عدد ۹۰۰۲۱۱ را روی هر نوع تلفن (همگانی یا ثابت )که کد ورودی به شبکه هوشمند میباشد را شماره گیری کرد سپس با توجه به تذکرات راهنما ،شماره کارت مندرج در کارت اعتباری را وارد کرده و کلید پوند(#)و بعد از آن رمز عبور را وارد کرده و سپس کلید پوند (#)را فشار دهید و در نهایت شماره مخاطب را وارد کرده و کلید پوند (#) را فشار دهید.
این کارت ها امکان اتصال به خط را نیز دارا می باشند و در صورت اتصال به خط ، دیگر نیازی به وارد کردن شماره کارت و رمز نمیباشد.
اعتبار این کارت ها تا تاریخ درج شده بر روی کارت و یا سه ماه پس از بر قراری اولین تماس می باشد.
سرویس شبکه خصوصی مجازی
با وجود شبکه هوشمند و با استفاده از امکانات شبکه عمومی میتوان یک شبکه اختصاصی مجازی برقرار نمود. سرویس شبکه خصوصی مجازی برای یک شبکه اختصاصی برای شرکتها یا سازمانهای دارای واحدهای گسترده در سطح شهر و شهرستان یا خارج از کشور میشود.
سرویس تفکیک هزینه یا خدمات مشاورهای
(به انگلیسی: Premium Rate Service)
این سرویس برای اپراتورها این امکان را فراهم میسازد که اطلاعات فروش و عرضه محصولات یا خدمات مشاورهای خود را با یک روش اقتصادی ارائه نماید. عمده خدماتی که در حال حاضر از طریق این سرویس ارائه میشوند خدمات مشاوره است. استفاده از خدمات مشاوره ای یکی از استفادههای بهینه از این شبکه است.
استفاده از خدمات مشاورهای متخصصین در زمینههای مختلف (حقوقی، پزشکی، فنی و ...) با پرداخت هزینه مشاوره از طریق این سرویس انجام میشود. امکان ارتباط با اینترنت در هر زمان بدون نیاز به تهیه كارتهای مختلف و رمز عبور، دسترسی به اطلاعات و اخبار مربوط به سازمانها نظیر هواشناسی، هواپیمایی، اخبار ورزشی و ... از دیگر قابلیتهای این سرویس است. دارنده این سرویس 80 درصد درآمدهای حاصل از مكالمات مشاورهای را دریافت میكند و حقالزحمه شرکتهای اینترنتی، 70 درصد درآمدهای حاصل از ارایه این سرویس است. سرویس کشوری 65 درصد درآمد حاصل را به مشاور پرداخت می کنند. -بر اساس مفاد قرارداد واگذاری این سرويس، برقراري سرويس مشاوره براي متقاضيان مستلزم پروانه كار از مراجع ذيصلاح ويا مجوز مجامع صنفي موضوع فعاليت است و اعلام قيمت مشاوره از طريق همان مراجع مي باشد. یکی از شماره های موفق این شبکه که در زمینه مشاوره روانشناسی سرویس می دهد شماره 9092301434 استان تهران و شماره 9099070319 کشوری است.
اینترنت هوشمند
اینترنت هوشمند همان Premium Rate Service که به جای مشاوره امکان دسترسی به اینترنت را مهیا میکند، نرخ مکالمه برای این سرویس دقیقهای ۵ تومان میباشد که برخی از شرکتهای سرویس دهنده هزینه پالس تلفن را نیز تقبل کردهاند و برخی دیگر تقبل نکردهاند.
تلفن هوشمند
تلفن هوشمند اینترنتی همان سرویس صدا روی پروتکل اینترنت است که از طریق Premium Rate Service ارائه میشود، این روش هم مشابه اینترنت هوشمند است با این تفاوت که نرخ آن بسته به شرکت و مقصد مکالمه متفاوت است و شرکتهای سرویس دهنده مکالمه با برخی نقاط به خصوص را امکان پذیر کردهاند، نرخ مکالمه این سرویس بر اساس گرانترین مقصد قابل مکالمه در نظر گرفته شدهاست که عملاً هزینه مکالمه را نسبت به مکالمه عادی VoIP بسیار گران تر میکند.
شركتها، موسسات، سازمانها و واحدهای صنفی كه دارای دفاتر و شعبات متعدد میباشند، از عمدهترین كاربران این سرویس هستند. موسسه دارنده این سرویس، تنها یك شماره از شبكه هوشمند را به آگاهی مشتریان خود میرساند، ولی شبكه IN، ارتباط مشتری را با شعبهای از شركت كه نزدیكترین فاصله را با او دارد، برقرار میكند. صرفهجویی در هزینههای گزاف تبلیغات و سهولت بهخاطرسپاری یك شماره، به جای شمارههای متعدد و امكان ارتباط در محدودههای خاص زمانی از دیگر مزایای این سرویس است. (شماره فراگیر 10 رقمی است و با پیششماره 909221) شروع میشود. امکان ارتباط با این شماره از طریق تلفن همراه و شهرستان فراهم است. دارنده این سرویس میتواند از نظر محدوده جغرافیایی یا محدوده زمانی سرویس را تعریف کند).
اینترنت ماهوارهای
اینترنت ماهواره ای یکی از انواع دسترسی به اینترنت از طریق ماهواره می باشد.این سرویس در مدار نزدیک به زمین قابل ارائه می باشد. ماهواره های مدار زمین ایست ور نیز توانایی ارائه این سرویس را با سرعت بالاتری دارند اما بعضی مناطق قطبی توانایی دریافت سیگنال را به دلیل تنگ شدن زاویه دید ندارند. گونه های مختلف سیستم های ماهواره ای دارای طیف وسیعی از محدودیت ها ی تکنیکی و خصیصه هایی متفاوت هستند که می توانند بر پرکاربردی و عملکردشان در کاربردهایی خاص به طور زیادی موثر باشند.
مکانیزم و محدودیت ارتباط ماهواره ای
لیتنسی (تاخیر در بازیابی سیگنال)
تاخیر بازیابی سیگنال یا لتنسی عبارت است از تاخیر زمان بین درخواست داده و دریافت جواب یا در مورد ارتباط یک طرفه تاخیر بین لحظه واقعی انتشار سیگنال و زمانی که در مقصدش دریافت می شود. در مقایسه با ارتباطات مستقر زمین تمام ارتباطات ماهواره ای ژیواستیشنری یا زمین ایست آور تاخیر زیادی را به موجب سیگنال ها متحمل هستند که دلیل آن پیمایش ۳۳،۷۸۶ کیلومتر به ماهواره واقع در این مدار می باشد. حتی با وجود سرعت نور این تاخیر می تواند چشمگیر باشد. اگر تمام دیگر تاخیرات برطرف شوند هنوز هم این سیگنال رادیویی تقریباً ۲۵۰ میلیونم ثانیه یا ۱/۴ ثانیه با سفر به ماهواره و بازگشت آن به زمین زمان می برد.
برای یک بسته اینترنتی این تاخیر قبل از اینکه جوابش دریافت شود دوبرابر می شود که این یک تئوری کمینه است. با عامل یابی دیگر تاخیرات معمولی از منبع شبکه در یک ارتباط یک طرفه تاخیر به ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیونوم ثانیه می رسد که با احتساب حضور ISP در شبکه این میزان تا از ۱۰۰۰ تا ۱۴۰۰ میلیونوم ثانیه برای بازگشت نهایی به کاربر زمان میبرد که کل این زمان RTT (مخفف round-trip time ) نامیده میشود. این میزان از ۱۵۰ میلیونوم ثانیه خطوط Dial up بسیار بیشتر است.
با توجه به لتنسی کابرد این سرویس برای سرویس های لحظه ای همچو بازی های آنلاین، ویدیو کنفرانس ها و دیگر فعالیت های مبتنی بر زمان انی نامناسب می باشد.
همچنین با توجه با کانکشن های اس اس ال که برای رمزنگاری بین کاربر و سرور نیاز به دریافت و ارسال دسته زیادی از اطلاعات دارند این سرویس معیوبیت خود را به طور آشکاری نشان می دهد. با این وجود حتی دسترسی به یک ایمیل ساده و وبگردی می تواند زحمت آور باشد. از آنجایی که سرویس VPN نیز از جمله سرویس های با قابلیت رمزنگاری می باشد دو سرویس دهنده بزرگ آمریکای شمالی یعنی واید بلو و هاس نت از ارائه سرویس خود بر مبنای VPN خودداری کرده اند. با اینکه لتنسی قابل محو شدن نیست تنها راه ممکن برای سرعت بخشیدن به آن استفاده از شتاب دهنده های TCP است که با تقسیم دور های بازخوردی بین فرستنده و گیرنده می تواند کارا باشد که البته نیازمند تکنولوژی های مدرن است.
ماهواره های واقع در دو مدار پایین تر LEO و MEO دارای لتنسی کمتری هستند اما با وجود تاخیر ۴۰ میلیونوم ثانیه از ظرفیت کمی نزدیک ۶۴ کیلوبیت بر ثانیه برخوردارند.
نوع بسیار ویژه برای به حداقل رساندن لتنسی استفاده از هوانوردهای خورشیدی که دور یک نقطه خاص در حال حرکتند می باشد این هوانوردها در ارتفاع تقریباً ۲۰،۰۰۰ متری در حال پروازند که لتنسی آن ها به ۰.۲۵ میلیونوم ثانیه میرسد.
خط دید
مدار ژیواستیشنری در عرض جغرافیایی ۰ قرار دارد که ماهواره ها در این مدار به نظر بی حرکت می مانند اما در واقع با سرعت برابر زمین در حال چرخشند و نیازی به ردیابی آن ها توسط گیرنده زمینی نیست بلکه ثابت ماندن در نقطه ای برای دریافت سیگنال کافی میباشد. به طور معمولی پاک ماندن خط دید میان گیرنده و ماهواره باعث کارکردن آن ها می گردد.
سیگنال رادیویی بین دو آنتن به طور کامل همچون باریکه نور مستقیم و یک راست نیست با وجود این سیگنال ها را که در حالت انتشار پخش شده اند باید دوباره به نقطه ای بازتاباند تا قدرت و کیفیت خود را حفظ کنند که در این حالت استفاده از آنتن ها با قطرهایی بزرگ پیشنهاد می شود.
راین فید (Rain Fade)
ارتباطات ماهواره ای تحت تاثیر عوامل جوی همچون باران و برف و رطوبت قرار دارند که این عوامل می توانند بین کاربر و ماهواره و ماهواره با ایستگاه زمینی موجب اختلال گردند. مداخله با سیگنال راین فید (Rain Fade) نامیده می شود. تاثیرات در فرکانس های پایین باند های L و C کمتر معلوم می شود اما در باندهای بالا همچو Ku و Ka می توانند بسیار جدی باشند. در مناطق استوایی با باران های شدید استفاده از سرویس بر روی باند C (۴/۶GHz) C از محبوبیت خاصی نسبت به دیگر باند ها برخوردار است. استفاده از آنتن های سهمی وار یا دیش با قطر های درازتر در موقعیت های نامناسب جوی می تواند سیگنال های قوی تری را دریافت کند که به بهبودی کار می انجامد.
ارتباط دو طرفه
سرویس اینترنت ماهواره ای دو طرفه شامل ارسال و دریافت اطلاعات از طریق کنترل کننده وی ست (VSAT) که با استفاده از ماهواره به ایستگاه های زمینی متصل می گردد،است که خود این ایستگاه ها به اینترنت زمینی متصل می باشند. هر دوی دیش های ماهواره ای چه در نزد کاربر و چه در ایستگاه زمینی باید به طور دقیقی به ماهواره واسطه تنظیم باشند تا با سیگنال دیگر ماهواره ها اختلال پیدا نکنند. از جمله استفاده این سیستم کابرد آن در شبکه های بانکی است که در سطح شهرها پایانه های ATM متحرکی سوار بر کامیون ها وجود دارند. این در حالی است که کل شبکه بانکی ایران از سرویس ماهواره ای استفاده می کند. گرانی و راه اندازی سیستم وی ست می تواند چندین برابر سیستم های ای دی اس ال باشد که از جمله گزینه هایی است که از محبوبیت آن کاسته است. اصلی ترین تجهیزات سخت افزاری این سیستم شامل یک مودم ماهواره ای و پایانه وی ست می باشد.
پهنا باند
مشتریان اینترنت ماهواره ای محدوده ای از کاربران خانگی با یک سیستم تا مجموعه های بزرگ تجاری با چندین صد سیستم را تشکیل می دهند. بالا بودن هزینه های راه اندازی این سرویس ها توسط شرکت های سرویس دهنده باعث شده است کاربران از پهناباندی اشتراکی حتی با شریطی خاص استفاده کنند که از جمله آن می توان به محدودیت چه در سرعت و چه در ترافیک اشاره کرد.
سرویس تو وی (Tooway) در اروپا محبوبترین سرویس اینترنت ماهواره ای می باشد که در سال ۲۰۱۱ با پرتاب ماهواره کا ست (KA-SAT) در قزاقستان پهنا باند این سرویس به ۷۰ گیگابیت بر ثانیه رسید و تحولی عظیم در سرعت و ترافیک اینترنت ماهواره ای اروپا ایجاد کرد. قرار گیری امارات متحده عربی در محدوده فرکانس دهی آن از نکات جالب توجه می باشد.
یک طرفه دریافتی با ارسال زمینی
یک طرفه زمینی با بازگشت ماهواره ای که معمولاً از خطوط Dial up برای ارسال اطلاعات آن استفاده می شود سیستمی است که به دلیل بالا بودن سرعت دریافت اطلاعات آن جدا از بحث لتنسی ماهواره ای یک طرفه نام گرفته است. برای ارسال نیز می توان از سرویس های دیگر استفاده کرد که به کارگیری سرویس GPRS کلاً آن را بی سیم میکند GPRS می تواند از طریق موبایل باشد که این نوع از اینترنت ماهواره ای بر پایین بودن هزینه های آن کمک بسزایی می کند.
در ایران سرویس یک طرفه ماهواره ای بیشتر از طریق اپن اسکای فرانسه که توسط ماهواره Eutelsat W۳A عرضه می گردد دارای محبوبیت فراوانی است.
استفاده از کارت دی وی بی اس (DVB-S) و اتصال آن به ال ان بی برای دریافت امواج مختص سرویس شرط لازم برای اتصال ماهواره ای یک طرفه می باشد. برای ترکیب دو اتصال مجزا معمولاً از وی پی ان استفاده می شود که سرور وی پی ان داده های ارسالی را از طریق ماهواره برای کاربر ارسال می کند. سارفینگ یا وب گردی در چنین شرایطی بنابه لتنسی سیگنال و منابع شبکه بسیار مطلوب نمیباشد اما دانلود فایل ها بر خلاف دیگر کاربردهایش که مبتنی بر زمان آنی نیستند می تواند از اهمیت خاصی برخوردار باشد که سرعت بالای خود را به خوبی نشان می دهد.
انتشار یک طرفه، فقط دریافت
سیستم انتشار یک طرفه همچون بخش رسانه ای رادیو و تلویزیون ماهواره ای می باشد. در این حالت کاربر کنترلی بر داده دریافتی ندارد و این خود باعث می شود که پروتکل هایی که نیاز به تایدیه دریافت صحیح اطلاعات دارند بلااستفاده باشند. حالتی و جود دارد که سرویس دهندگان به کاربر اجازه می دهند کاربر درخواست خود را در وبگاهشان به طور آنلاین ثبت کند سپس داده او به طور آفلاین برای او ارسال می شود که البته نیازی به آنلاین بودن در هنگام دریافت فایل نیست. و یکی دیگر از حالتهای رایج دریافت فایل هایی است که بر روی امواج خاصی قرار دارند و کاربران آن ها را به صورت آفلاین دانلود می کنند.
اینمارست
اینمارست (به انگلیسی: Inmarsat) یک شرکت بریتانیایی فعال در حوزهٔ ارتباطات است. سهام این شرکت در بورس لندن ارائه میشود.
یکی از مبادی ورودی اینترنت در ایران، ماهوارهای متعلق به شرکت اینمارست است.
اعلام سرنوشت هواپیمای مفقود شده مالزیایی در سال ۲۰۱۴ بر اساس تحلیل اطلاعات این شرکت بوده است.
اعتیاد به اینترنت
اعتیاد به اینترنت یا در سطحی وسیعتر استفاده بیش از حد از اینترنت و رایانه در زندگی و وابستگی به آن به صورتی که در انجام کارهای روزانه مشکلاتی پیش آید. این اختلال گونهای از مشکلات روانی محسوب میشود که البته این طبقهبندی همچنان مورد تحقیق و بررسی است. فعالیت آنلاین افراد مبتلا به این اختلال میتواند انجام بازیهای رایانهای، وبلاگنویسی، پورنوگرافی، شبکههای اجتماعی یا خرید اینترنتی باشد. مخالفان این نظریه اعتقاد دارند که این نوعی عادت و رفتاری تکراری است و گونهای از اعتیاد محسوب نمیشود.
اشتراک پرونده
اشتراک پرونده به عمل توزیع یا فراهم آوردن دسترسی برای اطلاعات دیجیتالی از قبلی برنامه های کامپیوتری، چند رسانهای، مستندات و کتاب های الکترونیکی گفته میشود.
انواع اشتراک پرونده
همتا به همتا (P2P)
خدمات میزبانی پرونده
دامنه اینترنتی
دامنه اینترنتی (به انگلیسی: Internet domain) پسوندی است که در بخشهای پایانی نشانی اینترنتی وبگاهها میآید.
پسوندهای ملی
هریک از کشورهای جهان دارای یک یا چند پسوند ملی یا «دامنه سطحبالای کد کشوری» هستند که برای سایتهای منصوب به آن کشور استفاده میشوند. دامنه سطحبالای کد کشور ایران .ir است و کد بینالمللی . ایران نیز مراحل آزمایشی را میگذراند.
تاریخچه پیدایش و گسترش
در ۱۵ مارس ۱۹۸۵، اولین نام دامنه تجاری (.COM) به نام سیمبولیکس بوسیله یک شرکت سیستمهای رایانهای به نام Symbolics در کمبریج ماساچوست ثبت شد.
در ۱۹۹۲ کمتر از ۱۵۰۰۰ دامنه.COM ثبت شده بود.
در دسامبر ۲۰۰۹ حدود ۱۹۲ میلیون نام دامنه وجود داشت که بخش بزرگی از آنها دامنه پرطرفدار.COM بود. تعداد آنها در ۱۵ مارس ۲۰۱۰ به حدود ۸۴ میلیون رسید که شامل ۱۱٫۹ میلیون وب سایت کسب و کار آنلاین و تجارت الکترونیک , ۴٫۳ میلیون وب سایت تفریحی , ۳٫۱ میلیون وب سایت مرتبط با امور مالی، و ۱٫۸ میلیون وب سایت ورزشی میشد.
ماهانه حدود ۶۶۸ هزار دامنه.COM جدید ثبت میشود.
دسترسی به اینترنت
دسترسی به اینترنت (به انگلیسی Internet access) با شیوهها و روشهای مختلفی صورت می پذیرد.
معمولترین روش خانگی برای اتصال به اینترنت، دسترسی با شمارهگیری و پهن باند و ADSL است. کامپیوترهای خانگی ممکن است از طریق خط تلفن با مودم، DSL یا مودم کابلی به شرکت خدمات اینترنتی (ISP) متصل شود. در یک شرکت یا دانشگاه کامپیوترها به یک شبکه محلی (LAN) در داخل سازمان وصل هستند. این شبکه را میتوان از طریق یک خط تلفن سریع مثل T۱ یا E۱ به یک فراهمکننده خدمات اینترنت (ISP) وصل کرد. ISPها به ISPهای بزرگتر وصل میشوند و ISPهای بزرگتر یک ستون فقراتِ (Backbones) فیبر نوری را برای یک کشور یا ناحیه برقرار میکنند. ستونهای فقرات در سراسر دنیا از طریق کابل نوری، کابل زیر دریا یا ماهواره به هم متصل هستند.
مکانهای عمومی که از اینترنت در آنها استفاده میشود شامل کتابخانهها و کافی نتها هستند. جایی که کامپیوتر متصل به اینترنت قابل دسترس است. همچنین دسترسی به اینترنت از مکانهایی مثل سالنهای فرودگاهها امکانپذیر است. مکانهایی که باید ایستاده و سریع کار با اینترنت را انجام داد به نامهای گوناگونی معروف هستند مثل کیوسک عمومی اینترنت، پایانه دسترسی عمومی یا تلفن پولی وب .
هم اکنون سامانه وای-فای میتواند امکان دسترسی به اینترنت را بصورت بیسیم فراهم کند. این سیستم یا Hot spot میتواند بصورت رایگان برای همه یا برای ثبت نام کنندگان و یا بصورت اشتراکی باشد. در این سیستم که در پی آن به عنوان مثال کافینت Wi-Fi بوجود میآید افراد میبایست رایانهای که قابلیت اتصال به شبکه محلی بیسیم را دارد را با خود همراه داشته باشند. Hot spot به محدوده مکانی خاصی وابسته نیست و میتواند در یک فضای باز و در یک پارک یا منطقه مرکزی شهر قابل دسترس باشد.تلاش برای تشکیل این شبکهها در نهایت به تشکیل مجمع شبکههای بیسیم منجر شدهاست.
استفاده از رایانه شخصی برتریهای زیادی نسبت به استفاده از رایانههای عمومی دارد.با استفاده از مرورگر شخصی و تنظیمات شخصی آن بهوسیله یک رایانه شخصی، امکان دریافت و ارسال فایلهای بیشتری وجود دارد که این امکان در رایانه عمومی وجود ندارد. همچنین امکان استفاده از نرمافزارهای خاص و فضای بیشتر جهت نگهداری اطلاعات و نامههای الکترونیک و فایلها. در رایانههای عمومی فضای صندوق پستی الکترونیک و امکان اجرای نرمافزارها بسیار محدود است. با توجه به این موارد میبینیم که اگر امکان استفاده از رایانه شخصی با سامانه بیسیم وجود داشته باشد برتریهای زیادی به کاربران خواهد داد.
با گذشت زمان و با رواج روز افزون کاربردهای حیاتی اینترنت در جوامع گوناگون تعداد کشورهایی که دسترسی به اینترنت را بصورت مطلوب و با سرعت مناسب در اختیار کاربران قرار میدهند هم رو به فزونی و افزایش است.
دسترسی به اینترنت به عنوان یکی از مصادیق حقوق بشر
از طرف سازمان ملل متحد پیشنهاد شده که حق دسترسی به اینترنت به عنوان حق دسترسی به ارتباطات حداقلی و سرویسهای اطلاع رسانی به عنوان یکی از حقوق اساسی بشر شناخته شود. همچنین در سال ۲۰۰۳ در اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی این پیشنهاد دوباره مطرح شد.
رکورد بالاترین سرعت اینترنت
در تاریخ ۲۱ ژانویه ۲۰۱۴ محققان شرکت آلکاتل در آزمایشی با اتصال فیبر نوری توانستند دسترسی به اینترنت با سرعت ۱٫۴ ترابایت تجربه کنند.
وبگاه
وبگاه،تارگاه ، تارنما، سایت یا وبسایت مجموعهای از صفحات وب است که دارای یک دامنه اینترنتی یا زیردامنه اینترنتی مشترکاند و به صورت مجموعهای از صفحات مرتبط که دادههایی نظیر متن، صدا، تصویر و فیلم، روی آن ها ارائه میشود، روی تار جهانگستر شبکهٔ اینترنت قرار میگیرد.
صفحهٔ وب سندی است که معمولاً به صورت اچتیامال نوشته میشود و همواره با استفاده از پروتکل اچتیتیپی میتوان به آن دسترسی پیدا کرد. پروتکل اچتیتیپی اطلاعات را از کارساز وبگاه به مرورگر وب کاربر منتقل میکند تا این اطلاعات برای کاربر نمایش داده شوند.
همهٔ وبگاهها در کنار هم یک تار جهانگستر بزرگ از اطلاعات را درست میکنند.
دسترسی به صفحات وبگاه از طریق یک ریشهٔ مشترک یوآرال با نام صفحه اصلی امکان پذیر است که این صفحهٔ اصلی از لحاظ فیزیکی روی همان کارساز قرار میگیرد. یوآرالهای صفحات آنها را به صورت هرمی سازماندهی میکنند اگرچه ابرپیوندهای موجود میانشان تعیین میکنند که چگونه کاربر اطلاعات را ببینند و چگونه ترافیک وب، بین بخشهای مختلف وبگاه پخش شود.
برای دسترسی به اطلاعات برخی از سایتهای وب میبایست حق اشتراک داشته باشید. از میان وبگاههایی که برای ورود به آنها به اشتراک نیاز دارید، میتوان به وبگاههای پورنوگرافی اینترنتی، بخشهایی از وبگاههای خبری، وبگاههای بازی، میزگردهای اینترنتی، خدمات رایانامه، وب و سایتهای ارایهکنندهٔ دادههای بلادرنگ بهابازار اشاره کرد.
مرور
وبگاه میتواند محصول تلاش یک فرد یا یک گروه باشد که با هدف خاصی تهیه میشود. هر وبگاه میتواند ابرپیوندهایی به بقیهٔ وبگاهها داشتهباشد و بنابراین گاهی اوقات کاربر نمیتواند میان سایتهای مختلف تمایز آشکاری قایل شود.
وبگاهها را به زبان اچتیامال مینویسند و یا پس از آنکه در زبان دیگری نوشته میشوند به زبان اچتیامال تبدیلشان میکنند و دسترسی به آنها از طریق یک نرمافزار با نام مرورگر وب یا مشتری HTTP امکانپذیر است. دسترسی به وبگاهها از طریق رایانههای موجود روی شبکهٔ اینترنت یا وسایل مرتبط با اینترنت شامل رایانههای رومیزی، رایانههای کیفی و روپایی، رایانههای دستیار (PDA) و تلفنهای همراه امکانپذیر است.
یک سامانهٔ رایانهای که با عنوان کارساز وب و همچنین سرور HTTP شناخته میشود میزبان وبگاه است. اصطلاحات سرور وب و HTTP میتوانند به نرمافزاری اشاره کنند که روی این سامانههای رایانهای اجرا میشوند و دادههای مربوط به صفحات وب را بازیابی میکنند، و در مقابل درخواست کاربران وبگاه، اطلاعات را تحویل میدهند. کارساز اچتیتیپی آپاچی معروفترین نرمافزار کارساز وب موجود است. بر اساس آمارهای نتکرفت و همچنین IIS از شرکت ماکروسافت هم کاربرد بسیار زیادی دارد.
وبگاه ایستا، وبگاهی است که اطلاعات آن به ندرت تغییر میکنند و تغییر اندک اطلاعات در آن با نرمافزارهای ویرایش شخصی صورت میگیرد. نرمافزارهای ویرایشگر مهم که کاربرد شخصی فراوانی دارند عبارت اند از:
ویرایشگرهای متن مانند Notepad یا برنامههای ویرایشگر متنی که درشان میتوان پروندهٔ HTML را مستقیماً ویراست.
ویرایشگرهای چاپنما (WYSIWYG) مانند Microsoft FrontPage و Macromedia Dreamweaver که در آنها اطلاعات سایت را یک واسط GUI میویراید و پروندهٔ HTML با نرمافزار ویرایشگر خودکار تولید میشود.
ویرایشگرهای الگومحور مانند Rapidweaver و iWeb که به کاربران اجازه میدهند به سرعت حتی بدون هیچ آشنایی با HTML و تنها با انتخاب الگوی مورد نظر خود از میان الگوهای موجود، سایت وب مورد نظرشان را ایجاد کرده و آنرا روی سرور وب قرار دهند. افزودن رنگ و تصویر و متن به الگو با استفاده از یک نشر رومیزی (DTP) صورت میگیرد که در این صورت نیازی به آشنایی با کد HTML وجود ندارد.
وبگاه پویا وبگاهی است که دایماً با کاربران اطلاعات دادوستد میکند و اطلاعاتش به سرعت تغییر میکند. ارتباط با کاربر با متغیرهای پایگاه داده مانند متغیرهای نشست، متغیرهای بخش سرور (دادههای محیطی و...) یا کوکیهای HTTP صورت میپذیرد و گاهی هم این ارتباط به مستقیماً رخ میدهد(مثلا از راه حرکت نشانگر موشواره بر روی برخی قسمتهای صفحه). هنگامی که وبگاه درخواست کاربر برای اتصال به یک صفحه را دریافت میکند، صفحه مورد نظر به خودکار توسط نرمافزار از انبار ذخیرهٔ موجود برداشته میشود و فرد میتواند به اطلاعات دست یابد. مثلاً وبگاه میتواند وضعیت ارتباط فعلی بین کاربر و گفتوگو را نشان دهد، وضعیت جدید را نمایش دهد و یا اطلاعات شخصی کاربر را در اختیار وی بگذارد.
سامانههای نرمافزاری تنوع بسیار زیادی دارند و از میان آنها میتوان به صفحات کارساز فعال (ASP)، صفحات کارساز جاوا (JSP) و زبان برنامه نویسی ابرمتنپرداز (PHP) اشاره کرد که در تولید وبسایتهای پویا کاربرد بسیاری دارند. ممکن است اطلاعات وبگاه از یک یا چند دادگان بازیابی شوند و یا در بازیابی آنها از فناوریهای گسترشپذیرنویسی (XML) محور مانند چکیدهٔ وبگاه (RSS) استفاده کنیم. محتویات ایستا را میتوان پویا تولید کرد، که این فراوری اطلاعات میتواند موقتی بوده یا بر اساس وقوع رخداد خاصی صورت پذیرد. در این صورت برای استفاده از موتار پویای اختصاص یافته به هر کاربر یا هر اتصال کارآیی سامانه کاهش نمییابد.
اپلتها میتوانند تواناییهای مرورگرهای وب را بیفزایند و از آنها برای نمایش «محتویات فعال» استفاده کنند. از میان این نرمافزارها میتوان به Flash یا اپلتهای نوشته شده به زبان جاوا اشاره کرد. زبانهای ابرمتننویسی پویا(DHTML) در بهروزآوری بی درنگ صفحات وب کاربرد زیادی دارند (در صورت استفاده از این فن، برای اعمال تغییرات به اطلاعات موجود لازم نیست به بارگذاری بپردازید)، که در آنها از الگوی شیءگرای سند(DOM) و جاوااسکرپیت استفاده شدهاست، که در مرورگرهای نوین وب به صورت پیشساخته دیده میشوند.
شیوهٔ نگارش و گویش
«وب» فارسی نیست و شکل مختصر عبارت «وب (تار) جهانگستر» است. البته فرهنگستان فارسی واژهٔ وب را به عنوان واژهٔ دخیل پذیرفتهاست و تارنما جایش را به وبگاه دادهاست. به هر حال ممکن است تا یکنواخت شدن شیوه نگارش این کلمه مدت زمان زیادی طول بکشد. این اختلاف دیدگاه در مورد مشتقات این کلمه مانند «وبنوشت»/«وبنوشت» نیز وجود دارد. در مطبوعات و گفتاری مردم از «وبسایت» و «سایت» به عنوان شیوه نگارش مطلوب یاد شدهاست. همچنین در برخی جاها از ترکیبات لفظ «پایگاه» مانند «پایگاه اینترنتی» استفاده میکنند.برخی اوقات به آن تارنما هم گفته می شود.
انواع وبگاهها
وبگاههای گوناگون با محتویات و کاربردهای مختلف بر روی اینترنت به چشم میخورند که در طبقهبندی آنها روشهای متعددی وجود دارد. برخی از این طبقه بندیها عبارتند از:
وبگاههای وابسته: یک درگاه وب که علاوه بر CMS خود، اطلاعات بقیهٔ ارایهدهندگان خدمات را به ازای دریافت مبلغی در اختیار کاربران قرار میدهند. معمولاً سه ارتباط اصلی قابل تصور است. موسسات وابسته مانند cj.com، دفترهای تبلیغاتی همچون ebay.com و مصرفکنندگان مثل یاهو.
وبگاههای بایگانی: که در نگهداری از اطلاعات با ارزش کاربرد دارند. برای نمونه: Internet Archive که از سال ۱۹۹۶ میلیاردها وبصفحهٔ کهنه (و نو) را در خود جای دادهاست و Google Groups که تا اوایل سال ۲۰۰۵ بیش از هشتصدوپنجاهوچهارمیلیون پیام فرستاده به گروههای بحث و خبر شبکهٔ کاربران را در خود اندوختهاست.
وب نوشت دهنده ها: وبگاههایی اند که درشان افراد اطلاعات روزانهٔ خود را نگهداری میکنند و گاهی هم میزگردهای مختلف را دربرمیگیرند. برای مثال میتوان به blogger.com و wordpress.com اشاره کرد.
وبگاههای میزبانیهاست:میزبانی وب یا وب هُستینگ (به انگلیسی: Web Hosting) به مفهوم فراهم ساختن فضایی است که کاربر میتواند فایلهای وبگاه خود را در آن قرار دهد.
وبگاه بازرگانی: که در بهبود خدمات یا رونق بازرگانی کاربرد دارند.
وبگاه تجاری یا سایت تجارت الکترونیک: که برای خرید کاملاً مورد استفاده قرار میگیرد، مانند: amazon.com
وبگاه ارتباطییا شبکه اجتماعی: وبگاهی که در آن افراد با علایق مشترک به دادوستد اطلاعات میپردازند، معمولاً از طریق گفتگو یا بردهای پیام، برای مثال:مایاسپیس.
وبگاههای دادگان: وبگاهی که کاربرد اصلیاش در جستوجو و نمایش محتویات پایگاههای داده خاص مانند IMDB(بانک اطلاعات اینترنتی فیلمها).
وبگاه نرمافزارسازی: سایتی که هدفش ارایهٔ اطلاعات و منابع مربوط به تولید نرمافزار، مهندسی نرمافزار، طراحی وب و مواردی از این قبیل است.
وبگاه راهنمای دادگان: سایتی که حاوی مطالب مختلفی است که به صورت منظم طبقهبندی شدهاست مانند راهنمای یاهو، راهنمای گوگل.
وبگاههای دریافت: مشخصاً در دانلودکردن اطلاعات مثلاً نرمافزارها،آهنگ ها نسخههای نمایشی بازیها یا پسزمینههای رایانهای کاربرد دارند که معمولا در کشور هایی که قانون کپی رایت را رعایت می کنند و به آن اهمیت می دهند این سایت ها غیر مجاز هستند و با آن ها برخورد قانونی می شود.ولی کشور هایی مانند ایران،سایت های دانلود بسیاری دارند.
وبگاههای استخدامی: به کارفرمایان این امکان را میدهند که نیازهای کاری خود را با اینترنت در اختیار کاربران بنهند. فرد جویای کار هم میتواند برگهٔ درخواست همکاری را پر کرده و یا اطلاعات شخصی خود را در اختیار کارفرما بگذارد.
وبگاه بازی: سایتی که افراد با مراجعه به آن همانند مراجعه به «زمین بازی» به بازی میپردازند مانند pogo.com.
وبگاههای دامنهٔ جغرافیایی: به نامهای دامنهای اشاره دارد که مشابه نامهای مناطق جغرافیایی هستند مانند شهرها و کشورها برای مثال Richmond.com با آدرس اینترنتی www.richmond.com نام دامنهٔ جغرافیایی ریچموند در ایالت ویرجینا است.
وبگاه،تارگاه ، تارنما، سایت یا وبسایت مجموعهای از صفحات وب است که دارای یک دامنه اینترنتی یا زیردامنه اینترنتی مشترکاند و به صورت مجموعهای از صفحات مرتبط که دادههایی نظیر متن، صدا، تصویر و فیلم، روی آن ها ارائه میشود، روی تار جهانگستر شبکهٔ اینترنت قرار میگیرد.
صفحهٔ وب سندی است که معمولاً به صورت اچتیامال نوشته میشود و همواره با استفاده از پروتکل اچتیتیپی میتوان به آن دسترسی پیدا کرد. پروتکل اچتیتیپی اطلاعات را از کارساز وبگاه به مرورگر وب کاربر منتقل میکند تا این اطلاعات برای کاربر نمایش داده شوند.
همهٔ وبگاهها در کنار هم یک تار جهانگستر بزرگ از اطلاعات را درست میکنند.
دسترسی به صفحات وبگاه از طریق یک ریشهٔ مشترک یوآرال با نام صفحه اصلی امکان پذیر است که این صفحهٔ اصلی از لحاظ فیزیکی روی همان کارساز قرار میگیرد. یوآرالهای صفحات آنها را به صورت هرمی سازماندهی میکنند اگرچه ابرپیوندهای موجود میانشان تعیین میکنند که چگونه کاربر اطلاعات را ببینند و چگونه ترافیک وب، بین بخشهای مختلف وبگاه پخش شود.
برای دسترسی به اطلاعات برخی از سایتهای وب میبایست حق اشتراک داشته باشید. از میان وبگاههایی که برای ورود به آنها به اشتراک نیاز دارید، میتوان به وبگاههای پورنوگرافی اینترنتی، بخشهایی از وبگاههای خبری، وبگاههای بازی، میزگردهای اینترنتی، خدمات رایانامه، وب و سایتهای ارایهکنندهٔ دادههای بلادرنگ بهابازار اشاره کرد.
مرور
وبگاه میتواند محصول تلاش یک فرد یا یک گروه باشد که با هدف خاصی تهیه میشود. هر وبگاه میتواند ابرپیوندهایی به بقیهٔ وبگاهها داشتهباشد و بنابراین گاهی اوقات کاربر نمیتواند میان سایتهای مختلف تمایز آشکاری قایل شود.
وبگاهها را به زبان اچتیامال مینویسند و یا پس از آنکه در زبان دیگری نوشته میشوند به زبان اچتیامال تبدیلشان میکنند و دسترسی به آنها از طریق یک نرمافزار با نام مرورگر وب یا مشتری HTTP امکانپذیر است. دسترسی به وبگاهها از طریق رایانههای موجود روی شبکهٔ اینترنت یا وسایل مرتبط با اینترنت شامل رایانههای رومیزی، رایانههای کیفی و روپایی، رایانههای دستیار (PDA) و تلفنهای همراه امکانپذیر است.
یک سامانهٔ رایانهای که با عنوان کارساز وب و همچنین سرور HTTP شناخته میشود میزبان وبگاه است. اصطلاحات سرور وب و HTTP میتوانند به نرمافزاری اشاره کنند که روی این سامانههای رایانهای اجرا میشوند و دادههای مربوط به صفحات وب را بازیابی میکنند، و در مقابل درخواست کاربران وبگاه، اطلاعات را تحویل میدهند. کارساز اچتیتیپی آپاچی معروفترین نرمافزار کارساز وب موجود است. بر اساس آمارهای نتکرفت و همچنین IIS از شرکت ماکروسافت هم کاربرد بسیار زیادی دارد.
وبگاه ایستا، وبگاهی است که اطلاعات آن به ندرت تغییر میکنند و تغییر اندک اطلاعات در آن با نرمافزارهای ویرایش شخصی صورت میگیرد. نرمافزارهای ویرایشگر مهم که کاربرد شخصی فراوانی دارند عبارت اند از:
ویرایشگرهای متن مانند Notepad یا برنامههای ویرایشگر متنی که درشان میتوان پروندهٔ HTML را مستقیماً ویراست.
ویرایشگرهای چاپنما (WYSIWYG) مانند Microsoft FrontPage و Macromedia Dreamweaver که در آنها اطلاعات سایت را یک واسط GUI میویراید و پروندهٔ HTML با نرمافزار ویرایشگر خودکار تولید میشود.
ویرایشگرهای الگومحور مانند Rapidweaver و iWeb که به کاربران اجازه میدهند به سرعت حتی بدون هیچ آشنایی با HTML و تنها با انتخاب الگوی مورد نظر خود از میان الگوهای موجود، سایت وب مورد نظرشان را ایجاد کرده و آنرا روی سرور وب قرار دهند. افزودن رنگ و تصویر و متن به الگو با استفاده از یک نشر رومیزی (DTP) صورت میگیرد که در این صورت نیازی به آشنایی با کد HTML وجود ندارد.
وبگاه پویا وبگاهی است که دایماً با کاربران اطلاعات دادوستد میکند و اطلاعاتش به سرعت تغییر میکند. ارتباط با کاربر با متغیرهای پایگاه داده مانند متغیرهای نشست، متغیرهای بخش سرور (دادههای محیطی و...) یا کوکیهای HTTP صورت میپذیرد و گاهی هم این ارتباط به مستقیماً رخ میدهد(مثلا از راه حرکت نشانگر موشواره بر روی برخی قسمتهای صفحه). هنگامی که وبگاه درخواست کاربر برای اتصال به یک صفحه را دریافت میکند، صفحه مورد نظر به خودکار توسط نرمافزار از انبار ذخیرهٔ موجود برداشته میشود و فرد میتواند به اطلاعات دست یابد. مثلاً وبگاه میتواند وضعیت ارتباط فعلی بین کاربر و گفتوگو را نشان دهد، وضعیت جدید را نمایش دهد و یا اطلاعات شخصی کاربر را در اختیار وی بگذارد.
سامانههای نرمافزاری تنوع بسیار زیادی دارند و از میان آنها میتوان به صفحات کارساز فعال (ASP)، صفحات کارساز جاوا (JSP) و زبان برنامه نویسی ابرمتنپرداز (PHP) اشاره کرد که در تولید وبسایتهای پویا کاربرد بسیاری دارند. ممکن است اطلاعات وبگاه از یک یا چند دادگان بازیابی شوند و یا در بازیابی آنها از فناوریهای گسترشپذیرنویسی (XML) محور مانند چکیدهٔ وبگاه (RSS) استفاده کنیم. محتویات ایستا را میتوان پویا تولید کرد، که این فراوری اطلاعات میتواند موقتی بوده یا بر اساس وقوع رخداد خاصی صورت پذیرد. در این صورت برای استفاده از موتار پویای اختصاص یافته به هر کاربر یا هر اتصال کارآیی سامانه کاهش نمییابد.
اپلتها میتوانند تواناییهای مرورگرهای وب را بیفزایند و از آنها برای نمایش «محتویات فعال» استفاده کنند. از میان این نرمافزارها میتوان به Flash یا اپلتهای نوشته شده به زبان جاوا اشاره کرد. زبانهای ابرمتننویسی پویا(DHTML) در بهروزآوری بی درنگ صفحات وب کاربرد زیادی دارند (در صورت استفاده از این فن، برای اعمال تغییرات به اطلاعات موجود لازم نیست به بارگذاری بپردازید)، که در آنها از الگوی شیءگرای سند(DOM) و جاوااسکرپیت استفاده شدهاست، که در مرورگرهای نوین وب به صورت پیشساخته دیده میشوند.
شیوهٔ نگارش و گویش
«وب» فارسی نیست و شکل مختصر عبارت «وب (تار) جهانگستر» است. البته فرهنگستان فارسی واژهٔ وب را به عنوان واژهٔ دخیل پذیرفتهاست و تارنما جایش را به وبگاه دادهاست. به هر حال ممکن است تا یکنواخت شدن شیوه نگارش این کلمه مدت زمان زیادی طول بکشد. این اختلاف دیدگاه در مورد مشتقات این کلمه مانند «وبنوشت»/«وبنوشت» نیز وجود دارد. در مطبوعات و گفتاری مردم از «وبسایت» و «سایت» به عنوان شیوه نگارش مطلوب یاد شدهاست. همچنین در برخی جاها از ترکیبات لفظ «پایگاه» مانند «پایگاه اینترنتی» استفاده میکنند.برخی اوقات به آن تارنما هم گفته می شود.
انواع وبگاهها
وبگاههای گوناگون با محتویات و کاربردهای مختلف بر روی اینترنت به چشم میخورند که در طبقهبندی آنها روشهای متعددی وجود دارد. برخی از این طبقه بندیها عبارتند از:
وبگاههای وابسته: یک درگاه وب که علاوه بر CMS خود، اطلاعات بقیهٔ ارایهدهندگان خدمات را به ازای دریافت مبلغی در اختیار کاربران قرار میدهند. معمولاً سه ارتباط اصلی قابل تصور است. موسسات وابسته مانند cj.com، دفترهای تبلیغاتی همچون ebay.com و مصرفکنندگان مثل یاهو.
وبگاههای بایگانی: که در نگهداری از اطلاعات با ارزش کاربرد دارند. برای نمونه: Internet Archive که از سال ۱۹۹۶ میلیاردها وبصفحهٔ کهنه (و نو) را در خود جای دادهاست و Google Groups که تا اوایل سال ۲۰۰۵ بیش از هشتصدوپنجاهوچهارمیلیون پیام فرستاده به گروههای بحث و خبر شبکهٔ کاربران را در خود اندوختهاست.
وب نوشت دهنده ها: وبگاههایی اند که درشان افراد اطلاعات روزانهٔ خود را نگهداری میکنند و گاهی هم میزگردهای مختلف را دربرمیگیرند. برای مثال میتوان به blogger.com و wordpress.com اشاره کرد.
وبگاههای میزبانیهاست:میزبانی وب یا وب هُستینگ (به انگلیسی: Web Hosting) به مفهوم فراهم ساختن فضایی است که کاربر میتواند فایلهای وبگاه خود را در آن قرار دهد.
وبگاه بازرگانی: که در بهبود خدمات یا رونق بازرگانی کاربرد دارند.
وبگاه تجاری یا سایت تجارت الکترونیک: که برای خرید کاملاً مورد استفاده قرار میگیرد، مانند: amazon.com
وبگاه ارتباطییا شبکه اجتماعی: وبگاهی که در آن افراد با علایق مشترک به دادوستد اطلاعات میپردازند، معمولاً از طریق گفتگو یا بردهای پیام، برای مثال:مایاسپیس.
وبگاههای دادگان: وبگاهی که کاربرد اصلیاش در جستوجو و نمایش محتویات پایگاههای داده خاص مانند IMDB(بانک اطلاعات اینترنتی فیلمها).
وبگاه نرمافزارسازی: سایتی که هدفش ارایهٔ اطلاعات و منابع مربوط به تولید نرمافزار، مهندسی نرمافزار، طراحی وب و مواردی از این قبیل است.
وبگاه راهنمای دادگان: سایتی که حاوی مطالب مختلفی است که به صورت منظم طبقهبندی شدهاست مانند راهنمای یاهو، راهنمای گوگل.
وبگاههای دریافت: مشخصاً در دانلودکردن اطلاعات مثلاً نرمافزارها،آهنگ ها نسخههای نمایشی بازیها یا پسزمینههای رایانهای کاربرد دارند که معمولا در کشور هایی که قانون کپی رایت را رعایت می کنند و به آن اهمیت می دهند این سایت ها غیر مجاز هستند و با آن ها برخورد قانونی می شود.ولی کشور هایی مانند ایران،سایت های دانلود بسیاری دارند.
وبگاههای استخدامی: به کارفرمایان این امکان را میدهند که نیازهای کاری خود را با اینترنت در اختیار کاربران بنهند. فرد جویای کار هم میتواند برگهٔ درخواست همکاری را پر کرده و یا اطلاعات شخصی خود را در اختیار کارفرما بگذارد.
وبگاه بازی: سایتی که افراد با مراجعه به آن همانند مراجعه به «زمین بازی» به بازی میپردازند مانند pogo.com.
وبگاههای دامنهٔ جغرافیایی: به نامهای دامنهای اشاره دارد که مشابه نامهای مناطق جغرافیایی هستند مانند شهرها و کشورها برای مثال Richmond.com با آدرس اینترنتی www.richmond.com نام دامنهٔ جغرافیایی ریچموند در ایالت ویرجینا است.
ساعت : 12:26 am | نویسنده : admin
|
مطلب بعدی